Home Filosofie en literatuur Boekenkast januari 2024
Economie Filosofie en literatuur Mens en techniek Politiek

Boekenkast januari 2024

De redactie signaleert elke maand de boeken die filosofisch het meest opvallen. Dit keer: van starre Stoa tot geruisloze gebaren.

Door de redactie op 22 december 2023

boekenkast boeken signalementen beeld Henry Be/Unsplash

De redactie signaleert elke maand de boeken die filosofisch het meest opvallen. Dit keer: van starre Stoa tot geruisloze gebaren.

Filosofie Magazine FM 1 2024 vreemd normaal
01-2024 Filosofie magazine Lees het magazine

Dit artikel krijgt u van ons cadeau

Wilt u onbeperkt toegang tot de artikelen op Filosofie.nl? U bent al abonnee vanaf €4,99 per maand. Sluit hier een abonnement af en u heeft direct toegang.

Vruchtbaar

Veel mensen zijn vruchtbare wezens. Maar terwijl het vermogen om leven voort te brengen breed gedeeld is, is er verder juist veel verschil, ziet de jonge filosoof Suzanne Roes. Want wie mogen er kinderen krijgen? In eerste instantie cis-heterokoppels, lijkt de impliciete aanname. En wie is er verantwoordelijk voor anticonceptie: de man of de vrouw? Roes bespreekt de vooroordelen over vruchtbaarheid en toont de ongelijkheden. Ze geeft een vurig pleidooi voor meer zelfbeschikking voor alle mensen of, zoals ze het zelf verwoordt, ‘voor baas in eigen buik én bal’.

De politiek van vruchtbaarheid. Een filosofie van sterilisatie
Suzanne Roes
ISVW Uitgevers
192 blz.
€ 19,95

Ethiek voor techniek

De mens verandert de technologie, maar de technologie verandert ook de mens. Zo wordt het steeds gebruikelijker om ChatGPT schrijfwerk te laten doen. Hoe zorgen we ervoor dat technologie niet met de mens aan de haal gaat? Bestuurskundige Daniël Tijink en techniekfilosoof Peter-Paul Verbeek bedachten de ‘begeleidingsethiek’: een methode waarmee gebruikers en beleidsmakers samen zoeken naar goede toepassingen van uiteenlopende nieuwe technologieën. Met De techniek staat voor iets maken Tijink en Verbeek de praktische filosofie echt praktisch.

De techniek staat voor iets

De techniek staat voor iets. Samen richting geven aan techniek en samenleving 
Daniël Tijink en Peter-Paul Verbeek 
Boom 
160 blz. 
€ 22,90

Stoïcijns leven

Leven zoals de stoïcijnen, moeten we dat willen? Filosoof en YouTuber Floris Leest nam de proef op de som en probeerde onaangedaan te leven, als ‘een steen te midden van alle drukte’. Na twee experimenten was hij er goed klaar mee: leven volgens de filosofie van de Stoa, daar is niets aan. Dat ligt genuanceerder, meent Gerard Boter, emeritus hoogleraar Grieks. In dit boek gaan de twee in gesprek over de waarde en de tekortkomingen van de levenshouding waarbij je alles neemt zoals het komt. Aan de lezer om zijn eigen lessen te trekken.

Leven als stoïcijn. Of niet? 
Gerard Boter en Floris Leest 
ISVW Uitgevers
192 blz. 
€ 19,95

Verlangend lichaam

Filosoof Jenny Slatman onderzoekt de betekenis van het lichaam in de gezondheidszorg. In dit boek pleit ze ervoor om de daarin heersende ideeën over het lichaam – ingegeven door Descartes – los te laten. We moeten het lichaam niet als object zien, maar als verbonden met de wereld en met andere lichamen. Een prikkelend boek met uitvoerige besprekingen van filosofen die ons anders laten denken over het lichaam. Zo gaat ze in op het idee van Gilles Deleuze en Félix Guattari van een ‘lichaam zonder organen’: het lichaam is geen functionele ordening, maar voortdurend in verandering en vol verlangen.

Nieuwe lichamelijkheid
Jenny Slatman
Noordboek
216 blz.
€ 22,90

Even tussendoor… Meer lezen over het beste dat er verschijnt in de filosofie? Schrijf je in voor de gratis nieuwsbrief:

Meld u aan voor onze nieuwsbrief

Ontvang elke woensdag het laatste filosofie nieuws, de beste artikelen van de week en af en toe een aanbieding.
Ontvang wekelijks het laatste filosofienieuws, de beste artikelen en af en toe een aanbieding.

