Søren Kierkegaard

De belangrijkste vraag in het werk van Søren Kierkegaard is misschien wel ‘Hoe wordt de mens zichzelf?’ De existentie van de mens, zijn bestaan en de manier waarop hij dit vorm geeft, staan centraal in de filosofie van de Deense filosoof. Volgens Kierkegaard is de mens echt zichzelf wanneer hij een enkeling is. Daarom wordt hij door velen gezien als de grondlegger van het existentialisme. Dat later met Sartre en De Beauvoir vooral bekend zal worden als de stroming die de mens doemt tot vrijheid.

Kierkegaard verzet zich tegen de alomvattende systeemfilosofie van zijn voorgangers (met name Hegel) waarmee alles vanuit één uitgangspunt wordt begrepen. De filosofie van Kierkegaard moet daarom ook niet gelezen worden als een samenhangend geheel, maar dit wordt wel vaak gedaan.

Even tussendoor… Meer lezen over Kierkegaard en andere grote denkers? Schrijf je in voor de gratis nieuwsbrief

De manier waarop het werk van Kierkegaard tot stand is gekomen, geeft al aan dat hij het niet zag als een groot project. Kierkegaards oeuvre bestaat uit verschillende kleinere publicaties verspreid over een relatief lange periode met veel intermezzo’s waarin hij niets publiceerde. Hij publiceerde ook veel werken onder verschillende pseudoniemen, waarin zijn stijl, de ik-vorm, goed tot zijn recht kan komen.

Een ander belangrijk thema in het werk van Søren Kierkegaard is het christelijk geloof. Wat betekent het om te geloven en hoe beïnvloedt dit het leven van een mens? De verschillende werken van Kierkegaard worden vaak uitgelegd alsof ze onderdeel zijn van één theorie: een proces dat uiteenvalt in drie stadia, namelijk het esthetische (het driftleven), het ethische (zedelijke bewustwording) en het religieuze (schuldig voor God). De mens zou zich gedurende zijn leven door deze stadia bewegen en van de ene fase kunnen opstijgen naar de volgende. Om het laatste stadium te bereiken is echter een sprong nodig (een leap of faith), waarbij men de rede achter zich laat en zich overgeeft aan het idee God.