10-2020
Het racismedebat blijft vaak steken in een kakofonie van meningen en morele verontwaardiging. Waarom raakt de mens voortdurend verstrikt in hokjes en emotionele verhalen als het om racisme gaat? En hoe komen we daar uit? In deze editie van Filosofie Magazine een dossier over racisme.
Mengen
Mijn vader vertelde aan tafel af en toe een anekdote uit de spreekkamer van zijn huisartsenpraktijk. Je wist nooit zeker of de gebeurtenis die middag had plaatsgevonden of al jaren eerder. Behalve die ene keer. Aan zijn geestdrift was te merken dat het om een kakelvers voorval ging. ‘Weten jullie… Read More
Naaktfoto
Er bestaat een beroemde naaktfoto van Simone de Beauvoir uit 1951. Beauvoir staat met haar rug naar ons toe, op muiltjes, en schikt haar haar in de spiegel. Het lijkt een terloops kiekje, maar ook weer niet, want ik ken geen vrouw die terloops hakken draagt. Zeker niet in haar… Read More
Moreel dilemma: moet ik afgaan op de wetenschap in crisistijd?
De onzekerheid van de pandemie creëert behoefte aan wetenschappelijke deskundigheid. Maar kan ik blindvaren op het oordeel van de expert?
‘Het ik-gevoel is een illusie’
Jacob Jolij pleit in Wat is bewustzijn nou eigenlijk? voor minder stellige uitspraken over het bewustzijn. 1 Wat kan ik weten? ‘Wat ik zeker kan weten is dat er bewuste ervaringen zijn, want ik heb ze. Bewuste ervaringen zijn sensaties. Dit kunnen zintuiglijke sensaties zijn, maar ook emoties of gedachten… Read More
Het ongemak van een hokjesgeest
Hoe krijgen we het racismedebat verder dan de kakofonie aan meninkjes en morele verontwaardiging? Filosofie Magazine legt de vraag voor aan enkele bewogen deelnemers aan de discussie. ‘Anders denken begint bij mengen.’ De dood van George Floyd, die op 25 mei in de Verenigde Staten door politiegeweld om het leven… Read More
Spoedcursus: Ubuntu
In het openingsartikel van dit dossier, ‘Het ongemak van een hokjesgeest’, vertelt de Nederlandse filosoof Babah Tarawally hoe hij inspiratie put uit de Afrikaanse ubuntu-filosofie om tot een diepgaander debat te komen. Wat kunnen we leren van deze filosofie? Een cursus in vier lemma’s.
De uittocht van de witte kinderen
Journalist Mariska Jansen ziet het in haar wijk gebeuren: witte hoogopgeleide ouders die hun kinderen naar een eliteschool sturen. De segregatie in het Nederlandse onderwijs is groot. Ouders willen het beste voor hun kind, maar moeten zich ook afvragen: wat is mijn ideale samenleving? Ik woon met mijn gezin in… Read More
De abstracte blik van de racist
Om verder te komen in het racismedebat moeten we stoppen met abstract denken, waarbij we anderen tot één eigenschap reduceren en problemen tot één oplossing. Zo’n denktrant schaadt iedereen, ook de racist. Hegel wijst ons een andere weg: het concrete denken. Of je nu een brave belastingbetaler of een egoïstische… Read More
Achterdocht
Filosofie is voor iedereen,’ las ik laatst in een Engelstalige krant. Het argument was eenvoudig: omdat iedereen weleens filosofische vragen stelt, zou je kunnen zeggen dat filosofie in feite overal thuishoort. Je zou dit een gemeenschapsopvatting van filosofie kunnen noemen, die er een beetje van uitgaat dat wij allemaal, omdat… Read More
‘Wetenschap kan een verontrustende ervaring zijn’
Wetenschapshistoricus Lorraine Daston hoopt dat het vertrouwen in de wetenschap door de coronapandemie wordt hersteld. Maar dan moeten we wel leren omgaan met onzekerheid. Nu de wereldbevolking door de Covid-19- pandemie plotsklaps in een experimentele onderzoeksgroep is veranderd, lijkt scepticisme jegens de wetenschap weer plaats te maken voor vertrouwen. Read More
De wereld van de egel en de vos
Zien we ooit het hele plan van de wereld, of kunnen we alleen van alles een beetje weten? De filosofie van sir Isaiah Berlin beantwoordde deze vraag met een fabel van Archilochus en de literatuur van Tolstoj. Het zou een spelletje kunnen zijn voor filosofiestudenten aan het eind van een… Read More
De opstand van de verliezers
Westerse samenlevingen maken hun meritocratische belofte steeds minder waar, schrijft Michael Sandel.
‘Hoe kan ik geen ik meer zijn?’
Filosoof Jan Bor en filmmaker Alexander Oey duiken in de wereld van de consument en zoeken een antwoord op de vraag hoe het zelfzuchtige individu zichzelf kan overwinnen. Klimaatverandering, misbruik van data, overbevolking en overmatig consumentisme – om maar enkele problemen te noemen waarmee de wereld wordt geconfronteerd. Zijn ze… Read More
Wc-papier
We zijn er krampachtig naar op zoek. Iedereen wil er graag de belichaming van zijn en gruwt van haar tegendeel: doorsnee saaiheid. Ik heb het over originaliteit. Het besef van onze obsessie met originaliteit bekroop me laatst op een misschien wel vreemde, ‘originele’ plaats: mijn toilet. Op de verpakking van… Read More
Het bewijs voor succes
De film The Meyerowitz Stories roept de vraag op wat het betekent om succesvol te zijn. Jannah Loontjens kijkt en zoekt een antwoord. Een groepstentoonstelling?!’ Beeldhouwer Harold Meyerowitz is verontwaardigd. ‘Een groepstentoonstelling is een belediging. Zeg maar dat ik er niet aan meedoe.’ Uiteindelijk zal er toch een werk… Read More
Eerherstel voor de natiestaat
De Franse denker David Djaïz pleit voor een sterke natiestaat om de democratie te redden en de globalisering te temmen. Een sterkere natiestaat? Voor aanhangers van dat idee moet je bij rechts zijn, zullen velen denken. Toch pleit ook de linkse denker David Djaïz in Slow Democracy daar nu voor,… Read More
Je leven heeft al zin
Stop met zoeken naar ‘de zin van het leven’, adviseert de Finse filosoof Frank Martela. Zin zit in de dingen die je doet. Je zou denken dat de vraag naar ‘de zin van het leven’ zo oud is als de mensheid zelf, maar de Finse filosoof Frank Martela (1981) legt… Read More
Feministische mannen
Mannen moeten actiever het feminisme uitdragen, vindt historicus Ivan Jablonka. In de geschiedenis van de vrouwenemancipatie zoekt hij ‘rechtvaardige mannen’, als rolmodellen voor de hedendaagse man. De Franse titel van dit boek is Des hommes justes – letterlijk: ‘rechtvaardige mannen’. Het boek is nu in het Nederlands verschenen als Mannen die… Read More
‘Taal kijkt verder dan taal reikt’
Ellen Deckwitz (38) is dichter en schrijver. Voor haar bundel Hogere natuurkunde ontvangt zij in oktober de E. du Perronprijs. Tijdens mijn studie literatuurwetenschap kregen we fragmenten te lezen van postmoderne denkers zoals Foucault en Derrida. In de syllabus zat ook een pagina van een zekere Maurice Blanchot. Toen ik… Read More
Uw dagelijkse portie filosofie
Elke dag de beste verhalen over filosofie. Word abonnee en krijg onbeperkt toegang tot alle artikelen van Filosofie Magazine.
