10-2019
Voorwoord: Improviseren
Toen ik 17 was, speelde ik basgitaar in een punkbandje. Geheel volgens het cliché stond ik al na een paar uurtjes oefenen op een podium, omgeven door vrienden met meer muzikale ervaring. Ik bakte er weinig van, maar toch genoot ik. Wat was het heerlijk om zo samen bezig te… Read More
Alicja Gescinska: ‘Domme’ muziek
Regressieve luisteraars. Dat is wat de populaire muziekcultuur van ons heeft gemaakt. Dat is althans de mening van Theodor Adorno, een van de belangrijkste muziekfilosofen van de vorige eeuw. Hij was een prominent lid van de Frankfurter Schule, een groep uiterst linkse denkers die een vernietigend oordeel velden over de… Read More
Moreel dilemma: mag je vrouwen voortrekken?
Sommige gewilde beroepen worden vooral door mannen uitgeoefend. Mogen werkgevers ‘positief discrimineren’ om die scheefgroei te verminderen?
Ronald Havenaar: ‘De mens is een probleembeheerder’
Gaat de beschaving ten onder, zoals doemdenkers verkondigen? Wel als je gelooft dat de geschiedenis zich wetmatig voltrekt. Maar dat is natuurlijk niet zo, zegt historicus Ronald Havenaar. Wat kan ik weten? ‘Dat de ondergang van onze beschaving nog niet voor de deur staat. Voor mijn boek heb ik… Read More
Jos Kessels: ‘Op zoek naar geluk? Maak muziek!’
Bestaat er een verband tussen geluk en muziek? Filosoof en muziekliefhebber Jos Kessels meent van wel. Muzikaliteit helpt je omgaan met de ‘dissonanten’ in je leven en je gemoed te temperen. En je hebt er geen instrument bij nodig.
De jamsessie als metafoor: vrijheid!
De jamsessie kan heel goed model staan voor tal van situaties in het maatschappelijk verkeer. Er valt van te leren hoe een zich onderwerpen aan een of twee regels een grote mate van individuele vrijheid mogelijk maakt. Meer dan 25 jaar doe ik het al: spelen in jamsessies. Mensen die elkaar… Read More
‘Wat filosofie doet, doet muziek ook’
Is het toeval dat veel filosofen een instrument bespelen? Is er misschien een relatie tussen filosofie en muziek? We vroegen vier musicerende filosofen naar de raakvlakken tussen beide. De een zet polyfone muziek in om artsen te helpen bij gesprekken over euthanasie en voltooid leven, de ander ziet muziek vooral… Read More
Denkpraatje: Is de basis van muziek universeel?
Is muziek universeel of cultuurgebonden? En waarom is muziek eigenlijk nooit uitgestorven? Twee algoritmes die muziek selecteren en afspelen zijn het er nog niet over eens. Chatroom voor algoritmes, nacht. Spot en DJ, twee algoritmes die muziek selecteren, voeren een gesprek, terwijl ze tevens liedjes streamen voor een paar honderd miljoen… Read More
Stine Jensen: Rauwe lelijkheid
Mijn kapster Carmen zei dat ze niet naar de Michael Jackson-documentaire Leaving Neverland heeft gekeken. ‘Want ik hou van die man.’ Ze vreest dat als ze wel kijkt, ze nooit meer van ‘de allerbeste popmuziek die er ooit gemaakt is’ kan genieten. In de film vertellen twee mannen gedetailleerd hoe Michael Jackson… Read More
Zes denklessen voor de 21e eeuw
Helder nadenken valt niet mee. Elk tijdperk kent zijn eigen intellectuele valkuilen, ontdekte filosoof Sebastien Valkenberg. Hij geeft daarom zes denklessen voor de huidige tijd. Numquam ponenda est pluralitas sine necessitate’, zei Willem van Ockham en zijn scheermes was geslepen. Niet alleen het Latijn duidt erop dat we in de middeleeuwen… Read More
Rutger Bregman: ‘Mensen deugen!’
