Boekenkast september 2025

‘Soms verbeeld ik mij dat iemand deze regels zal lezen en met mij zal meevoelen,’ schreef de Joods-Belgische filosoof en schrijver Leopold Flam in 1953 in zijn dagboek. Recent werden zijn dagboeken uit de oorlogsjaren gevonden, met teksten over liefde, wanhoop en geweld. Schrijver Kristien Hemmerechts gebruikte deze geschriften voor dit nieuwe biografische boek over Flam. Ze biedt een mooi, uitgebreid portret van de relatief onbekende denker, dat inderdaad doet meevoelen.

En altijd is het de vrouw. Het bewogen leven van Leopold Flam
Kristien Hemmerechts
De Geus
176 blz.
€ 26,99

Op het sterfbed van haar moeder wordt Simone de Beauvoir overvallen door gemengde gevoelens. In haar moeder ziet De Beauvoir een blauwdruk voor het soort vrouw dat ze analyseert in haar magnum opus De tweede sekse: iemand die gevormd wordt door patriarchale normen. In deze nieuwe uitgave van haar persoonlijke verhaal over ouderschap en dood zullen liefhebbers van De Beauvoir haar feministische en existentialistische filosofie herkennen. Met een inleidend essay van Niña Weijers.

Een zachte dood
Simone de Beauvoir
vert. Greetje van den Bergh
Athenaeum
144 blz.
€ 19,99

Het idee dat het leven geheel voorspelbaar is en volgens vaste wetten functioneert, maakt het bestaan behoorlijk saai. Toch denken we vaak zo mechanistisch over de mens, menen filosoof en biomedicus Walter Breukers en historicus en kunstenaar Jaap Godrie. Ze pleiten in dit boek voor een nieuw mensbeeld, dat zich kenmerkt door creativiteit en improvisatie. Ook het boek zelf barst van de improvisatie, wat het lezen ervan soms een verwarrende ervaring maakt.

Wij zijn geen machines. Op zoek naar een nieuw mensbeeld
Walter Breukers en Jaap Godrie
Ten Have
224 blz.
€ 24,99

De mensheid heeft een meerderwaardigheidscomplex, meent primatoloog Christine Webb. Eeuwenlang hebben mensen de aarde vervuild en onleefbaar gemaakt voor andere dieren, en toch zien we onszelf als de succesvolste soort. Volgens Webb komt dat omdat we de competenties van dieren meten met een menselijke liniaal. In dit overtuigende boek bevraagt ze de antropocentrische blik en maakt ze ruimte voor een ander wereldbeeld, waarin we onszelf niet vergelijken met dieren, maar van hen leren.

De arrogante aap. De mythe van de superieure mens
Christine E. Webb
De Bezige Bij
368 blz.
€ 26,99

Toen het Nobelcomité de Nobelprijs voor de Vrede aan de Europese Unie wilde toekennen, hadden ze geen idee wie die moest komen ophalen. Je zoekt een aanspreekpunt, vindt een leegte. Dé Europeaan bestaat nu eenmaal niet, schrijft Peter Sloterdijk over deze anekdote. In zijn typerende ironische en literaire stijl karakteriseert de Duitse filosoof Europa als een ‘continent zonder eigenschappen’. Een boeiend filosofisch traktaat dat geopolitieke ontwikkelingen in een nieuw licht zet.

Het continent zonder eigenschappen. Bladwijzers in het boek Europa
Peter Sloterdijk
Boom
288 blz.
€ 29,90

De kosmos is begonnen als een gedicht: God schiep de wereld met woorden. En, vervolgt dichter en classicus Piet Gerbrandy, het is een mooi gedicht, want ‘kosmos’ betekent ‘fraaie ordening’. In deze eveneens fraaie essaybundel probeert ­Gerbrandy het universum, de natuur en de mens te ‘lezen alsof het literaire verschijnselen zijn’. Zijn heldere essays combineren poëzie, wetenschap en filosofie, om nieuwe antwoorden te geven op vragen als ‘Wat is liefde?’ en ‘Wat is de mens?’.

