Home Miriam Rasch: ‘Ik ben mezelf en toch een ander’

Miriam Rasch: ‘Ik ben mezelf en toch een ander’

28 januari 2022

Miriam Rasch: ‘Ik ben mezelf en toch een ander’
Cover van 02-2022
02-2022 Filosofie magazine Lees het magazine

Dit artikel krijgt u van ons cadeau

Wilt u onbeperkt toegang tot de artikelen op Filosofie.nl? U bent al abonnee vanaf €4,99 per maand. Sluit hier een abonnement af en u heeft direct toegang.

Er was een lockdown, ik was ziek en het was kerstvakantie. In plaats van zoals gebruikelijk mijn leesquotum te halen met een paar ‘dunnetjes’, besloot ik mezelf te trakteren op een herlezing van Misdaad en straf van Dostojevski. Ieder zijn ding – zelf brood bakken heeft mij bijvoorbeeld nooit getrokken.

Filosoof Jacques Derrida zei over zijn bibliotheek: ‘Ik heb niet alle boeken gelezen, misschien drie of vier. Maar die drie of vier boeken heb ik wel heel erg goed gelezen.’ Ik benijd hem, al liegt hij natuurlijk. Ik zou ook wel willen ontsnappen aan de gretige drang tot het nieuwe, dat je even snel vergeet omdat het volgende zich alweer aandient. Maar herlezen kost tijd en die heb ik gewoonlijk niet.

Spreek anders met jezelf af dat je één boek per maand herleest, suggereerde journalist Theo Hakkert op Twitter (ja, er wordt daar niet alleen gescholden en gestookt, maar ook gecauseerd over Derrida en lees­gewoontes). Ik ging overstag door dat ‘spreek met jezelf af’. Het zou een jaarproject worden, waarin ik van alles over mezelf zou leren, wie ik was en wie ik had willen worden. Misschien kon ik er een reeks artikelen of zelfs een boek van maken?

Ik loog natuurlijk, maar dat geeft niet. De truc is om je eerst door ‘het project’ te laten opzwepen en vervolgens het hele idee van nuttigheid te laten varen. Na drie maanden stopte ik met de voorgenomen artikelenreeks, na vijf maanden maakte ik geen notities meer, en tegen de tijd dat het zomervakantie was, zat ik vol in een escapistische leesrazernij – lezen om het lezen, anders niet. Niet veel later was het jaar voorbij.

‘Want al heb ik wel enige belezenheid, een geheugen heb ik volstrekt niet,’ schrijft Montaigne. Niet erg, want daardoor zijn boeken bij herlezing ‘altijd weer verheugend nieuw en fris’. Dat kan ik beamen. Raskolnikov, Lily Briscoe, ’t Dichtertje: daar stonden ze, verheugend nieuw en fris, zichzelf en toch anders. Net als ikzelf. Want dat was een van de weinige dingen die ik het afgelopen jaar leerde: dat ik mezelf was en toch een ander, die ik me maar met moeite kon herinneren.