Volgens Rutger Bregman getuigt het van luiheid te geloven dat de mens van nature slecht is. Waarom zou je dan nog vechten voor een betere wereld?
Rechts-populisme gedijt juist tijdens hoogconjunctuur
Komt nationalisme op in tijden van economische crisis? Zowel Adorno als Fukuyama concludeert het tegenovergestelde. Populistisch rechts wordt gevoed door iets heel anders: ‘hunkering naar waardigheid’. Vijftig jaar geleden overleed de Duitse filosoof en socioloog Theodor Adorno. Ter gelegenheid daarvan verscheen onlangs de uitgeschreven tekst van een rede die de denker… Read More
Terroristen zijn té rationeel
Het proces tegen de Utrechtse terrorist Gökmen T. is hervat. Opnieuw staat de vraag centraal of hij gek is of radicaal. Maar is dat niet hetzelfde? Zowel gekken als radicalen denken extreem consequent, zonder oog voor nuance en mysterie. De frustratie was groot, bij de eerste pro-forma zitting in het proces tegen… Read More
René ten Bos: Oortjes weg!
Ik kan niet tegen oortjes of koptelefoons. Steeds als ik ze instop of opzet, word ik onrustig. Ze isoleren me van de wereld. Ik ben dan alleen met mijn muziek. Dat betekent dat ze dan direct in mijn gehoorgang resoneert, alsof ze niet van buiten komt. Muziek, die niet ergens… Read More
Aristocraat in een wereld zonder aristocratie
De democratie van zichzelf redden, dat was de missie van Alexis de Tocqueville, in het Frankrijk van na de Revolutie. Alexis de Tocqueville werd geboren als aristocraat in een democratische wereld. Terwijl zijn adellijke familie dweepte met haar geschiedenis en hun verhevenheid boven het gewone volk, waren in de Franse… Read More
Met yoga meer mens
Jannah Loontjens leest bij Luce Irigaray dat yoga ons kan helpen het contact met ons lichaam te herstellen. Toch gaat de verheerlijking van het oosterse denken Loontjens te ver. Lange tijd nam ik wekelijks yogalessen. Elke keer kwam het moment waarop we liggend op onze rug, in de ‘savasanahouding’,… Read More
De wandelaar als rebel
We moeten weer vieze voeten durven te krijgen, schrijft filosoof Ton Lemaire. Door te wandelen kunnen we in opstand komen tegen de haast, lawaai en efficiëntiedrang van deze tijd. De auto is de heilige koe van de moderne tijd. Het is de belichaming van onze drang naar mobiliteit, snelheid… Read More
Revolutie is onze enige hoop
Revoluties kunnen leiden tot vrijheid, maar doen dat vaak niet. Volgens Hannah Arendt was de Franse Revolutie een mislukking. De Amerikaanse Revolutie bracht die vrijheid wel. De vrijheid om vrij te zijn werd voor het eerst gepubliceerd in 2017. Jerome Kohn, leerling, assistent en vriend van Hannah Arendt, vond de… Read More
Neem je verlangens niet té serieus
Wat gebeurt er als je diepste wens vervuld wordt? Volgens de Russische regisseur Andrej Tarkovski is het antwoord op die vraag minder positief dan je zou verwachten. Beeld: Eye De film Stalker (1979) van de Russische regisseur Andrej Tarkovski begint met een citaat over de mysterieuze… Read More
Het moment… dat je op zoek moet naar nieuwe waarheden
Gerko Tempelman (31) is filosoof en theoloog. Hij schreef vorig jaar Ongeneeslijk religieus. ‘Als je in Amsterdam gaat studeren, zul je je geloof verliezen, zei een vrouw uit de Vrijgemaakte Kerk waarin ik opgroeide. Dat zou mij niet overkomen. Ik was ervan overtuigd dat ik na mijn studie theologie de… Read More
Uw dagelijkse portie filosofie
Elke dag de beste verhalen over filosofie. Word abonnee en krijg onbeperkt toegang tot alle artikelen van Filosofie Magazine.
