Quote
“We zijn allemaal hersenschimmen, getheoretiseerde en gefabriceerde hybriden van machine en organisme”
Donna Haraway is bioloog, filosoof en wetenschapshistoricus. Een van haar bekendste werken is A Cyborg Manifesto (1985). Een cybernetisch organisme, oftewel een cyborg, is een vermenging van mens en machine. Voor Haraway zijn cyborgs geen sciencefiction: wij zijn zelf cyborgs. We zijn niet alleen lichamelijk versmolten met techniek – denk aan kunstheupen en pacemakers – maar ook in ruimere zin worden wij gedomineerd door technologie.
Cyborgs zijn geconstrueerd; ze hebben geen wezen of natuurlijke essentie. Omdat ze deels organisch, deels technologisch zijn, zijn ze bij uitstek grensoverschrijdende wezens. Aan de hand van de cyborg stelt Haraway in haar manifest allerlei tweedelingen ter discussie, zoals tussen organismen en machines, tussen mensen en dieren, tussen mannen en vrouwen, tussen zwart en wit. Haraway laat zien dat dit soort uitsluitende tweedelingen historische constructen zijn; ze hebben niets te maken hebben met een oorspronkelijke natuur. Op dezelfde manier bestaat er geen natuurlijke of oorspronkelijke mens: de grenzen die we zelf hebben geconstrueerd, kunnen we ook weer verschuiven.
Even tussendoor… Meer lezen over Donna Haraway en andere grote denkers? Schrijf je in voor de gratis nieuwsbrief:
Meld u aan voor onze nieuwsbrief
In The Companion Species Manifesto (2003) en When Species Meet (2008) staan de relaties tussen mensen en dieren centraal. Haraway bekritiseert benaderingen die de mens als middelpunt van het bestaan beschouwen. Mensen en dieren (of: menselijke en niet-menselijke dieren) delen een wereld en beïnvloeden elkaar wederzijds.
In A Cyborg Manifesto benoemt Haraway ‘het plezier dat het doelbewust verwarren van grenzen oplevert’. Het belang van het verwarren van grenzen stelt Haraway niet alleen expliciet aan de orde in haar boeken, maar toont ze ook impliciet door interdisciplinair te werken. Zo combineert Haraway niet alleen biologie met filosofie, maar vermengt ze ook wetenschap met cultuur, kunst en politiek.
Relevante berichten
We zijn allemaal cyborg
De cyborgmythe van Donna Haraway helpt ons om te gaan met ecologische crises, schrijft Lydia Baan Hofman.
Close Reading: Haraway wil de cyborg niet vastpinnen
Donna Haraway analyseert de cyborg in een gelaagd manifest dat leest als een roman met te veel personages.
Verbeelde verhalen
Documentairemaker Fabrizio Terranova maakt Donna Haraway’s ideeën voelbaar zonder ze letterlijk te reproduceren, ziet Tobias Servaas.
De dierentuin van Donna Haraway
Het werk van Donna Haraway staat bekend als inspirerend maar moeilijk. Een boek met gebundelde interviews werpt meer licht op haar werk en privéleven.