Emoties

Het tederste gebaar dat de Vlaamse filosoof Ignaas Devisch ooit zag was zijn grootvader die zijn overleden grootmoeder streelde. Hij had zijn grootvader nooit eerder zien strelen. Wat dat betreft zijn de tijden veranderd: thuis, in voetbalstadions en in reclames zien we dagelijks mensen hun gevoelens uiten. Maar ‘je hoeft niet altijd emoties expliciet te etaleren om er iets zinvols mee te doen’, schrijft Devisch. ‘Misschien heeft deze tijd meer nood aan zachte gebaren dan aan dwingende publieke getuigenissen.’ Dit essay is onderdeel van een driedelige serie over de filosofie van emoties.

Een kleine filosofie van grote emoties

Een kleine filosofie van grote emoties
Ignaas Devisch
Pelckmans
112 blz.
€ 19,50

Leven voor de dood

In deze tijd waarin veel mensen niet geloven in een hiernamaals staat het leven onder druk – we moeten er immers wel wat van maken. Maar wat is eigenlijk een goed leven? En hoe gaan we om met de onvermijdelijke dood? Filosoof Andries Visser zoekt aan de hand van Søren Kierkegaard antwoorden op deze existentiële vragen, en gaat daarbij in op onbekend materiaal van de Deense filosoof. Het resultaat is een informatief boek over leven, dood en onsterfelijkheid, waarin Vissers eigen ideeën ook aan bod komen.

Het is voorbij. Kierkegaard over leven, sterven en onsterfelijkheid
Andries Visser 
Damon 
336 blz.  
€ 28,90

Maatschappijkritiek  

Max Horkheimer, Theodor Adorno, Herbert Marcuse – deze filosofen behoren allemaal tot de Frankfurter Schule. Maar wat houdt die stroming eigenlijk in? Kunst- en cultuurfilosoof Thijs Lijster beantwoordt die vraag in de nieuwste editie van de reeks Elementaire Deeltjes. De Frankfurter Schule staat de laatste jaren weer volop in de aandacht; hun cultuurkritiek vormt een inspiratiebron voor met name linkse activisten. Lijster plaatst de Joods-Duitse intellectuelen dan ook met nadruk in deze tijd, waarbij hij hun kijk op verschillende thema’s zoals massacultuur, kunst en fascisme helder uitlegt.

Frankfurter Schule

Elementaire Deeltjes 83. Frankfurter Schule
Thijs Lijster 
Athenaeum
152 blz.
€ 15,00

Superrijken

Plato beargumenteerde in de Griekse Oudheid dat de rijkste burgers niet meer dan drie à vier keer zoveel als de armste burgers zouden mogen bezitten. Tegenwoordig leven we in een tijd van superrijken. Neem Elon Musk: zijn levenslange uurloon op basis van zijn vermogen is 1.871.794 dollar. In Limitarisme rekent hoogleraar ethiek Ingrid Robeyns af met argumenten die zo’n grote welvaartskloof rechtvaardigen en betoogt ze dat er niet alleen een armoede-, maar ook een rijkdomsgrens moet zijn. Haar heldere argumentatieve stijl maakt het boek zowel boeiende filosofische lectuur als een overtuigend politiek pamflet.

Lees ook ons achtergrondartikel over het limitarisme: Is het tijd voor een limiet op rijkdom?

Limitarisme

Limitarisme. Pleidooi tegen extreme rijkdom
Ingrid Robeyns
De Bezige Bij
384 blz.
€ 27,50

Verwonderde eekhoorn

Er wordt over filosofen weleens gezegd dat ze net kinderen zijn: ze hebben het vragen stellen nog niet opgegeven. Ook bij dichter en schrijver Toon Tellegen (1941) lijkt het innerlijk kind nooit ver weg. Ook zijn nieuwe boek Waar gaan we eigenlijk heen, met illustraties van Thé Tjong-Khing, staat vol prachtige vragen vol verwondering. Zo laat Tellegen de eekhoorn, een van zijn favoriete personages, zich afvragen wat oneindigheid eigenlijk betekent en of de wereld kleiner wordt als hij de hele dag op zijn plek blijft zitten. Leuk voor kinderen én volwassenen.

Waar gaan we eigenlijk heen
Toon Tellegen
ill. Thé Tjong-Khing
Querido
120 blz.
€ 22,99