Mary Wollstonecraft

“Het zou een oneindige opgave zijn om de veelheid aan droefheid en leed te beschrijven waartoe vrouwen gedoemd zijn door de heersende mening dat zij slechts geschapen zijn om te voelen in plaats van te denken, en dat zij hun macht ontlenen aan hun zwakte en charmes.”

Mary Wollstonecraft is een vrouwelijke Verlichtingsfilosoof en inspiratiebron van het twintigste eeuwse feminisme. Wollstonecraft kent een moeilijke jeugd. Haar alcoholistische vader mishandelt zijn vrouw; om haar moeder te beschermen slaapt de jonge Wollstonecraft vaak voor haar slaapkamerdeur. Bovendien maakt hij grote schulden en verkwist haar erfenis. Beroofd van financiële zekerheid en gefrustreerd door de beperkte beroepsmogelijkheden van de vrouw, besluit Wollstonecraft schrijfster te worden. Op jonge leeftijd maakt de autodidact kennis met Richard Price en Joseph Priestly, hervormers die nauwe contacten onderhielden met voorvechters van de Amerikaanse revolutie zoals Tom Paine, Benjamin Franklin en Thomas Jefferson. Via Richard Price, een predikant van de plaatselijke Dissenters-kapel, ontmoette ze ook de radicale uitgever Joseph Johnson. Ze werd een van de eerste vrouwen die kon leven van de pen en noemde zichzelf ‘de eerste van een andere soort’.

In 1788 kwam ze in dienst bij het nieuwe blad van Johnson, de Analytical Review. De intellectuele en radicale omgeving stimuleerde Wollstonecrafts ontwikkeling en werk; in deze tijd schreef ze haar eerste roman Mary, het kinderboek Original Stories en het (anoniem gepubliceerde) pamflet A Vindication of the Rights of Men. Dit geschrift was een weerwoord op Edmund Burkes Reflections on the Revolution in France, een reactie van de kant van Burke op een preek van Price waarin deze zich een aanhanger van de Franse Revolutie had betoond.

In 1792 publiceerde Wollstonecraft haar belangrijkste werk: A Vindication of the Rights of Woman. Dit boek is een van de eerste pleidooien voor gelijke rechten voor vrouwen en daarom onmiskenbaar één van de belangrijkste feministische werken in de geschiedenis van het feminisme. In hetzelfde jaar vertrekt ze naar Parijs om de Franse Revolutie van dichtbij mee te maken, waar ze getuige was van de revolutionaire terreur. Daar ontmoette ze ook de Amerikaan Gilbert Imlay, met wie ze een verhouding had. Ze kregen een dochter, Fanny, genoemd naar een vriendin die bijna tien jaar tevoren in het kraambed was overleden. Na een dramatische breuk met Imlay vond ze een nieuwe liefde in de persoon van William Godwin.

In augustus 1797 werd hun dochter Mary Wollstonecraft Godwin (bekend als Mary Shelley) geboren, de latere schrijfster van de klassiek geworden roman Frankenstein. Mary kwam gezond ter wereld, maar Wollstonecraft viel ten prooi aan ‘kraamvrouwenkoorts’ en stierf enkele dagen later in het kraambed.