07/08-2019
Voorwoord: Palmbomen
Rond de eeuwwisseling maakte ik met mijn toenmalige vriendin een reis van drie maanden door Azië. Onze relatie stond onder zware druk en de trip moest ons nader tot elkaar brengen. We begonnen in Thailand, waar we na dagen vol hitte, gekibbel en een onrustige binnenlandse vlucht aankwamen op een… Read More
Alicja Gescinska: Geluk bij Žižek
Op de laatste dag van mei ging ik in Nijmegen in gesprek met Slavoj Žižek. Een echt gesprek werd het nooit. De eindeloze woordenstroom die uit Žižeks mond vloeit, valt niet in te dammen. Toch ontstond er een fijne dynamiek. In mijn geval was dat een aangename verrassing,… Read More
Moreel dilemma: Verdienen omstreden denkers een podium?
De universiteit is een vrijplaats voor uiteenlopende denkers en ideeën. Maar moeten controversiële sprekers wel een podium krijgen? Wat hebben ethicus Peter Singer, wetenschapper Richard Dawkins en ideoloog Steven Bannon gemeen? Alle drie werden ze geweerd van lezingen waarvoor ze waren uitgenodigd, nadat bloggers, studenten of academici… Read More
4 vragen aan Mariken Heitman: ‘We zijn meer geprogrammeerd dan we denken’
Mariken Heitman onderzoekt in haar debuutroman De wateraap het zachte verzet van een eenling tegen het keurslijf. Hoe word je mens, als dat betekent, vrouw óf man? WAT KAN IK WETEN? ‘De hoofdpersoon in mijn boek, biologiestudente Elke, is op zoek naar een diepere laag… Read More
Zonder mythe geen waarheid
Nietzsches ‘God is dood’ krijgt ons nu pas in de greep, betoogt filosoof Coen Simon. Nu de universele waarheid is verdwenen, beconcurreren zelfgeconstrueerde ‘waarheden’ elkaar op sociale media.
Leren van Oedipus en Odysseus
Wat hebben Hegel, Nietzsche en Camus gemeen? Ze gebruikten bekende mythen om hun filosofie uit te leggen. Een aantal ‘filosofische’ mythen op een rij.
Wie veel reist, wordt geen interessanter mens
Wat is de oorsprong van onze onweerstaanbare behoefte om erop uit te trekken? En komen we daar ooit van af?
Petran Kockelkoren: ‘Techniek is zo mythisch als maar kan’
Hoe rationeel je de wereld ook aanharkt, achter je rug schieten de mythen als onkruid uit de grond, betoogt filosoof en cultureel antropoloog Petran Kockelkoren. Ook nu nog. En dat is maar goed ook, want we kunnen niet zonder.
Het universele verlangen naar een gouden tijdperk
Tentoonstelling Middeleeuwse tuinen t/m 1 september 2019 te zien in het Rijksmuseum van Oudheden Leiden © Getty’s Open Content Program. Op drie continenten ging journalist Tom Buijtendorp op zoek naar de oermythe van het gelukzalig paradijs uit het bijbelboek Genesis. Dwalend tussen tempels, graftombes en moskeeën leerde… Read More
Denkpraatje: Alles wordt beter
Mythes zijn dankzij de vooruitgang niet meer nodig. Of is de vooruitgang zelf de grootste mythe? Twee afstandsbedieningen zijn het er niet over eens. De huiskamer van een ouder echtpaar, zomermiddag. Jack en Abbie, twee afstandsbedieningen, liggen op een salontafel. Een televisie, een wasmachine, een geluidsinstallatie die zelf liedjes selecteert,… Read More
Stine Jensen: Synthese
Mijn dochter (9) behoort de ‘synthetische generatie’. Ze heeft geen leven zonder internet gekend. Voor de synthetische generatie is het scheiden van digitaal en niet-digitaal niet aan de orde. Waar wij digitale bejaarden – en daar behoort nu zelfs Alexander Klöpping uit 1987 (!) toe – nog altijd… Read More
Karma, koffie en taart kunnen best naast elkaar bestaan
Worstelen mensen in India of China met dezelfde filosofische en ethische vragen als wij? De Britse filosoof-journalist Julian Baggini onderzoekt dat ter plekke in Hoe de wereld denkt. Hieronder het hoofdstuk over karma. Bodhgaya ligt in Bihar, een van de armste regio’s van India. Ik was nog nooit… Read More
René ten Bos: Michel Serres
Op 1 juni overleed de Franse filosoof Michel Serres, 88 jaar oud. Ik werd er door geraakt. Ergens hoop je dat mensen die je bewondert onsterfelijk zijn, maar dan slaat die dekselse Magere Hein toch weer toe. Radicaal en zonder enige compassie. Serres zou het zelf niet anders… Read More
Ute Frevert: ‘Emoties horen bij de democratie’
Niet alleen feiten en argumenten, maar ook emoties horen bij de democratie, betoogt de Duitse historica Ute Frevert. Tegelijk waarschuwt ze voor extreem-linkse en -rechtse groepen bij wie de eigen emotie iedere discussie onmogelijk maakt. ‘In de jaren negentig werd mij gevraagd om een lezing te houden over gender en… Read More
De islam verlicht, geloof je het zelf?
