Consternatie in De Telegraaf. Jesse Klaver, profeet van de groene revolutie, is stiekem een zondaar. Thuis kookt de voorman van GroenLinks op gas; hij bezit een barbecue en, o gruwel, ook een pelletkachel, waarmee zijn gezin volgens de wakkere krant ‘zijn eigen bijdrage levert aan de luchtvervuiling’. Klaver gaat zijn leven beteren en verhuist naar een woning die hij duurzaam laat verbouwen.
Niemand wordt graag van hypocrisie beschuldigd, zeker politici niet, voor wie de gunst van de kiezer als zuurstof is. We genieten ervan om met de vinger naar anderen te wijzen. Maar de pret is snel voorbij zodra we in de spiegel kijken en gaan nadenken over onze eigen morele standaarden. Want wie is er vrij van hypocrisie?
Ook filosofen zijn dat niet altijd, blijkt uit ons overzicht op p. 30. Zij betogen het een, maar doen het ander. Verlies je niet in het streven naar status en geld, en beheers je boosheid, schreef de stoïcijnse wijsgeer Seneca, zelf miljonair en politiek adviseur van de wrede keizer Nero. Jean-Jacques Rousseau, beroemd om zijn pedagogische pleidooi voor creativiteit en vrijheid, bracht zijn eigen vijf kinderen naar het weeshuis.
‘Hypocrisie’ had oorspronkelijk geen slechte klank. De oude Grieken doelden ermee op de vrijheid van toneelspelers om hun tekst te interpreteren. Het woord persona duidde bij de Romeinen op het masker dat acteurs droegen. Ook ons leven is een theater, vol liegen en veinzen. Dat is echter geen reden om onze idealen bij het grofvuil te zetten, betoogt Leon Heuts (op p. 18).
Ik ben het met hem eens. Ideeën en idealen behouden hun glans, ook als de protagonist daar zelf niet naar leeft. Moreel gehannes is geen reden voor cynisme. Imperfectie kan juist verbinden, omdat niemand eraan ontkomt. Ik wens u veel goede voornemens in het nieuwe jaar.
Dit artikel is exclusief voor abonnees
