04-2021
De baas
Toen mijn kinderen nog klein waren was De Gruffalo een van hun favoriete voorleesboekjes. Het gaat over een muisje dat met een verzonnen monster alle hongerige belagers in het bos van zich af weet te houden. Telkens als het muisje snode door een roofdier wordt uitgenodigd voor thee of lunch,… Read More
Wij zijn verscheurd tussen orde en chaos
Paul van Tongeren is de nieuwe Denker des Vaderlands. Om zijn denkwereld te leren kennen reisde journalist Marc van Dijk met hem mee naar Kreta, waar Van Tongeren een cursus gaf over geluk bij Aristoteles. Tijdens de interviews onder de sterrenhemel doemde naast het geluk ook het nihilisme op. Na… Read More
‘We moeten ons ook inleven in het slechte’
Eline Arbo is theatermaker. Ze regisseerde onder andere Tjechovs Drie zusters en won de Regieprijs 2020 met Weg met Eddy Bellegueule. Beeld Martin Dijkstra Wat kan ik weten? ‘Theater draait om twijfel en verbeelding. Als regisseur bedenk ik wel het concept, maar theater blijft een open, collectieve kunstvorm waarbij… Read More
Geprikkeld
Tegelijkertijd overprikkeld en onderprikkeld zijn, zoiets is het al dagen. Snapt iemand wat ik bedoel?’ Schrijfster Susan Smit vat de tweede-golf-corona-gemoedstoestand van menigeen treffend in een tweet, ook die van mij. Overprikkeling: mijn telefoon. Van een spelletje ruzie weer naar Twitter. Onderprikkeling: veel thuis. Overprikkeling: een middelbare school uitzoeken in… Read More
Moeten we uitgestorven soorten tot leven wekken?
Met hulp van olifanten wordt de wolharige mammoet opnieuw toegerust voor een leven op de toendra’s. Een wenselijk vooruitzicht? Beeld Bas van der Schot Hoe futuristisch het ook klinkt, meerdere teams van wetenschappers zijn er druk mee bezig: onderzoek naar de-extinctie. Oftewel: het weer tot leven wekken van uitgestorven diersoorten. Read More
De plek waar je vandaan verhuist
Wat betekent het om ergens te wonen? Tussen de verhuisdozen herleest filosoof Pieter Hoexum Ruimten rondom van de Franse essayist George Perec. Met een weemoed die hem zelf verrast. Beeld Pieter Van Eenoge Maanstraat, Rozenstraat, Bruggertstraat, Sloep, Meerpaal, Peperstraat, Herengracht, Beemsterstraat, Dorpsplein, Alligatorstraat… Sinds ik op mijn achttiende uit huis… Read More
Het menselijk gewoon
De meest vertrouwde attributen van een huis zijn zo vanzelfsprekend dat je er nauwelijks nog bij stilstaat wat ze met je doen. Maar wat is een huis zonder ramen, deuren, trap, en zonder geur? Een kleine fenomenologie van het huis. Beeld Shutterstock De deur De deur is meer dan een… Read More
‘In de stad ben je vrij’
De grote stad geeft vrijheid, spanning én geborgenheid, verklaart filosoof René Boomkens zijn liefde voor het wonen in de stad. Té veilig en netjes moet het er niet worden. De stad moet iets wilds en rommeligs houden. Beeld Sander Heezen De stad is een plek waar je vrij kunt zijn,… Read More
‘Mensen kijken het liefst uit op bomen’
‘Steden zijn vrij recente uitvindingen, waarmee we het nog steeds moeilijk hebben’, zegt de Britse filosoof Charles Foster. De mens is beter op zijn plek in de natuur, als beest tussen de andere beesten. ‘Waar kijk jij liever op uit, op een flatgebouw of op een bos?’Beeld Ed Thompson &… Read More
‘We moeten de natuur weer wild laten zijn’
Moet de mens in het Antropoceen de natuur redden? Virginie Maris pleit voor een bescheidener houding: we moeten ons terugtrekken. Minder verbruiken, ruimte geven aan de natuur. Die redt zichzelf vervolgens wel. Beeld Pauline Cremer Virginie Maris (1978) woont niet ver van de paarden, de stieren en de wilde roze… Read More