Filosoof en theoloog Gerko Tempelman krijgt de vraag wekelijks: is de islam toe aan een verlichting? Hij analyseert vier totaal verschillende antwoorden op die vraag. In de afgelopen jaren gaf ik vele cursussen over de filosofische traditie van de islam. Steevast kreeg ik de vraag: ‘Is de islam… Read More
Simone Weil, de eigenzinnige Samaritaan
Simone Weil (1909-1943) was tegelijkertijd geheel eigenzinnig en diep begaan met het lot van haar medemensen. Dat werd haar fataal.
Alessandro Baricco: ‘Leven is tegenwoordig spelletjes spelen’
Volgens de Italiaanse schrijver en filosoof Alessandro Baricco leven we in een uniek tijdperk. ‘De Game vraagt om een nieuw politiek en economisch systeem.’
Recensie: Misleid door welbespraakte egoïsten
Door de domheid van het volk te gebruiken kunnen kwaadwillende dictators in het zadel komen, waarschuwde Plato al. De enige remedie is wijsheid. Ook in Plato’s tijd zagen velen de democratie als de beste staatsvorm: het was de enige die een grote mate van vrijheid verzekerde. ‘Alle politieke… Read More
Alle neuzen dezelfde kant op
Het was tijd voor een nieuwe culturele hegemonie en een revolutie, betoogde Antonio Gramsci. Ruim tachtig jaar na dato is dat idee weer actueel.
Recensie: Wetenschap is dialoog op het scherp van de snede
Socratische gesprekken en essays over natuurkunde, filosofie, geschiedenis en het persoonlijke leven. Werner Heisenberg, grondlegger van de quantummechanica, publiceerde ze in 1969. Nu zijn ze in het Nederlands vertaald. Eigenlijk had Werner Heisenberg (1901-1976), grondlegger van de quantummechanica, wiskunde willen studeren. Maar zijn kennismakingsgesprek met de beroemde wiskundige professor Ferdinand… Read More
Beelden voor even
Waarom zouden we kunst maken voor de eeuwigheid? Rain Wu maakt eetbare beelden die net als wij zullen verdwijnen. Ik wil architectuur maken die leeft, groeit en sterft, net zoals wijzelf en de rest van de natuur’, vertelt de Taiwanese kunstenaar Rain Wu (1987). We zitten in haar studio… Read More
Het moment dat je zijn liefde voelde voor de teksten, zijn vuur
Hester IJsseling (52) is onderwijsfilosoof en lector aan de Thomas More Hogeschool. Beeld: Maarten Noordijk Eind jaren tachtig volgde ik college bij Cornelis Verhoeven aan de Universiteit van Amsterdam. Hij was mijn hoogleraar, ik was zijn student. Hij was altijd bezig iets te bestuderen en vaak… Read More
Ontdek Filosofie Magazine de eerste maand gratis!
Probeer een (online) abonnement voor minimaal 3 maanden en ontvang de eerste maand gratis!