01-2019
Voorwoord: Goede voornemens
Consternatie in De Telegraaf. Jesse Klaver, profeet van de groene revolutie, is stiekem een zondaar. Thuis kookt de voorman van GroenLinks op gas; hij bezit een barbecue en, o gruwel, ook een pelletkachel, waarmee zijn gezin volgens de wakkere krant ‘zijn eigen bijdrage levert aan de luchtvervuiling’. Klaver gaat zijn… Read More
Het Experiment: Op naar zelfrijdende ethiek
Als een dodelijk ongeval onvermijdelijk is, wie moet een zelfrijdende auto dan aanrijden: een jong of ouder iemand, een man of een vrouw? Illustratie: Bas van der Schot Experiment Dilemma’s met zelfrijdende auto’s laten zien dat ethische criteria van mensen niet universeel zijn. Read More
Postuum interview Plato: ‘Cambridge Analytica is de sofist van deze tijd’
De filosoof Plato doorzag als geen ander de doortrapte sofisten uit zijn tijd. In dit postuum interview: was de grote ontmaskering van Cambridge Analytica voor hem geen feest der herkenning? Tekst loopt door onder afbeelding Illustratie: Berend Vonk Gorgias was wat ze in uw… Read More
Will Storr: ‘Onze cultuur bepaalt wat wij weten’
De Britse journalist en auteur Will Storr vindt dat we bezeten zijn geraakt van onszelf. In zijn boek Selfie onderzoekt hij hoe dat komt en wat dat met ons doet. Wat kan ik weten? ‘Westerse mensen geloven maar al te graag dat ze onafhankelijke individuen zijn met eigen kennis en… Read More
Stine Jensen: Mental toughness
Mijn zus won vroeger alles. Goud met schaken, rolschaatsen, tafeltennis. Van ons beiden (we zijn een eeneiige tweeling) had zij een winnaarsmentaliteit, die bestond uit doorzetten, zelfvertrouwen en gedrevenheid. Ik was ook best goed, maar toen ik erachter kwam dat je met verliezen in Nederland ook aantrekkelijke prijzen kon winnen… Read More
Wij zijn allemaal geboren hypocrieten
Hypocrisie heeft een slechte naam, maar zonder een bepaalde dosis hypocrisie kunnen we niet leven. We liegen en veinzen de hele dag door, maar wanneer wordt het te veel? Ik herinner me een collega die tijdens een borrel het tegenovergestelde kon beweren van wat hij tijdens een vergadering gesteld had,… Read More
Wantrouw politici als ze niet hypocriet zijn
Volgens politiek denker Thomas Hobbes hoort hypocrisie bij elke vorm van politiek en is daar geheel niets kwalijks aan. Hobbes leert ons met andere ogen te kijken naar ‘draaiende’ politici. Wij maken politici vaak uit voor hypocriet, en politici onderling doen dat trouwens net zo goed. Iemand betichten van hypocrisie… Read More
De meest hypocriete filosofen
Lucius Seneca (4 v.Chr. – 65) Een gelukkig mens is tevreden met zijn bezit en sociale status, en probeert niet almaar meer geld en status te verkrijgen – aldus de steenrijke adviseur van de Romeinse keizer Nero. Als stoïcijn betoogde hij dat een ascetische levensstijl de beste manier… Read More
Twee bekers koffie in gesprek: Eerlijke koffie maakt de wereld niet beter
De wereld verbeteren is niet makkelijk, maar gelukkig kunnen we iets doen door zo bewust mogelijk te consumeren. Of zijn we hypocriet? Twee verantwoorde kopjes koffie zijn het er nog niet over eens. Een Starbucks-filiaal, ochtend Een cappuccino en een latte macchiato staan klaar voor degenen die ze… Read More
Waarom Filosofie Magazine een petitie voor nieuwe mensenrechten heeft aangeboden aan de Tweede Kamer
Op 10 december bestond de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens 70 jaar. Volgens ons vraagt een nieuwe tijd om nieuwe mensenrechten, zo schreven we ook in de petitie. Toen de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens (UVRM) op 10 december 1948 werd aangenomen, was… Read More
En mensenplichten dan?
