02-2017
Agnes Heller
‘Vooruitgang is een illusie’
Spinoza
Overwin negatieve emoties
Vertrouwen
Is geen touwtje uit de brievenbus
Isaac – ‘Ik weet ook niet precies wat zwaartekracht is’
Marli Huijer: Populisme
Wat betekent het oprukkend populisme in Europa en Amerika voor de filosofie? Filosofie gedijt bij pluraliteit. Zonder veelheid en diversiteit van perspectieven kun je onmogelijk filosofie beoefenen. Je moet de vrijheid hebben om op verschillende manieren te denken. Juist die vrijheid en diversiteit van denken komen door het populisme in… Read More
Van horror naar rauw
Waarom maakte een kunstenaar een schilderij van een foto van de overleden Ulrike Meinhof, een van de oprichters van de Rote Armee Fraktion? Dead. Gerhard Richter Na maanden van depressie hing Ulrike Meinhof zichzelf op in haar cel. Ze was een van de oprichters van de… Read More
Voorwoord: Thinking Planet
Eerder dit jaar was ik in het UNESCO-hoofdkantoor in Parijs, waar Stein van Oosteren, attaché bij de Nederlandse permanente vertegenwoordiging, me rondleidde. Ik was getroffen door de liefdevolle manier waarop hij vertelde over UNESCO en de missie om het werelderfgoed te bewaren. Je kunt daar negatief over doen. Is UNESCO… Read More
De Stelling: De verbeelding moet aan de macht komen
Paul van Tongeren Emeritus hoogleraar ethiek, NijmegenBijna vijftig jaar geleden riepen intellectuelen op tot een revolutie die de verbeelding aan de macht moest helpen. Anno nu brengen brede massa’s imaginaire ficties (veiligheid achter gesloten grenzen, behoud van de identiteit van het ‘eigen volk’ en wat dies meer zij) feitelijk… Read More
Het Experiment: Big Brother is watching you
Durf je niet alles bij Google in te tikken? Dat is typisch een voorbeeld van het chilling-effect: je gedrag aanpassen als je denkt dat je bekeken wordt. Experiment Als je het idee hebt dat je mogelijk bekeken wordt, zul je je gedrag aanpassen en conformeren aan… Read More
Denkfouten: Goede bedoelingen
Iemand heeft goede bedoelingen… …en dus mag je geen kritiek geven Op oudejaarsdag publiceerde ik een essay in de Vlaamse krant De Morgen over de Belgische Partij van de Arbeid (PVDA+). Dat is niet zomaar de tegenhanger van de sociaal-democratische PvdA in Nederland. De Belgische PVDA is een… Read More
4 vragen aan Theu Boermans
Regisseur Theu Boermans brengt met Het Nationale Theater Jeanne d’Arc op de planken, een verhaal over liefde en radicalisering. ‘De link met terrorisme is evident.’ Wat kan ik weten? ‘Door een stuk uit een andere tijd op te voeren, zoals Friedrich von Schillers Jeanne d’Arc, kun… Read More
Stine Jensen: Nostalgische woede
Kan woede ontroerend zijn? Reken maar. Ik zag de musical Ciske de Rat en schoot vol bij ‘Krijg toch allemaal de klere’. De musical is een nostalgisch spiegelpaleis. Danny de Munk (1970) speelt de volwassen geworden Ciske de Rat. De kleine Ciske (12 jaar, afwisselend door zeven jongens gespeeld) staat… Read More
Vijf grote denkers over woede
Woede is in de geschiedenis van de filosofie vaak veroordeeld, blijkt uit deze kleine encyclopedie. Toch meent de hedendaagse denker Peter Sloterdijk dat we er veel aan kunnen hebben. Maimonides De middeleeuwse filosoof en rabbijn Maimonides noemt woede een slechte karaktereigenschap. Hij schrijft in de Mishneh Torah… Read More
Martha Nussbaum: ‘We hebben een wereld vol woede geschapen’
Martha Nussbaum kan nogal eens boos worden. Haar recept tegen boosheid: nadenken, soms rouwen en vrienden die om haar lachen.
