Home 11-2023
Filosofie Magazine - Oktober 2023

11-2023

Zeker als we niet weten wát we willen, weten we wel dát we willen. Maar hoe weet je zeker dat de vrije wil geen illusie is? Kun je willen wat je wilt? En wie of wat wil er dan eigenlijk? Ontdek of je kunt weten wat je wilt in dit dossier over de vrije wil.

Verder in dit nummer: een interview met de Vlaamse filosofe Tinneke Beeckman over hoe je jezelf kunt leren kennen, een historisch profiel van de radicale mediacriticus Jean Baudrillard die verklaarde dat echt en nep hetzelfde zijn, een vraaggesprek met Maarten van Doorn over waarom we beter denken dan we denken en bedrijfsethicus Menno de Bree legt uit hoe hij artsen, bankiers en andere professionals uit hun risicomijdende houding trekt. Ten slotte gaat het in het katern ‘Filosofie is makkelijker als je denkt’ over de vraag: wat is genot?

Filosofie Magazine FM11 vrije wil
Coen Simon
Coen Simon
Column

Is een vrije wil wel vrij, als je deze niet zelf hebt gewild?

We mogen blij zijn dat iedereen de mogelijkheid heeft om te willen wat hij of zij wil, schrijft hoofdredacteur Coen Simon.

Lees meer
Tinneke Beeckman filosoof ken jezelf
Tinneke Beeckman filosoof ken jezelf
Interview

Tinneke Beeckman: ‘Er is altijd een onbekendheid met jezelf’

Om jezelf te kunnen kennen moet je eerlijk tegenover jezelf zijn. Dat valt te leren, zegt de Vlaamse filosoof Tinneke Beeckman.

Lees meer
Roxane van Iperen 4 vragen
Roxane van Iperen 4 vragen
4 vragen
Voor leden

Roxane van Iperen: ‘Er is nog veel meer wat je niet weet dan je al dacht’

Wat antwoorden denkers van onze tijd op de vier grote vragen van Immanuel Kant? Dit keer: schrijver Roxane van Iperen (1976) over verhalen.

Lees meer
optimisme glas halfvol water
optimisme glas halfvol water
Alternatieve feiten
Voor leden

‘Optimisme is voor 23 procent aangeboren’

Onderzoekers stellen dat optimisme voor 23 procent genetisch is bepaald. Daarmee vergeten ze de persoonsvorming, zegt Joep Dohmen.

Lees meer
Marjan Slob Denker des Vaderlands column getuige rouw verlies
Marjan Slob Denker des Vaderlands column getuige rouw verlies
Column

Graaf diep genoeg in mensen en je vindt hetzelfde

Als je iemands masker afrukt maak je diegene minder complex dan die is, schrijft Denker des Vaderlands Marjan Slob.

Lees meer
bestaanszekerheid moreel dilemma basisinkomen
bestaanszekerheid moreel dilemma basisinkomen
Moreel dilemma
Voor leden

Moreel dilemma: moet iedereen een basisinkomen krijgen?

Een basisinkomen kan mensen uit de armoede trekken. Maar volgens critici speelt het profiteurs in de kaart. Is het wel een eerlijke maatregel?

Lees meer
vrije wil hersenen brein elastiek
vrije wil hersenen brein elastiek
Spoedcursus

Spoedcursus: vrije wil

Vier filosofen over de vraag: bestaat de vrije wil?  

Lees meer
gevangenen gevangenis cel cellen Estrella Jail Phoenix Arizona
gevangenen gevangenis cel cellen Estrella Jail Phoenix Arizona
Achtergrond

De verleiding van de vrije wil

Er is vaak gepoogd om te bewijzen dat de vrije wil niet bestaat, toch blijft de gedachte dat we vrije keuzes kunnen maken ons aantrekken. Waarom?

Lees meer
Frankrijk Groot-Brittannië vrijheid slavernij vrij vrijwilligheid
Frankrijk Groot-Brittannië vrijheid slavernij vrij vrijwilligheid
Longread

Waarom we ons uit vrije wil laten knechten

Waarom onderwerpen mensen zich? Volgens filosoof Isolde Charim betekent handelen uit vrije wil niet dat je ook daadwerkelijk vrij bent.

