Quote
“Individuele vrijheid moet in zoverre zijn grenzen kennen: het individu mag niet tot overlast voor anderen zijn.”
“Het is beter om een ontevreden Socrates te zijn, dan een tevreden dwaas.”
John Stuart Mill is een belangrijke filosoof en econoom uit de 19e eeuw. Mill probeerde in zijn werk een balans te vinden tussen de stromingen van het utilitarisme en het liberalisme. Volgens de beginselen van het utilitarisme is een handeling goed als zij zoveel mogelijk geluk voor zoveel mogelijk mensen teweegbrengt. Mill combineert het collectieve belang van het utilitarisme met de liberale nadruk op zelfbeschikking en persoonlijke vrijheid, door te stellen dat zoveel mogelijk persoonlijke vrijheid het grootste geluk teweegbrengt voor de meerderheid van de mensen.
Even tussendoor… Meer lezen over Mill en andere grote denkers? Schrijf je in voor de gratis nieuwsbrief
Meld u aan voor onze nieuwsbrief
Mill zet deze visie uiteen in zijn hoofdwerk On Liberty, dat in 1859 verscheen. Hij zoekt hierin ook naar de grens van de vrijheid van het individu. Hiervoor formuleerde hij het zogeheten ‘schadebeginsel’: er mag alleen tegen de wil van iemand macht worden uitgeoefend, om het toebrengen van schade bij anderen te voorkomen. In Utilitarianism (verschenen als een serie artikelen in 1861 en als boek gepubliceerd in 1863) bracht hij zijn utilitaristische ideeën samen. Eén van de kerngedachten daaruit is dat je niet per se gelukkig hoeft te zijn om bij te dragen aan het geluk van de maatschappij, maar dat dit laatste wel het doel is: ‘Het is beter om een ontevreden Socrates te zijn, dan een tevreden dwaas.’
Al op jonge leeftijd werd Mill onderworpen aan een strenge intellectuele opvoeding. Zo werd hem op zijn derde al Grieks geleerd en had hij op zijn achtste al verschillende klassieke werken in die taal gelezen. Deze intensieve studies leidden ertoe dat Mill op zijn twintigste een zware depressie kreeg. Met behulp van onder meer de poëzie van William Wordsworth wist hij deze crisis te boven te komen.
Geïnspireerd door John Stuart Mill
Relevante berichten
Historisch profiel: John Stuart Mill
Het geroddel over John Stuart Mills vriendschap met een getrouwde vrouw zou de denker inspireren tot een vurige verdediging van de vrijheid.
‘John Stuart Mill streefde naar geluk met depressie tot gevolg’
Zoveel mogelijk geluk voor zoveel mogelijk mensen: zonder John Stuart Mills Utilitarianism (1861) zouden we daar niet zo overtuigd van zijn.
Schadebeginsel
Zo lang een ander er geen schade van ondervindt, mag ik doen en zeggen wat ik wil. Zo luidt het schadebeginsel van John Stuart Mill.
Was de verbeelding maar aan de macht
John Stuart Mill vond door het lezen van poëzie zijn levenslust terug. Is hij een voorbeeld voor toekomstige politici, vraagt Mariëtte Willemsen zich af.
