12-2020
Psychedelica maken een comeback. Filosofie Magazine onderzoekt hoe geestverruimend drugs kunnen zijn. Wat deed Sartre met mescaline? Kunnen ‘liefdesdrugs’ relaties redden? En waarom is de term verslaving gevaarlijker dan verslaafd zijn?
Eendimensionaal
Na wat adolescente experimenten met hasj en wiet stopte ik al in mijn studententijd definitief met de verdovende middelen. Filosofie vond ik geestverruimend genoeg en bovendien kreeg je er geen keelpijn van. Een verslaving heeft het nooit kunnen worden. Dat kan ik niet van alle verdovende middelen zeggen, want het… Read More
Geofferd aan de tijdgeest
Kunstwerken en uitingen van cultuur gaan steeds vaker langs de morele meetlat. Dat heeft kwalijke gevolgen, betoogt Sebastien Valkenberg, voor kunst én moraal. Foto Marcel van den Bergh Deze zomer kleurden theaters, concertzalen, musea en andere cultuurtempels rood. Met de actie ‘Red Alert’ vroegen de organisatoren aandacht voor het wegvallen… Read More
‘De mens wordt een versnipperd zelf’
Mediafilosoof Joris Raven vindt dat we minder moeten reageren op onze smartphones en meer in gesprek moeten gaan met onszelf. Beeld Martin Dijkstra Wat kan ik weten? ‘Realtime technologie – via internet communiceren zonder vertraging – speelt in op onze psychologische zwaktes. We worden overstelpt met berichten en informatie. Read More
Kwetsbaren
Een flink aantal jaren terug ging ik met een groepswandelreis mee naar IJsland. Ik had er obsessief naar uitgezien, mijn droom kwam uit! Zoals wel vaker bij wandelvakanties splitste de groep zich al snel op in drie groepen: de fanatieke koplopers, vaak lange, lenige mensen voor wie de sportieve uitdaging… Read More
Zijn dierentuinen nog van deze tijd?
Moderne dierentuinen zetten zich in voor natuurbehoud. Is dieren houden in gevangenschap daarvoor een geoorloofd middel? Beeld Bas van der Schot Dierentuinen hebben een opmerkelijk vermogen om zichzelf opnieuw uit te vinden. Zo passé als de laatkoloniale volkerenshow is, zo levend is de moderne dierentuin. Dat is allang geen plaats… Read More
De wereld ongefilterd waarnemen
Gebruikers van psychedelica spreken van overweldigende, zelfs mystieke ervaringen. De filters in je hoofd vallen weg. Onderzoeker Michiel van Elk probeert ze zelf. Beeld Levi Jacobs Na een lange treinrit fiets ik door een donker bos. Ik ben op weg naar een ayahuasca-ceremonie. Het voelt alsof ik de bewoonde wereld… Read More
Doping in de liefde
Kinderen uit gebroken gezinnen hebben een grotere kans op depressieve gevoelens en ook ouders worden niet altijd gelukkiger van een scheiding. Maar bij elkaar blijven is soms moeilijk. Biedt een lovedrug uitkomst? Beeld Shutterstock Mijn ouders waren drie jaar samen toen ze mij kregen. Ze hielden het na mijn geboorte… Read More
‘Verslaving is de heks van onze tijd’
Socioloog Peter Cohen is tegen de term ‘verslaving’. Verslaving is volgens hem geen ziekte, maar een sociale constructie, waarmee we drugsgebruik pathologiseren en criminaliseren. Beeld ANP Peter Cohen (1942) woont weer definitief in Amsterdam. Sinds zijn pensionering in 2007 pendelde hij heen en weer tussen Nederland en zijn huis in… Read More
Filosofen aan de drugs
Filosofen als Jean-Paul Sartre, Friedrich Nietzsche en Walter Benjamin experimenteerden met drugs. Hielp dat hun denken? Beeld: Levi Jacobs Overal achtervolgd door krabben: Jean-Paul Sartre en mescaline Jean-Paul Sartre staat bekend als een filosoof met grote aandacht voor het menselijk bewustzijn. In 1935 besloot hij uit filosofische interesse mee te… Read More