Lees meer
brein vrije wil elastiek hersenen Bernardo Kastrup
brein vrije wil elastiek hersenen Bernardo Kastrup
Interview
Voor leden

Bernardo Kastrup: ‘Ons brein is een product van de wil’

De realiteit bestaat niet uit materie, maar uit bewustzijn, zegt filosoof en computerwetenschapper Bernardo Kastrup.

Lees meer
Menno de Bree filosoof bedrijfsethicus
Menno de Bree filosoof bedrijfsethicus
Praktische filosofie
Voor leden

Menno de Bree: ‘Beter denken leidt tot betere beslissingen’

Bedrijfsethicus Menno de Bree probeert artsen, bankiers en andere professionals uit hun risicomijdende denken te trekken.

Lees meer
Miriam Rasch column ontroering middelvinger
Miriam Rasch column ontroering middelvinger
Column

Onthouding

Miriam Rasch trok zich een paar dagen terug in het klooster. ‘Soms heb je gewoon een rehab voor de geest nodig.’

Lees meer
Filosoof Maarten van Doorn waarom we beter denken dan we denken
Filosoof Maarten van Doorn waarom we beter denken dan we denken
Interview
Voor leden

‘De mens is feilbaar, maar niet irrationeel’

We denken beter dan we denken, meent de jonge filosoof Maarten van Doorn. Maar goed leren nadenken is wel een gezamenlijke onderneming.

Lees meer
Jean Baudrillard filosoof hyperrealiteit
Jean Baudrillard filosoof hyperrealiteit
Historisch Profiel
Voor leden

Jean Baudrillard, de radicale mediacriticus

De realiteit bestaat niet, dacht de Franse filosoof Jean Baudrillard (1929-2007). We leven in een door de media gevormde hyperrealiteit.

Lees meer
genot filosofie is makkelijker als je denkt
genot filosofie is makkelijker als je denkt
Leren filosoferen

Filosofie is makkelijker als je denkt: wat is genot?

In ‘Filosofie is makkelijker als je denkt’ helpen we u in vijf stappen op weg in het zelf leren denken. Dit keer: wat is genot?

Lees meer
Elke Wiss genieten
Elke Wiss genieten
Column

‘De vraag stellen is ’m beantwoorden’

Praktisch filosoof Elke Wiss stelt elke maand vragen bij stellige uitspraken die ze tegenkomt.

Lees meer
Pythagoras filosoof wiskundige filosofie wiskunde Griekse oudheid klassieke Johan Braeckman
Pythagoras filosoof wiskundige filosofie wiskunde Griekse oudheid klassieke Johan Braeckman
Recensie
Voor leden

Kennis begint bij rekenen | recensie

De afwisseling van analyses en verhalen maakt de hoorcolleges van Johan Braeckman prikkelend luistermateriaal, vindt Michel Dijkstra.

Lees meer
Jigsaw horror pop schaduw driewieler
Jigsaw horror pop schaduw driewieler
Recensie

Waarom horror ons zo aantrekt | recensie

Horror confronteert ons met onze sterfelijkheid, meent filosoof Dimitri Goossens. Maar waarom zoekt Goossens juist daar een memento mori?

Lees meer
truth waarheid straat vertrapt postmodernisme postmodernisten Jan Keij
truth waarheid straat vertrapt postmodernisme postmodernisten Jan Keij
Recensie
Voor leden

De waarheid is niet failliet | recensie

De postmodernisten zouden ervoor hebben gezorgd dat de waarheid er niet meer toe doet. Jan Keij bewijst dat hun relativisme ook maar relatief was.

Lees meer
boekenkast boeken signalementen
boekenkast boeken signalementen
Boekenkast

Boekenkast november 2023

De redactie signaleert elke maand de boeken die het meest opvallen. Dit keer: van vragen vol verbeelding tot de rafelranden van de rede.

Lees meer
onderhouden boot sloep planten roest
onderhouden boot sloep planten roest
Het menselijk gewoon

Onderhouden

Hoe gewoon is het menselijk gewoon? Coen Simon en Bianca Sistermans kijken eens goed in woord en beeld. Dit keer: onderhouden.

Lees meer
Argibald braaf ik ben voor mezelf begonnen cartoon
Argibald braaf ik ben voor mezelf begonnen cartoon
Argibald

Braaf

Tekenaar Argibald maakt elke maand een filosofisch getinte cartoon. Dit keer: braaf.

Lees meer