We vroegen onze lezers om nieuwe mensenrechten. Maar zij benadrukten dat we onze plichten niet moesten vergeten. Filosoof Eric Boot gaat daarom in op het belang daarvan. ‘We zijn vergeten dat plichten ons vrijheid kunnen geven.’ In december 2018 vierde de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens haar… Read More
Waarom Spinoza nog altijd denkers en schrijvers voedt
Spinoza’s werk is abstract en taai, en toch is hij onverminderd populair. Wat maakt hem zo aantrekkelijk? Twee schrijvers, een sterrenkundige en een filosoof over de invloed van een eenzame systeembouwer. Tekst loopt door onder afbeelding Beeld: Tim Enthoven Theatergezelschap Het Zuidelijk Toneel startte enkele jaren geleden… Read More
Thijs Lijster: Gehaktmolen
Vorige maand, op 14 december, vond er in Den Haag een demonstratie plaats tegen de kaalslag in het hoger onderwijs. Vrijwel alle universiteiten en hogescholen hadden delegaties gestuurd om de zoveelste bezuinigingsronde op rij een halt toe te roepen. Met het rode vierkant dat ze op hun kleding droegen lieten… Read More
Bert Keizer: Ruïne
Op bezoek bij een vriendin in Wales liepen we door Tintern Abbey. Geen slechte plek om even te ontstijgen aan het stompzinnige Brexit-gemodder. Hoewel de reden waarom de abdij verworden is tot een ruïne niet minder lullig is dan het Brexit-gedoe. Het ging om de eis van Hendrik de Achtste… Read More
Dominique Moïsi: ‘Hoe kon het dat mijn vader doorging met leven?’
De vader van Dominique Moïsi overleefde een concentratiekamp. Zijn enige zoon blijft als politiek denker geloven in de mogelijkheid om een betere wereld te scheppen. Hij heeft er zijn levenswerk van gemaakt. Daarvoor ontving de Fransman in Nederland de Spinozalens. Dominique Moïsi: ‘159721. Dat was het getal op de… Read More
Big Brother zit nu in onze broekzak
Zeventig jaar geleden publiceerde George Orwell zijn verontrustende dystopie 1984. Het beklemmende verhaal waarin ‘Big Brother’ werd geïntroduceerd is actueler dan ooit. Het telescreen was het meest repressieve instrument dat George Orwell kon bedenken voor zijn sciencefictionroman 1984. Een propagandascherm dat altijd aanstaat, waarmee de eigenaar tijdens het zenden kon worden… Read More
Alle beelden zijn pornografisch geworden
Byung-Chul Han bekritiseert de selfiecultuur, waarin intimiteit ten onder gaat in transparantie. Jannah Loontjens beaamt zijn analyse, maar mist daarin ook iets wezenlijks. Vroeger zag je toeristen in musea kunstwerken fotograferen; nu richten ze hun camera op zichzelf met het kunstwerk als achtergrond. Ik kan me over die selfieobsessie… Read More
Als je goed kijkt kun je het schilderij horen
In de kubistische schilderkunst verliezen voorwerpen hun herkenbaarheid. Maar juist daardoor kunnen we ze wel op een intiemere manier ervaren. George Braque, L’homme à la guitare, MoMA Mijn schilderkunst is niet vooraf bedacht. Het is een diepe behoefte. Ik zie daar nergens de wil in.’ Dit… Read More
Close Reading Foucault: Seks leert ons wie we zijn
Al eeuwenlang zijn we bezeten door seks, analyseert Michel Foucault in zijn net opnieuw vertaalde Geschiedenis van de seksualiteit. Wie enige simplificering of rigiditeit bespeurt in het #MeToo-debat, maar de formuleringen ontbeert om dit te zeggen zonder als een botte zak over te komen, moet zeker de nieuwe vertaling van… Read More
Dit kunstwerk laat je met nieuwe ogen naar jezelf kijken
‘Laten we het hebben over extimiteit’ is een van de eerste zinnen van het associatieve werk van filosoof Leon Heuts. Over waarom we niet op zoek moeten gaan naar onze eigen kern, en wat we dan beter wel kunnen doen. Het Transparante Ik. Samengesteld door Griet Menschaert. Beeld:… Read More
Het Moment… waarop Wittgenstein lezen voelt als thuiskomen
Michael Tedja (47) is dichter, schrijver en beeldend kunstenaar. Briljante man (2018) is zijn laatste roman. Fotografie: Martin Dijkstra ‘Voor een tentoonstelling maak ik altijd een plattegrond, reken ik alles in detail uit. Een paar jaar geleden had ik een installatie net af, toen de conservator… Read More
Uw dagelijkse portie filosofie
Elke dag de beste verhalen over filosofie. Word abonnee en krijg onbeperkt toegang tot alle artikelen van Filosofie Magazine en Wijsgerig Perspectief.