Misschien
We hebben in deze onzekere tijden dringend een goede filosofie van het ‘misschien’ nodig. Wie naar de etymologie van dit woord kijkt, komt bij het middeleeuwse het mach schien terecht, hetgeen zoveel betekent als ‘het vermag te geschieden’. Schien staat dus niet voor ‘schijnen’, maar voor ‘geschieden’. In gewoon hedendaags… Read More
Een optimale wereld vol rampspoed
De wereld is vol ziekte, geweld en andere ellende. Maar beter had het niet gekund, schreef Gottfried Wilhelm Leibniz. Ons universum is een knap staaltje planwerk door een God die het allerbeste met ons voorheeft. Beeld: Hajo de Reijger Een catastrofe als de Dertigjarige Oorlog had Europa zelden gezien. Jaar… Read More
‘Een politicus moet zich laten leiden door de deugd’
Volgens Tinneke Beeckman kunnen we van Niccolò Machiavelli leren dat vrijheid een gemeenschappelijke opdracht is. ‘Vrijheid vraagt om betrokkenheid, van zowel politicus als burger.’
Het schuldgevoel van kerst
Ieder jaar is kerst een gewetensvraag voor Jannah Loontjens. Moet ze naar haar vader in Zweden of naar haar moeder in Frankrijk? Een zelfonderzoek naar spijt en schuld. Beeld Mikko Kuiper Kerstmis was binnen mijn familie niet verbonden aan religie. Als het al ergens voor stond, dan was het een… Read More
‘Iets onzegbaar noemen kan ook gemakzucht zijn’
Hoe krijgt taal betekenis? Wat blijft er over van het gevoel in de woorden die dit gevoel moeten uitdrukken? Wytske Versteeg keert in Verdwijnpunt de taal binnenstebuiten. En probeert af te rekenen met het onzegbare. Beeld Sander Heezen Misschien zou dit boek stekels moeten hebben,’ begint Wytske Versteeg haar nieuwste… Read More
Influencer
Leg je lot niet in handen van mensen wier moreel kompas bepaald wordt door wat ze betaald krijgen. Het is een stelregel om te onthouden, bijvoorbeeld bij politici die zich door belangengroepen en lobbyisten laten leiden. En ook, zo bleek onlangs, wanneer men influencers inschakelt in de strijd om een… Read More
Een lichtkogel door de tijd
Claudio Magris laat in zijn nieuwste verhalenbundel verleden, heden en toekomst magistraal door elkaar heen lopen. Schrijven is de tijd onderzoeken. Schrijven is niet alleen nadenken over de lengte van alinea’s en paragrafen, maar ook keuzes maken tussen de verschillende tijden waarin het verhaal verteld kan worden. Bij voorkeur geen… Read More
Geen liberale denker
Spinoza wordt door velen gezien als een verlichte wegbereider van de moderne democratie. Maar was hij dat wel? Sinds begin deze eeuw mag Baruch Spinoza (1632-1677) zich verheugen in een toenemende populariteit. In navolging van Jonathan Israel – die in 2001 het eerste van vier dikke boeken over de Verlichting… Read More
‘Dat stemmetje ben ik niet’
Henk van Straten (40) is schrijver. In december verschijnt zijn nieuwe roman Ernest Hemingway is gecanceld. Een kussentje pakken, voor de muur leggen, en gaan zitten. En dan alleen maar opletten, zo was de instructie. Zo gênant, ook al was ik alleen thuis. Maar langzaam gebeurde er iets: ik ging… Read More
Uw dagelijkse portie filosofie
Elke dag de beste verhalen over filosofie. Word abonnee en krijg onbeperkt toegang tot alle artikelen van Filosofie Magazine en Wijsgerig Perspectief.