Home Politiek Boekenkast februari 2024
Bewustzijn Dieren Economie Liefde Politiek

Boekenkast februari 2024

De redactie signaleert elke maand de boeken die het meest opvallen. Dit keer: van de mythe van het moederschap tot dromende dieren.

Door de redactie op 26 januari 2024

boekenkast boeken signalementen beeld Henry Be/Unsplash

De redactie signaleert elke maand de boeken die het meest opvallen. Dit keer: van de mythe van het moederschap tot dromende dieren.

FM 2 Filosofie Magazine Friedrich Nietzsche Tim Fransen Wat hebben we nu aan de peptalk van Nietzsche
02-2024 Filosofie magazine Lees het magazine

Dit artikel krijgt u van ons cadeau

Wilt u onbeperkt toegang tot de artikelen op Filosofie.nl? U bent al abonnee vanaf €4,99 per maand. Sluit hier een abonnement af en u heeft direct toegang.

Onthaasten

Kenmerkend aan onze moderne samenleving is dat er permanente groei nodig is, betoogt de Duitse socioloog Hartmut Rosa. Zonder groei stort de economie in. Het gevolg: ontwikkelingen in de samen­leving gaan steeds sneller, waardoor steeds meer mensen moeite hebben om het tempo bij te benen – wat leidt tot een gevoel van falen en een verschraling van de democratie. In dit behapbare boekje, dat een publicatie is van een lezing, betoogt Rosa dat religie een belangrijke rol kan vervullen in de ‘onthaasting’ van de samenleving. Met een voorwoord van hoogleraar erasmiaanse waarden en oud-politicus Ronald van Raak.

Democratie vraagt om religie

Democratie vraagt om religie
Hartmut Rosa
Boom
80 blz.
€ 14,90

Toekomst

Filosofie is lang voorbehouden geweest aan een kleine groep rijke mannen, maar tegenwoordig staan zelfs op theezakjes vragen die uitnodigen tot een filosofisch gesprek. De vragen ‘wat is filosofie?’ en ‘wie mag als filosoof worden beschouwd?’ hebben hierdoor nieuwe antwoorden gekregen. Hoog tijd om ook de filosofiegeschiedenis te vernieuwen, dacht docent filosofie Jos van Remundt. Zijn boek Filosofische verbeelding biedt een vlot geschreven overzicht van de westerse filosofie met aandacht voor de grote godsdiensten en voor kwesties als slavernij en mensenrechten. Hij dwingt de lezer tot nadenken: wat is de toekomst van de westerse filosofie?

Filosofische verbeelding

Filosofische verbeelding. Heeft de westerse filosofie nog toekomst?
Jos van Remundt 
Eburon 
360 blz. 
€ 34,50

Opium voor het volk 

Gebruik je een Dopper om plastic flessen uit te sparen? Neem je je eigen boodschappentas mee naar de supermarkt? En ben je overgegaan op elektrisch rijden? Zinloze acties, meent de Japanse filosoof Kohei Saito, en schadelijk bovendien. Kleine inspanningen voor het klimaat zijn volgens Saito niet meer dan ‘opium voor het volk’ die ons ervan weerhouden ‘om echt noodzakelijke ingrepen te doen die moed vergen’. De klimaatcrisis eist systeembreuk. In dit boek – een grote hit in Japan – gaat Saito op zoek naar een alternatief voor het kapitalistische systeem aan de hand van Karl MarxHet kapitaal.

Systeembreuk

Logisch geloof

Bestaat God? Volgens filosoof Emanuel Rutten is die vraag niet alleen een kwestie van het hart, maar ook van het hoofd. Met een vrij technische schrijfstijl benadert Rutten dit vraagstuk vanuit verschillende filosofische denkkaders, van de oud-Griekse zijnsleer tot de esthetiek. Zo komt hij tot acht nieuwe argumenten, waaruit zijns inziens logischerwijs blijkt dat God bestaat. Daarmee treedt hij toe tot een lange filosofische geschiedenis van godsbewijzen. Ongeacht of je het met Ruttens conclusie eens bent of niet, de argumenten die hij levert zijn fascinerende hersenkrakers.

