05-2021
Geen woorden
Als mijn vader, die ooit huisarts was, mij vroeg wat voor een pijn ik voelde als ik met een dikke enkel of een pijnlijke knie thuiskwam, dan kon ik kiezen uit bijvoorbeeld ‘kloppend’, ‘stekend’, ‘scherp’, ‘dreunend’, of ‘branderig’. Natuurlijk correspondeerde geen enkel woord exact met de pijn, maar hij wist… Read More
‘Vrouwen lieten zich niet de mond snoeren’
Iedereen kent Socrates en Nietzsche. Maar hoe zit het met Hipparchia en Salomé? Aline D’Haese en Frank Meester belichten in hun boek 2500 jaar vrouwelijk denken.
‘Ik wil woede losmaken bij vrouwen’
Pauline Harmange schreef het boek Mannen, ik haat ze, waarin ze pleit voor een vrouwelijk perspectief, óók in het feminisme. Beeld Stefaan Temmerman Wat kan ik weten? ‘Ik dacht dat iedereen wist dat vrouwen systematisch benadeeld en onderdrukt worden. Er is veel onderzoek naar gedaan, de feiten zijn bekend. Toch… Read More
Alternatieve feiten: ‘Homoseksualiteit is genetisch bepaald’
‘Aangeboren’ is een lastig ding onder de feiten, legt wetenschapsfilosoof Pieter Adriaens uit. Geboortevolgorde lijkt een robuustere verklaring te zijn voor geaardheid dan genen.
Bandenprikker
Uit wraak heb ik een keer ’s nachts iemands band leeg laten lopen. De man in kwestie had mij bedrogen. Als in: vreemdgaan. Ik voelde me kleinzielig. Een band leeg laten lopen blonk niet bepaald uit in meesterlijke wraak, dit was een treurig pufje. De nacht waarin ik met trillende… Read More
Moreel dilemma: is een kinderwens nog van deze tijd?
Kinderen krijgen is een existentiële beslissing. Het is ook een beslissing met flinke klimaatimpact. Moet dat meewegen in de besluitvorming?
Wie niet gek wordt van gekte is gezond
Naarmate de pandemie langer duurt, verschuift de aandacht naar de psychische gevolgen van lockdowns, thuiswerken en avondklok – naar onze ‘mentale gezondheid’. Maar wat betekent dat eigenlijk? Beeld Zeloot ‘Plan een piekermoment,’ adviseert een speciaal ‘Steunpunt Coronazorgen’ van de overheid in tijden van lockdown. En ook: ‘Leg de lat niet te… Read More
Elke ziekte vraagt om een nieuw verhaal
Corona zien we vooral als een beproeving, waarna we teruggaan naar ‘normaal’. Een hoopgevend verhaal, maar geeft het genoeg betekenis?
Waar is de rek dan uit?
Je hoort het overal: de pandemie belast onze mentale gezondheid. Maar hoe dan precies? Bert Keizer buigt zich over twaalf veelgebruikte woorden voor het psychische coronaleed en vraagt zich af: waarom zijn ze zo vaag?Beeld Zeloot Over geestelijke aandoeningen praten we in metaforen die we allang niet meer als een… Read More
‘Neem de wil van de patiënt nu eens echt serieus’
De euthanasiewet is niet liberaal genoeg, en het denken erover mist filosofische scherpte. Niet de arts, maar de wil van de patiënt moet centraal staan, ook als die dementerende is. Dat stelt Klaas Rozemond in zijn boek Het zelfgekozen levenseinde. Ethica Heleen Dupuis is het niet met hem eens. Beeld Egbert… Read More
Hoe kanker de tijd bevriest
Dichter des Vaderlands Lieke Marsman en de Amerikaanse essayist Anne Boyer kregen allebei kanker. Beide schrijvers laten zien dat het onmogelijk is een coherent verhaal over de ziekte te vertellen. Kanker is een van de meest besproken, beschreven en op het witte doek verbeelde ziektes ooit. Toch hebben de meeste… Read More
Het leven als schaakspel
Wat voor soort denken vereist schaken? En wat kun je ervan leren over het leven?
‘Ik wil laten zien dat niets vanzelfsprekend is’
Lichtvoetig én ernstig onderzoekt Joke van Leeuwen in haar verhalen het menselijk bestaan. In haar nieuwe roman kijkt een jongvolwassene vanuit het hiernamaals terug op haar leven. Beeld Jessica Brouwer Mijn leven als mens, de nieuwe roman van schrijver, tekenaar en cabaretier Joke van Leeuwen (1952), begint op een bijzondere… Read More
Vragen
Verwondering is het begin van de filosofie – wie zou Plato durven tegenspreken? Maar het is een merkwaardig begin. Enerzijds moeten we vandaar verdergaan om echt te gaan filosoferen, anderzijds is het de dood in de pot als we daardoor het begin kwijtraken. De verbinding tussen de oorspronkelijke verwondering en… Read More
Friedrich Hayek: ode aan de onwetendheid
Friedrich Hayek pleitte voor een vrije markt en een kleine overheid. Hij waarschuwde voor bestuurlijke overmoed: de samenleving is te complex om vanachter een tekentafel te kunnen vormgeven, stelde hij. Dat gebrek aan kennis zag hij als een kracht.
Geld of je leven
The Hustler roept de vraag op of het bezit van geld je tot een winnaar maakt. Jannah Loontjens kijkt de film en voelt opnieuw wat winnen betekent.
Roulette
Volgens de Australische filosoof en ethicus Toby Ord (geb. 1979) speelt de mensheid een soort Russische roulette. In zijn boek The Precipice (De Afgrond), dat vorig jaar verscheen, legt hij uit dat dit niet een reden is om te wanhopen. Immers, mensen die het spel spelen, weten dat er maar… Read More
Zoeken naar de eerste oorzaak | recensie
Gert-Jan van der Heiden beschrijft de geschiedenis van de metafysica – de tak van filosofie die de werkelijkheid als geheel bestudeert.
Een diepzinnige dwaas
In een opnieuw vertaalde roman van Denis Diderot gaan de verdorven antiheld Rameau en een naamloze filosoof met elkaar in dialoog. Rameau is een ‘luilak’, een ‘lafbek’, een ‘dwaas’. Hij is schaamteloos, maar ook scherpzinnig. Dit moeilijk te doorgronden hoofdpersonage in De neef van Rameau wordt ook wel beschouwd als… Read More
‘We danken ons rechtssysteem aan de oude filosofen’
Marjan Minnesma (54) is directeur van Urgenda, een organisatie die Nederland duurzaam wil maken en in 2019 de Klimaat-zaak tegen de Nederlandse staat won.
Ontdek Filosofie Magazine de eerste maand gratis!
Probeer een (online) abonnement voor minimaal 3 maanden en ontvang de eerste maand gratis!