‘De mens is niet de baas van de natuur’
Eva Meijer schreef het essay van de Maand van de Filosofie. Tijdens wandelingen op Vlieland ontleedde ze begrippen als ‘natuur’ en ‘cultuur’. De mens moet zichzelf weer leren zien als deel van het grotere geheel, betoogt ze. Beeld Jörgen Caris Eva Meijer (1980) ging om het essay voor de Maand… Read More
‘De coronacrisis laat Europa’s veerkracht zien’
De EU heeft de afgelopen vijftien jaar een metamorfose ondergaan, stelt Luuk van Middelaar. Dat ging onder druk van crises, want juist in zulke tijden kiest Europa nieuwe wegen. Al een jaar trekt de coronapandemie een verwoestend spoor door de wereld en ze ontwricht evenzeer de samenleving in de 27… Read More
De filosoof die woonde in een wijnvat
Aan beleefdheid en andere conventies deed Diogenes niet. Al choquerend haalde hij Grieken in de vierde eeuw voor Christus over om sober te leven. Zonder huis en andere ballast. Beeld Hajo de Reijger Leest u dit glossy magazine in een gemakkelijke stoel of op een comfortabele bank? Ligt er een… Read More
Onmondig
Het weergaloze medische geweld waarmee bevolkingen over de hele wereld gedurende de coronacrisis te maken hebben, zou je kunnen zien als een symptoom van de toenemende autonomisering van het denken onder bijvoorbeeld virologen, immunologen, epidemiologen en IC-medewerkers. Hiermee bedoel ik dat deze medisch professionals een bolwerk vormen en dat hun… Read More
Filosoferen met kinderen
Filosofische kinderboeken vinden de laatste jaren gretig aftrek. We vroegen Bibi Dumon Tak, Stine Jensen en Sabine Wassenberg hoe zij kinderen verleiden na te denken over filosofische vragen. En kun je met kinderen overal over filosoferen?
Het mistige landschap van het denken
Hannah Arendt onderzoekt in Leven van de geest wat denken nu precies is. En: waar en wanneer het eigenlijk plaatsvindt. Wat gebeurt er als we denken?’ Dat is de vraag die politiek filosofe Hannah Arendt (1907-1975) in haar postuum gepubliceerde boek The Life of the Mind (1975) centraal heeft gesteld. Read More
Denken
Filosoferen is denken. Hoe doe je dat? Het begint met een vraag. Maar wat voor vraag? Niet alle vragen zijn denkvragen. Vragen die je beantwoordt door te kijken ‘hoe het zit’, zijn geen filosofische vragen. Waarnemen en feiten vaststellen is een wetenschappelijke taak, maar filosofie is iets anders. Als Heidegger… Read More
Het gelukkige denken
In postuum verschenen essays filosofeert de dan nog jonge Cornelis Verhoeven over de grote betekenis van kleine dingen. Cornelis Verhoeven (1928-2001) was een van de markantste figuren binnen de Nederlandse filosofie. Van 1982 tot 1987 was hij bijzonder hoogleraar klassieke wijsbegeerte aan de Universiteit van Amsterdam, daarna hoogleraar ‘metafysica en… Read More
‘De wereld is er ook zonder mijn beleving’
Joris van Casteren (45) is schrijver en coördinator van De Eenzame Uitvaart. Deze maand verschijnt zijn boek Eenzaamheid. Beeld Maarten Noordijk ‘In het Utrechtse Overvecht woonde ik in een kamertje op de bovenste verdieping van een studentenflat. Ik had een geweldig uitzicht. Met een verrekijker van mijn vader bracht ik… Read More
Uw dagelijkse portie filosofie
Elke dag de beste verhalen over filosofie. Word abonnee en krijg onbeperkt toegang tot alle artikelen van Filosofie Magazine en Wijsgerig Perspectief.