Het weergaloze medische geweld waarmee bevolkingen over de hele wereld gedurende de coronacrisis te maken hebben, zou je kunnen zien als een symptoom van de toenemende autonomisering van het denken onder bijvoorbeeld virologen, immunologen, epidemiologen en IC-medewerkers. Hiermee bedoel ik dat deze medisch professionals een bolwerk vormen en dat hun kennis op geen enkele wijze ter discussie mag worden gesteld, althans niet door mensen die van buiten komen. De echte experts en vaklui weten hoe het zit en de leken doen er beter aan hun mond te houden. Wie dat onverhoopt niet doet, is een ‘populist’ die ‘absurde’ verhalen vertelt.
Wie me niet gelooft dat zoiets aan de hand is, moet maar eens kijken in Het Parool van 18 februari, waar onder meer ziekenhuisdirecteur en internist Marcel Levi dergelijke woorden gebruikt om CPB-directeur Coen Teulings op zijn plaats te zetten, terwijl de laatste toch slechts namens Herstel.NL waarschuwde voor de eenzijdigheid en disproportionaliteit van alle coronamaatregelen. Het verbaasde me vooral omdat ik Levi – en Teulings trouwens ook – hoog heb. Hoe kunnen zulke slimme figuren in zo’n abominabel moddergevecht terechtkomen?
De ‘leek’ infantiliseren is een aanval op de vrije samenleving
De Duitse filosoof Hans-Georg Gadamer (1900-2002) schreef in Über die Verborgenheit der Gesundheit het volgende: ‘De [medisch] vakman is een totaal onaantastbare instantie. Als niemand anders dan de vakman over de vakman kan oordelen en als zelfs een mislukking of een fout alleen door vaklui beoordeeld kan worden (…) dan is het domein waarop hij zijn werk doet in zekere zin autonoom geworden. Het beroep op wetenschap is onweerlegbaar.’ Gadamer, die zich overigens baseert op het werk van de Amerikaanse socioloog Eliot Freidson (1923-2005), wijst erop dat de medisch specialist niet alleen kan en mag bepalen wat gezondheid is. Gezondheid is een waarde die zoveel betekenissen heeft dat iedere gezondheidskundige poging van de expert om er één soort essentie mee te verbinden wel moet uitlopen op de bedroevende infantilisering (Entmündigung) van alle anderen. In het Nederlands kennen we het woord ‘onmondigheid’. Dat betekent kindheid of onvolwassenheid. ‘Infantiel’ komt trouwens van infans: het kind is degene die niet kan spreken (in-fare). Ik ben ervan overtuigd dat Gadamer toen hij dit schreef zich heel bewust was van al deze connotaties. Hij ziet in de infantilisering van de ‘leek’ door de experts niets minder dan een aanval op de vrije samenleving.
