Feminisme – betekenis
Het feminisme is een politieke en filosofische stroming waarbij de emancipatie van de vrouw en gelijkwaardigheid van de seksen centraal staan. De term is afgeleid van het Latijnse woord voor ‘vrouw’ (femina).
Wat is feminisme?
Bij feminisme denken we vaak aan activisten die de straat opgaan voor de rechten van de vrouw, zoals tijdens de eerste feministische golf van feministen rond 1900. Naast een activistische beweging is er echter ook een filosofische feministische stroming. Die houdt zich voornamelijk bezig met het begrijpen en bestrijden van de onderdrukking van vrouwen.
Een van de eerste feministische filosofen is Mary Wollstonecraft (1759-1797), die pleit voor gelijke rechten voor vrouwen, omdat ze net zoveel verstand bezitten als mannen. Later stelt de Franse filosoof Simone de Beauvoir (1908-1986) dat de rol van de vrouw cultureel bepaald is: ‘Je wordt niet als vrouw geboren, je wordt het.’
Wanneer ben je een feminist?
Feministische filosofen zijn actief binnen alle filosofische disciplines, van ethiek tot metafysica. De feministische Britse filosoof Miranda Fricker (1966) houdt zich bijvoorbeeld bezig met epistemologie (kenleer). Fricker argumenteert dat de gemarginaliseerde positie van de vrouw haar toegang tot kennis beïnvloedt. Lange tijd was het voor de meeste vrouwen niet mogelijk om een academische opleiding te volgen of aan intellectuele discussies deel te nemen. Ook nu worden de ideeën van vrouwen volgens Fricker niet altijd serieus genomen, alleen omdat ze vrouw zijn. Ze noemt dit epistemic injustice, ofwel epistemisch onrecht.
Even tussendoor… Meer lezen over feministische filosofie? Schrijf je in voor de gratis nieuwsbrief:
Meld u aan voor onze nieuwsbrief
Ook denken veel feministische filosofen over gender. In hoeverre wordt het vrouw- of man-zijn biologisch, sociaal, of cultureel bepaald? Vaak maken filosofen een onderscheid tussen ‘sekse’ voor de fysieke verschillen tussen man en vrouw en ‘gender’ voor de culturele rollen die daaraan verbonden worden. Volgens de Amerikaanse filosoof Judith Butler (1956) is gender iets dat je ‘doet’ – het is altijd een constructie.
Feministische filosofen
Australië
Kate Manne (1983)
België
Luce Irigaray (1930)
China
Ban Zhao (ca. 45-ca. 116)
Duitsland
Hildegard von Bingen (1098-1179)
Lou Salomé (1861-1937)
Edith Stein (1891-1942)
Egypte
Hypatia (ca. 355-415)
Frankrijk
Christine de Pizan (ca. 1364-1430)
Marie le Jars de Gournay (1565-1645)
Simone de Beauvoir (1908-1986)
Hélène Cixous (1937)
Julia Kristeva (1941)
Élisabeth Badinter (1944)
Griekenland
Hipparchia van Maroneia (ca. 340-ca. 280 v.Chr.)
Groot-Brittannië
Mary Astell (1666-1731)
Mary Wollstonecraft (1759-1797)
John Stuart Mill (1806-1873)
Harriet Taylor Mill (1807-1858)
Juliet Mitchell (1940)
Sheila Rowbotham (1943)
Amia Srinivasan (1984)
Italië
Tullia d’Aragona (1501-1556)
Rosi Braidotti (1954)
Mexico
Juana Inés de la Cruz (1648-1695)
Nederland
Anna Maria van Schurman (1607-1678)
Joke Hermsen (1961)
Frank Meester (1970)
Ingrid Robeyns (1972)
Turkije
Seyla Benhabib (1950)
Verenigde Staten
Jane Addams (1860–1935)
Charlotte Perkins Gilman (1860-1935)
Mary Whiton Calkins (1863-1930)
Susan Sontag (1933-2004)
Audre Lorde (1934-1992)
Donna Haraway (1944)
Angela Davis (1944)
Shulamith Firestone (1945-2012)
Martha Nussbaum (1947)
Iris Marion Young (1949-2006)
Seyla Benhabib (1950)
bell hooks (1952-2021)
Sally Haslanger (1955)
Linda Martín Alcoff (1955)
Judith Butler (1956)
Elizabeth Anderson (1959)