Het woord en de wereld. Duidingen van een dichter
Piet Gerbrandy
Atlas Contact
288 blz.
€ 24,99

Cultuurfilosoof Gerard Visser staat bekend als Heidegger– en Nietzschekenner, maar na vele filosofische publicaties verschijnt er nu voor het eerst een dagboek van zijn hand. Opmerkingen over zijn dagelijks leven, vrienden en vooral de zorg om zijn invalide dochtertje Noortje worden afgewisseld met gedachten over Descartes, Derrida, Sartre. Zijn ontvankelijke denken komt in deze vorm mooi tot zijn recht: je ziet hoe het denken wordt gevormd door het leven en zijn uitdagingen.

Bewonen wat je overkomt
Gerard Visser
Van Oorschot
416 blz.
€ 27,50

Van beïnvloede verkiezingen tot tekstgenerators in het klaslokaal: kunstmatige intelligentie is niet meer weg te denken uit onze samenleving. In negen artikelen belichten wetenschappers de verscheidende aspecten van AI en de rol ervan in onze maatschappij. Daarbij ligt de nadruk op verantwoordelijkheid, want wie is er aansprakelijk wanneer AI een fout maakt? Een prettig leesbaar boek dat bijdraagt aan een beter begrip van nieuwe technologie.

Ik, AI. Over machtige algoritmen en verantwoorde­lijkheid
Lotte van Elteren (red.)
ISVW Uitgevers
192 blz.
€ 22,95

De hele dag hebben we ­gedachten, maar denk je wel eens na over je eigen denken? Op originele wijze biedt praktisch filosoof Elke Wiss gereedschappen om filosofische ideeën op je eigen denken toe te passen. Ontdek via de logica of jouw ideeën altijd geldig zijn en kom tot de synthese van je gedachten via Hegels dialectische denken. Een toegankelijk ‘doeboek’ voor wie beter wil denken.

Even tussen mij en mij. Hoe je je eigen denken onderzoekt
Elke Wiss
Ambo Anthos
240 blz.
€ 24,99

Veel filosofen verkondigen dat we de dood moeten omarmen, maar wat als dat niet lukt? Roland Breeur, hoogleraar filosofie aan de KU Leuven, schrijft over mensen die op de vlucht zijn voor het niets, bij wie het einde eindeloos blijft spoken. Zijn essays behandelen uiteenlopende onderwerpen, van röntgenfotografie tot de Armeense genocide, maar allemaal schitteren ze van intelligentie en originaliteit. Het lezen vergt wat inspanning, maar is de moeite zeker waard.

Afmaken. Een filosofisch essay over liegen, leven en dood
Roland Breeur
Boom
160 blz.
€ 22,90

Het taoïsme staat in het westen te boek als een vredelievende filosofie. Maar in de Daodejing van Lao Zi, een van de hoofdwerken van het taoïsme, wordt deze vrede niet altijd op even lieflijke wijze bereikt. Zo raadt Lao Zi heersers aan om het volk dom te houden, zodat ze geen eisen gaan stellen. Met deze nieuwe vertaling van sinoloog Jan De Meyer, voorzien van inleiding en noten, krijgt iedereen de kans Lao Zi’s gedichten zelf te lezen en begrijpen.

Maak kennis met Laozi
Jan De Meyer
Otheo
104 blz.
€ 15,-

‘Het is niet mogelijk op een achternamiddag te gaan filosoferen,’ schrijft filosoof Wouter Oudemans (1951-2024) in dit postuum uitgebrachte boek. Filosofie overkomt je: opeens geloof je niet meer in de gangbare betekenissen die mensen aan de wereld geven en raak je buiten de normale denksporen. In dit complexe en erudiete boek, het sluitstuk van zijn zeer originele oeuvre, onderzoekt Oudemans wereld, mens en filosofie aan de hand van ‘buitensporige’ filosofen als Heraclitus en René Descartes.

Verre van evenwichtig
Th.C.W. Oudemans
Prometheus
192 blz.
€ 23,99