Quote
“'In het redden van de aarde, in het ontvangen van de hemel, in het verwachten van de goddelijken en in het begeleiden van de stervelingen komt het wonen tot zijn wezen als het viervoudige verschonen van het Vierkant.' ”
‘Das Nichts nichtet.’ (Het Niets nietst.)
In zijn hoofdwerk Sein und Zeit stelt Martin Heidegger de zijnsvraag opnieuw aan de orde. Wat is de zin van zijn en hoe krijgen we er zicht op? Voor Heidegger is de mens, die hij karakteriseert als Dasein (er-zijn), het uitgangspunt van zijn studie. Er-zijn betekent altijd al ergens zijn. De mens is altijd in-de-wereld, die hem betekenis en samenhang verschaft. Pre-reflexief gaat de mens met ‘de zijnden’ om. Heidegger bekritiseert de geschiedenis van de filosofie, die te veel gericht is op de mens als ‘animal rationale’, als denkend ding. Maar het contemplatieve of wetenschappelijk beschouwen van dingen is een secundaire modus, die pas na onze spontane verhouding met de zijnden ontstaat. Het denken mag niet verabsoluteerd worden.
Volgens Heidegger is de zin (of betekenis) van ‘zijn’ de tijd. Verleden, heden en toekomst keren op het niveau van het Dasein terug als ‘geworpenheid’, ‘articulatie’ en ‘ontwerp’. De mens is geworpen in een bepaalde omgeving, maar is zichzelf vooruit in het ontwerpen van zijn eigen leven. Deze twee momenten komen samen in het heden, de articulatie. De authentieke mens leeft zijn leven in het besef van een Sein-zum-Tode. Later probeert Heidegger het zijn zelf te laten spreken en oefent hij zich in Gelassenheit: het zijn zal van zich doen spreken voor zover wij ons daarvoor openstellen. Deze stellingname gaat gepaard met een fundamentele kritiek op de moderne, gemechaniseerde en eendimensionale wereld die in het teken staat van ‘zijnsvergetelheid’.
Geïnspireerd door Martin Heidegger
Maurice Merleau-Ponty
Herbert Marcuse
Jacques Derrida
Emmanuel Levinas
Charles Taylor
Byung-Chul Han
Jean-Paul Sartre
Hannah Arendt
Relevante berichten
Vijf hedendaagse filosofen over thuis
Het begrip ‘thuis’ speelt een belangrijke rol in de naoorlogse filosofie. Wat kunnen we na WOII nog met noties als ‘eigenheid’ en ‘vaderland’? Alain de Botton Thuis kun je de emoties uiten, die je buiten hebt onderdrukt Dankzij ons thuis kunnen we zijn wie we echt willen… Read More
Heidegger jaagt op de structuren van zijn en tijd
De invloedrijke en omstreden filosoof Martin Heidegger was in de ban van ervaring. Hoe bouw je een filosofie over iets ongrijpbaars? Nog eenmaal doet het volle lichaamsgewicht van de kosterszoon de klok beieren. Hij glimacht naar zijn vriend Karl, toekomstig burgemeester van de stad, die aandachtig toekijkt. Dan laat… Read More
Waarom voel ik me schuldig?
Elize de Mul maakte een schuldenlijstje: ze onderzocht hoe vaak en wanneer ze zich schuldig voelt. Vaak, heel vaak, concludeert ze. Waarom zijn we zo schuldbewust, vraagt ze zich af? En hoe kan het anders en beter? Gewapend met een notitieblokje en een pen besluit ik eens een normale… Read More
Wees niet bang voor verveling
Iedereen is altijd hartstikke druk. Volgens filosoof Awee Prins ligt daar een fundamentele verveling aan ten grondslag. Net als Heidegger denkt hij de verveling als de ‘verborgen grondstemming’ van deze tijd. Je ziet niets anders dan drukke mensen die slechts tijd aan het verdrijven zijn, die op de vlucht zijn… Read More