Henk Oosterling: ‘Glimlach eens als je woedend bent’
Woede roept al snel een negatieve associatie op. Ten onrechte, vindt Henk Oosterling, die betoogt dat woede niet per definitie slecht of goed is. De oosterse filosofie leert ons dat woede constructieve energie kan opleveren. Wat woede kan doen, ontdekte Henk Oosterling al op jonge leeftijd. Toen zijn moeder… Read More
Liever geen touwtje uit de brievenbus
Ivana Ivkovic over onze vertrouwenscrisis. Is de terugkeer naar de knusse en familiale sfeer wel het goede antwoord? Is Nederland in een vertrouwenscrisis beland? Cijfers van een recent CBS-onderzoek laten zien dat twee op de drie Nederlanders zeggen geen vertrouwen te hebben in de landelijke en de Europese politiek. Zeven… Read More
Bert Keizer: Draaiorgelmuziek
En toen werd ik uitgenodigd om te spreken over – of liever: tegen – publieksfilosofie. Het gaat om het wijdverbreide misverstand dat iedereen best kan nadenken. Ik denk dat dit vooral komt doordat mensen zelden voorbeeldig denken tegenkomen. Je vindt het bij Plato, Descartes, Hume, Kant, Nietzsche, Wittgenstein, Quine, Rorty,… Read More
Ágnes Heller: ‘Het leven is een probleem dat niet opgelost kan worden’
In haar lange leven ontdekte de Hongaars-Joodse Ágnes Heller (1929-2019) de oerzonde: het verlangen om een ideale samenleving te scheppen.
Newtons wonder van de zwaartekracht
Het is ongelooflijk dat we gewoon in onze stoel gezeten met een snelheid van pakweg 1674 kilometer per uur rondwentelen. Isaac Newton kon uitleggen waarom we toch niet van de aarde af vallen.
Kees Schuyt: ‘Spinoza leert ons om vrij te zijn’
Bijna de helft van zijn leven bestudeerde socioloog en jurist Kees Schuyt de teksten van Spinoza. Het resultaat: zijn nieuwe boek Spinoza en de vreugde van het inzicht. ‘Meneer Trump kan nog veel van Spinoza leren.’ Socioloog en jurist Kees Schuyt (74) ziet de filosofie van Baruch Spinoza als… Read More
De gast moet zich gedragen
De gast moet de huisregels respecteren, tegelijkertijd ontvangt de ware gastheer zijn gasten zonder eisen. Paradoxaal, vinden de denkers Blanchot en Derrida. Is het mogelijk om een vreemdeling gastvrij te ontvangen? In de korte vertelling De idylle van de Franse filosoof Maurice Blanchot, onlangs uitgebracht in de Nederlandse vertaling,… Read More
We zijn te bang om te oordelen
Is het niet aanmatigend om een oordeel te vellen? Hannah Arendt doorzag ons moderne taboe op oordelen al. Ze noemde het een dringend en acuut probleem. Na de recente Amerikaanse verkiezingsuitslag stak de hoogopgeleide, links-liberale elite de hand in eigen boezem, met een vertwijfeling die totaal verlamt. ‘Wie ben ik,… Read More
Het Moment: Heidi Dorudi
Fotografie: Merlijn Doomernik Heidi Dorudi (52) is filosoof en projectmanager, en publiceert op dorudi.nl. Een jaar voordat ik mijn scriptie over Hannah Arendt ging schrijven, heb ik haar volledige oeuvre gelezen. Dat was geweldig. Ik begon met Eichmann in Jerusalem, ging verder met The Origins of… Read More
Mijn ontmoeting met… Zygmunt Bauman (1925-2017)
Zygmunt Bauman stond bekend als criticus van de moderne, vloeibare samenleving. Liefde, politiek en samenleving – niets is er bestendig. Toch was hij hoopvol. Twee keer heb ik Zygmunt Bauman (1925-2017) ontmoet, de Pools-Engelse denker die begin dit jaar is overleden. Een keer zocht ik hem thuis op, in… Read More
Gedachten die de wereld gaan verbeteren
Hoe gaan we om met de grootste uitdagingen van onze tijd – op politiek, maatschappelijk en persoonlijk vlak? Wij willen daar samen over nadenken, met filosofen uit alle culturen. De westerse wereld verkeert in een identiteitscrisis. Mensen voelen zich niet meer vertegenwoordigd door politiek of grote internationale samenwerkingsverbanden als de… Read More
Uw dagelijkse portie filosofie
Elke dag de beste verhalen over filosofie. Word abonnee en krijg onbeperkt toegang tot alle artikelen van Filosofie Magazine.
