10-2018
Voorwoord: Nieuwe baan
Tegen het einde van mijn middelbareschooltijd, midden in de sombere jaren tachtig, kreeg mijn klas bezoek van twee oud-leerlingen. Om ons te helpen bij onze studiekeuze vertelden zij over hun ervaringen als student. Wat het meest indruk op ons brave gymnasiasten maakte was hun verzekering dat het niet uitmaakte wat… Read More
Het Experiment: Pavlov-plant
Zoals de hond in de experimenten van Pavlov al ging kwijlen bij het geluid van een belletje, zo kun je erwtenplanten leren te reageren op een ventilator. Experiment Erwtenplanten kun je ’trainen’ via klassieke conditionering. Illustratie: Bas van der Schot We zien… Read More
Postuum interview Hannah Arendt: Vluchtelingenkampen tonen het ultieme kwaad
In 1933 werd de filosoof Hannah Arendt opgepakt door de Gestapo. Na acht dagen werd ze vrijgelaten en vluchtte ze naar Frankrijk, en na de inval van de Duitsers in Frankrijk reisde ze door naar de Verenigde Staten. Hoe kijkt zij naar het vluchtelingenvraagstuk van vandaag?
Henkjan Honing: ‘Ook dieren zijn muzikaal’
Henkjan Honing is hoogleraar muziekcognitie. Hij wil onderzoeken hoe muzikaal dieren zijn, zonder in apenschedels te boren. Wat kan ik weten? ‘Darwin vermoedde dat alle dieren door de gemeenschappelijke aard van hun zenuwstelsel muzikaliteit kennen. Ga dat maar eens onderzoeken. Wat is muzikaliteit eigenlijk? Sommige dieren kunnen melodieën… Read More
Stine Jensen: Spion
Ik heb vaak gefantaseerd hoe ik op een dag benaderd zou worden door de AIVD met het verzoek te infiltreren in de geheime levens van anderen. Ik heb inmiddels zoveel spynovels gelezen (William Boyd, John le Carré) en series gezien (The Night Manager) dat ik alles weet over de tactieken… Read More
Flex-arbeiders aller landen, doorzie uw kwetsbaarheid
Filosoof Thijs Lijster overziet het veranderende arbeidslandschap van schijnzelfstandigen, robots en totaalmensen. Het is tijd voor nieuwe vormen van solidariteit. De toekomst van ons werk staat op het spel.
3 portretten over de vraag: is werk zelfverwezenlijking?
De mens streeft een doel na dat van nature in hem zit, stelt Aristoteles. Zoals een steen naar de aarde wil en vuur de lucht in, zo wil de mens gelukkig worden. Geluk kan bereikt worden als we onszelf continu verbeteren en zo ons potentieel realiseren. Welke rol speelt werk daarbij?… Read More
Conculega’s bestrijden elkaar ook op teambuildingsdag
Filosoof van de managementwetenschappen René ten Bos bespreekt de zin en onzin van termen uit het arbeidsleven. Ontdek uw kerncompetenties met het ‘werkwoordenboek’ van de Denker des Vaderlands. Filosoof René ten Bos is naast Denker des Vaderlands ook critical management scholar (CMS), wat in de praktijk inhoudt dat hij ‘manageriële’… Read More
Een manager en een zwerver: Je verdient een schop onder de kont
Waarom werken wij eigenlijk? Een vrouwelijke topmanager en een zwerver raken met elkaar in gesprek over de motivatietheorie. Amsterdam, Gustav Mahlerplein (bij station Zuid), middag. TESSA, een manager in een modieus pak, zit een broodje te eten. PAULTJE, een dakloze in onfrisse kleren en met een weelderige baardgroei,… Read More
Thijs Lijster: Hard feit?
