02-2022
Of het nou om lichamelijk of geestelijke pijn gaat, leed en denken gaan moeilijk samen. Als je hevige pijn lijdt, is het bijna onmogelijk om nog heldere gedachten te formuleren. Kun je pijn wegdenken? Of ervaren we meer pijn als we er meer aandacht aan besteden? Deze maand onderzoeken we de filosofie van de pijn.
Hoofdredacteur Coen Simon: ‘Is de pijn in mijn hart een metafoor?’
Op een avond, een paar jaar geleden, bleef de poes langer weg dan normaal. Het was koud en het water kwam met bakken uit de lucht. Ik stelde de kinderen gerust met de verklaring dat ze vast en zeker onder een afdakje in de buurt het noodweer zat af te… Read More
Filosoof Frank Ankersmit: ‘Een historische ervaring is als het horen van een kanonschot’
Zelfs als het leven lijkt te eindigen heeft geschiedfilosoof Frank Ankersmit niet de behoefte terug te kijken. We deden het toch. Een gesprek over de historische ervaring.
Madjan Seighali: ‘De mens is een wezen dat vrijheid nodig heeft’
Mardjan Seighali (57) is mensenrechtenactivist en voorzitter van het Humanistisch Verbond. Ze schreef het boek Tot op de dag, waarin ze vertelt hoe ze van Iran naar Nederland wist te vluchten.
Filosoof Haroon Sheikh vraagt zich af wat we bedoelen met ‘het oudste stukje Nederland’
Nederland blijkt over veel oudere stukken aarde te beschikken dan werd gedacht, stelt onderzoeksorganisatie TNO. Filosoof Haroon Sheikh vraagt zich af of we millennia oude grond wel moeten koppelen aan de veel jongere natiestaat.
Denker des Vaderlands Paul van Tongeren: ‘Kun je iemand ontmoeten als die ander jou niet ontmoet?’
In een vorige column schreef ik over mijn ontmoeting met de man die met zijn ezel hetzelfde pad liep als ik, maar dan in omgekeerde richting. Achteraf vraag ik me af in hoeverre hier echt van een ontmoeting sprake was. Ik denk nog regelmatig terug aan de vriendelijke man en… Read More
Heeft de samenleving meer empathie nodig?
Sommige filosofen beklagen zich over een empathisch tekort, anderen verzetten zich tegen een empathisch teveel. Hoeveel empathie heeft de samenleving eigenlijk nodig?
Vijf filosofen over wat pijn met ons doet en hoe we er het best mee om kunnen gaan
We vermijden of verdoven pijn graag, maar eraan ontsnappen zal ons niet lukken. Vijf filosofen over wat pijn met ons doet en hoe we er het best mee om kunnen gaan.
‘Pijn betekent dat je in een andere wereld stapt’
Vier mensen vertellen waarom ze pijn niet uit de weg gaan.
Redacteur Femke van Hout vraagt zich af wat we hebben als we pijn hebben
Achter de eenvoudige term ‘pijn’ gaan heel uiteenlopende betekenissen schuil. Redacteur Femke van Hout kampt al jaren met chronische pijn en vraagt zich af wat we eigenlijk hebben als we pijn hebben.
Hoe het voelt om één vlees te zijn
Wie in de rouw is voelt zich niet alleen afgesneden van een verloren dierbare, maar ook van de naaste omgeving. Hoe is dit leed te delen? En waar zit eigenlijk deze geestelijke pijn?
Filosoof Éric Sadin: ‘Met de komst van social media werd de ik-tiran geboren’
Op sociale media kan iedereen een wereld creëren waarin zijn eigen woorden centraal staan en anderen niet meer meetellen, zegt de Franse filosoof Éric Sadin. Hij vindt het hoog tijd om de samenleving hiervan te genezen, door mensen op alternatieve wijzen te laten leven.
Miriam Rasch: ‘Ik ben mezelf en toch een ander’
Er was een lockdown, ik was ziek en het was kerstvakantie. In plaats van zoals gebruikelijk mijn leesquotum te halen met een paar ‘dunnetjes’, besloot ik mezelf te trakteren op een herlezing van Misdaad en straf van Dostojevski. Ieder zijn ding – zelf brood bakken heeft mij bijvoorbeeld nooit getrokken. Read More
Filosoof en theatermaker Stefaan Van Brabandt maakte een voorstelling over De Beauvoir en Sartre
Vrijheid is wat je doet met wat je is aangedaan, vonden De Beauvoir en Sartre. Nu is er een voorstelling over hun filosofie, gemaakt door filosoof en theatermaker Stefaan Van Brabandt. ‘Als acteurs zonder opgelegde tekst improviseerden ze spelenderwijs een leven bij elkaar.’
Hoe we moeten omgaan met discriminerende algoritmes
Kunstmatige intelligentie is overal en kan dingen die het menselijke brein niet kan. Maar net als mensen kunnen algoritmes discrimineren, en flink ook. Hoe moeten we daarmee omgaan? De slotaflevering van deze serie.
Erich Fromm was een pleitbezorger van angstaanjagende vrijheid
Vrijheid boezemt ons angst in, zag filosoof en psychoanalyticus Erich Fromm. Daarom vluchten we in religieuze orthodoxie, fascisme of conformisme. Maar alleen in vrijheid kunnen we echt liefhebben en leven.
De film Turist protretteert de hel van het gelukkige gezinsleven
Turist (2014) confronteert Jannah Loontjens met de vraag: hoe hou je het vol van iemand te houden als je steeds beter de gebreken van de ander leert kennen? Ze moet denken aan filosoof Iris Murdoch, die ‘liefde’ definieert als het zien van de realiteit zoals die is.
Elke Wiss: ‘Is spijt een gevoel? Of eerder een kompas?’
‘Ik heb geen spijt van die tijd (…) ik zou het alleen nooit meer doen’
De wetgeving rondom seksueel geweld heeft grote lacunes, aldus filosoof Martha Nussbaum
De wetgeving rond seksueel geweld vertoont nog altijd grote lacunes, vindt Martha Nussbaum. Om ongelijkheid tussen man en vrouw te doorbreken moeten we volgens haar tekortkomingen in de rechtsstaat repareren. En ophouden mannen de ondeugd hoogmoed aan te leren.
Volgens Camus is er zonder solidariteit geen sprake van rechtvaardigheid
Gestimuleerd door de honger en het geweld in zijn geboorteland Algerije schreef Albert Camus een belangrijk boek over gerechtigheid en solidariteit.
Waarom we Socrates nooit kunnen ontraadselen
Er is zoveel over Socrates geschreven dat er tal van verschillende ‘Socratessen’ zijn ontstaan. Rico Sneller laat zien dat we de Griekse filosoof nooit kunnen ontraadselen, omdat hij versmolt met het mysterie.
Politicoloog en schrijver Mounir Samuel: ‘Rumi herinnert mij aan mijn nietigheid en mijn grootsheid’
Mounir Samuel (32) is politicoloog, schrijver en journalist. Jona zonder walvis. Een profetie voor Nederland is zijn nieuwste boek. Beeld Maarten van Noordijk
Uw dagelijkse portie filosofie
Elke dag de beste verhalen over filosofie. Word abonnee en krijg onbeperkt toegang tot alle artikelen van Filosofie Magazine en Wijsgerig Perspectief.
