Quote
“Het is beter om een ontevreden Socrates te zijn, dan een tevreden dwaas”
John Stuart Mill is een belangrijke filosoof en econoom uit de 19e eeuw. Mill probeerde in zijn werk een balans te vinden tussen de stromingen van het utilitarisme en het liberalisme. Volgens de beginselen van het utilitarisme is een handeling goed als zij zoveel mogelijk geluk voor zoveel mogelijk mensen teweegbrengt. Mill combineert het collectieve belang van het utilitarisme met de liberale nadruk op zelfbeschikking en persoonlijke vrijheid, door te stellen dat zoveel mogelijk persoonlijke vrijheid het grootste geluk teweegbrengt voor de meerderheid van de mensen.
Schadebeginsel
Mill zet deze visie uiteen in zijn hoofdwerk Over vrijheid, dat in 1859 verscheen. Hij zoekt hierin ook naar de grens van de vrijheid van het individu. Hiervoor formuleerde hij het zogeheten ‘schadebeginsel’: er mag alleen tegen de wil van iemand macht worden uitgeoefend, om het toebrengen van schade bij anderen te voorkomen. In Utilitarisme (verschenen als een serie artikelen in 1861 en als boek gepubliceerd in 1863) bracht hij zijn utilitaristische ideeën samen. Eén van de kerngedachten daaruit is dat je niet per se gelukkig hoeft te zijn om bij te dragen aan het geluk van de maatschappij, maar dat dit laatste wel het doel is: ‘Het is beter om een ontevreden Socrates te zijn, dan een tevreden dwaas.’
Even tussendoor… Meer lezen over Mill en andere grote denkers? Schrijf je in voor de gratis nieuwsbrief:
Meld u aan voor onze nieuwsbrief
Depressie
Al op jonge leeftijd werd Mill onderworpen aan een strenge intellectuele opvoeding. Zo werd hem op zijn derde al Grieks geleerd en had hij op zijn achtste al verschillende klassieke werken in die taal gelezen. Deze intensieve studies leidden ertoe dat Mill op zijn twintigste een zware depressie kreeg. Met behulp van onder meer de poëzie van William Wordsworth wist hij deze crisis te boven te komen.
John Stuart Mill quotes
- ‘Waarom zouden we iets voor het nageslacht opofferen? Wat heeft het nageslacht voor ons gedaan?’ [rede voor het Britse parlement]
- ‘Het hebben van macht kan nooit compenseren voor iemands gebrek aan vrijheid.’ The Subjection of Women
- ‘Van de geneeskunde wordt bewezen dat die goed is, doordat die de gezondheid bevordert. Maar hoe is het mogelijk om te bewijzen dat gezondheid goed is?’ Utilitarisme
- ‘De noodlottige neiging van mensen om niet langer over iets na te denken, zodra het niet langer aan twijfel onderhevig is, is de oorzaak van de helft van al hun dwalingen.’ Over vrijheid
- ‘Geluk heeft zich bewezen als een van de doelen van het gedrag, en dus als een van de criteria voor moraliteit.’ Utilitarisme
- ‘Utilitarisme kan haar doel alleen bereiken door de algemene bevordering van edelmoedigheid van karakter.’ Utilitarisme