In onze tijden van post-truth, fake news en alternative facts klinkt geregeld de oproep tot een terugkeer naar de Waarheid met hoofdletter W. Dikwijls wordt er dan met beschuldigende vinger gewezen naar relativisten en sociaalconstructivisten- en deconstructivisten als Rorty, Latour en Derrida. Hoezo zijn feiten een sociaal construct? Het moet… Read More
Filosoferen achter tralies: Omarm je lot in het cachot
Kan filosofie helpen als je in de gevangenis zit? Filosofie Magazine-redacteur Lianne Tijhaar volgt een filosofiecursus in de bajes. Deel 2: omarm je lot met Friedrich Nietzsche. Hoe reageer je als je tegen je wil wordt opgesloten? Ga je ertegen in verzet, leg je het naast je neer, of omarm… Read More
Bert Keizer: Geurverwerking
In NRC Wetenschap van 28 juli las ik deze mededeling over de hersenen: ‘De piriforme cortex, het stuk “paleo”cortex voor geurverwerking bij zoogdieren, is uniek omdat het het enige cortexdeel is waar zintuiglijke informatie direct binnenkomt. Informatie uit zicht, geluid, smaak en tast gaat eerst naar de thalamus.’ Zo’n… Read More
Deze ethicus pleit voor geboortebeperking
De beroemde Australische ethicus Peter Singer inspireerde de dierenrechtenbeweging en legde de basis voor effectievere vormen van altruïsme. Nu heeft hij een nieuwe missie: de bevolkingsgroei afremmen. Peter Singer straalt soberheid uit. Als je voortdurend anderen ertoe aanzet om zo veel mogelijk geld weg te geven aan armere mensen,… Read More
Krijg rust van Seneca, de steenrijke stoïcijn
De stoïcijnse meesterschrijver Seneca was adviseur van de wrede keizer Nero en leefde daardoor in weelde. Kun je als multimiljonair over matiging en zelfbeheersing schrijven? Tekst loopt door onder afbeelding Illustratie: Maartje de Sonnaville Van de drie grote namen van het Romeinse stoïcisme – Seneca, Epictetus en… Read More
Het Moment… waarop kaders zorgen voor vrijheid
Iris van der Graaf (28) is filosoof en beeldend kunstenaar. Ze schreef het kinderfilosofieboek Is nergens ergens? (2017). Fotografie: Merlijn Doomernik ‘Op de kunstacademie hield ik van bondige opdrachten als “hout en horizontaal”. Zelfs bij zo’n opdracht, waarbij je maar één materiaal mag gebruiken, moet je… Read More
Baudrillard voorzag onze orgie van beelden
Jannah Loontjens had nooit gedacht dat Jean Baudrillard gelijk zou krijgen. Maar we leven intussen in een beeld- en selfiecultuur die geheel beantwoordt aan Baudrillards ‘hyperrealiteit’. Toen ik vorige maand van vakantie terugkwam, zag ik bij mijn voordeur op de stoep een groene veer liggen. Het was een veer… Read More
Hoe mens en dier zelf hun evolutie bepalen
DNA bepaalt lang niet altijd ons ons gedrag. Vaak is het precies omgekeerd. De kanoet, een trekvogel die zijn tijd verdeelt tussen Siberische toendra’s, de Waddenzee en wadplaten voor de kust van Mauritanië, leeft hoofdzakelijk op een dieet van schelpdieren. De ene kanoet heeft een grote maag en eet… Read More
Gesprekken kunnen de wereld veranderen
Evanne Nowak bespreekt Over dialoog van David Bohm en probeert de theorie ook meteen toe te passen. Dat blijkt moeilijk, maar waardevol.
Close reading: Husserl vindt exacte wetenschappers naïef
Filosoof en fenomenoloog Edmund Husserl laat zien dat wetenschappers voorbijgaan aan de gelaagdheid van hun eigen ervaring.
Foto’s die de dood ontkennen
Filosoof Roland Barthes en fotograaf Hellen van Meene ontdekten tijdens het rouwen om hun moeder beiden dat fotografie en de dood onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. Beeld: Butterfly Lady van Hellen van Meene De Nederlandse fotograaf Hellen van Meene maakte haar meest recente fotoserie En alles… Read More
Uw dagelijkse portie filosofie
Elke dag de beste verhalen over filosofie. Word abonnee en krijg onbeperkt toegang tot alle artikelen van Filosofie Magazine.
