Wat kan ik weten?
‘Realtime technologie – via internet communiceren zonder vertraging – speelt in op onze psychologische zwaktes. We worden overstelpt met berichten en informatie. Als we een bericht sturen via WhatsApp of sociale media komt dat op hetzelfde moment aan. De ander weet dat. Daardoor hebben we de neiging altijd en overal op te reageren. Maar wat we moeten weten is dat we door deze technologie bespeeld en verleid worden; die creëert een fear of missing out. Heidegger legde dit fenomeen al bloot in zijn studie over nieuwsgierigheid. Hij constateerde dat we steeds meer verleid worden door alles wat zich buiten ons voordoet, waardoor we het gesprek met onszelf verliezen.’
Wat moet ik doen?
‘Ik zou iedereen willen adviseren om bij zichzelf te rade te gaan wat een echt vervullende of verrijkende tijd is. Door je te laten afleiden door je telefoon raakt je eigen tijd – noem het levenstijd – versnipperd. De realtime technologie is zo vervlochten met het leven dat we eigenlijk in een realtime realiteit leven. Maar uiteindelijk hebben we maar één reële levenstijd, waarin we meer vertrouwen mogen hebben in ons eigen zijn. We hoeven niet overal en altijd online te zijn om de wereld te ervaren. De echte wereld – en daarmee doel ik op de offline wereld –is nog steeds opgebouwd uit genuanceerdere sensaties en details. De hoogste resolutie kan die niet nabootsen.’
‘De technologie werkt als een verslavend kansspel’
Wat mag ik hopen?
‘Natuurlijk kan realtime technologie ook nieuwe bestaansmogelijkheden ontsluiten: door LinkedIn kun je carrièresprongen maken en op Tinder kun je de liefde van je leven ontmoeten. Toch hoop ik dat we leren doorzien dat de technologie werkt als een verslavend kansspel. Daardoor vervallen we in liken, maar geven we te weinig gehoor aan een dieper verlangen in onszelf, wanting, om bijvoorbeeld een goed boek te lezen. Dat technologie onverwachte mogelijkheden creëert die iets kunnen toevoegen aan je werkelijke, offline bestaan is mooi. Maar verlies je niet in het spel dat de technologie met ons speelt.’
Wat is de mens?
‘Door de versnipperde tijd wordt de mens ook een versnipperd zelf. We creëren avatars, profielen en gedroomde voorstellingen van onszelf. We zijn voortdurend op verschillende plekken, offline en online. Soms draagt dat bij aan de menselijke behoefte van zelfontwerp; de mens is continu in wording en is nu in staat verschillende identiteiten te creëren. Maar de mens is ook een verslavingsgevoelig wezen, want we blijken vaak niet opgewassen tegen het spel van de technologie en haar ontwerpprincipes. We laten ons door onze verslaving aan realtime technologie vooral ontwerpen door anderen en vallen ten prooi aan de online versies van onszelf.’