Datgene waarboven niets groters gedacht kan worden

Datgene waarboven niets groters gedacht kan worden 
Emanuel Rutten 
Kok Boekencentrum 
192 blz.
€ 18,99

Plato’s leven

Plato’s dialogen worden beschouwd als het begin van de westerse filosofie. Over de man achter de dialogen is echter bar weinig bekend. Veel ‘kennis’ over zijn leven berust op roddels, vervalsingen en overdreven anekdotes. De Britse classicus Robin Waterfield, die het integrale oeuvre van Plato vertaalde, wist desondanks een gegronde biografie over de denker te schrijven. Ook zonder de roddels blijft er nog genoeg interessants over. Zo trachtte Plato op Sicilië een politiek systeem door te laten voeren dat gebaseerd is op zijn filosofie. En vergeet zijn gedachtegoed niet.

Plato van Athene

Plato van Athene. Een leven als filosoof
Robin Waterfield
Athenaeum
368 blz.
€ 27,50

Even tussendoor… Meer lezen over het beste dat er verschijnt in de filosofie? Schrijf je in voor de gratis nieuwsbrief:

Meld u aan voor onze nieuwsbrief

Ontvang elke woensdag het laatste filosofie nieuws, de beste artikelen van de week en af en toe een aanbieding.
Ontvang wekelijks het laatste filosofienieuws, de beste artikelen en af en toe een aanbieding.

Stervensuur

Is doemdenken een ziekte van deze tijd? In deze vuistdikke ideeëngeschiedenis toont historicus Cor Hermans dat de obsessie met verval ook in de negentiende eeuw al bon ton was. Een groep intellectuele elitefiguren raakte ‘verslaafd aan de gedachte dat Europa afzwakt en afstevent op zijn stervens­uur’. Hermans gidst de lezer langs een reeks negentiende-eeuwse schrijvers en denkers, onder wie Thomas Mann, Nietz­sche en Freud. Hij laat zien dat melancholie in sommige gevallen ongeneeslijk is, en dat het verval op een handvol dromers altijd een onweerstaanbare aantrekkingskracht zal uitoefenen.

De uitgewiste horizon

Domheid 

In Klootzakken, hufters en eikels stort de Franse filosoof en Spinoza-kenner Maxime Rovere zich op een concept dat zich lastig laat vangen door het intellect: domheid. Of specifieker gezegd: domheid in de vorm van hufterig gedrag. Aan de hand van dit begrip leidt Rovere de lezer op speelse wijze langs theorieën over individuele autonomie, solidariteit, gezag en moraliteit. Door asociaal gedrag niet te zien als een karaktereigenschap, maar als het gevolg van interacties tussen personen of tegenstrijdige verlangens, valt hufterigheid te begrijpen – maar helaas niet altijd te genezen.

Klootzakken, hufters en eikels

Klootzakken, hufters en eikels. En hoe je ermee om kunt gaan
Maxime Rovere 
Noordboek 
160 blz. 
€ 19,90

Dierendromen 

Van een hondje dat in zijn slaap kwispelt zeggen we in het dagelijks leven al snel dat hij droomt. Wetenschappers zijn terughoudender met dit soort uitspraken. Wetenschapsfilosoof David Peña-Guzmán beargumenteert in dit boek dat er genoeg empirisch bewijs is om aan te nemen dat dieren daadwerkelijk kunnen dromen, en hij laat zien wat de filosofische implicaties zijn van deze aanname. Wat zegt het vermogen tot dromen over de belichaamde ervaring, de gevoelens, de verbeelding en het bewustzijn van dieren? En welke ethische lessen kunnen we hieruit trekken? Een even relevant als vertederend boek.

Wanneer dieren dromen

Wanneer dieren dromen. De nachtzijde van het dierenbewustzijn
David Peña-Guzmán 
Noordboek 
288 blz. 
€ 24,90

Moederliefde

De liefde van een moeder voor haar kind zou van nature onvoorwaardelijk en onzelfzuchtig zijn. Die gedachte lijkt nog altijd salonfähig. Toch ontkrachtte de Franse filosoof Elisabeth Badinter deze al in 1980 in haar boek dat nu in het Nederlands verschenen is als De mythe van het moederschap. Op basis van bronnenonderzoek naar vier ­eeuwen moederlijk gedrag constateert ze dat moederschap allerlei gedaanten aanneemt, variërend van verwaarlozing tot diepe toewijding. Van een ‘natuurlijk’ moederinstinct kan dus geen sprake zijn. Een urgent boek, zeker nu moederschap vanuit feministische overwegingen volop wordt bediscussieerd.

De mythe van het moederschap