Home 05-2018
Filosofie Magazine - Mei 2018

05-2018

Kan je leven voltooid zijn? En is die voltooiing een reden om er een eind aan te maken? Of is die juist het begin van een gelukkig leven, zoals de stoïcijnen zeggen? We brengen de argumenten in kaart. Plus: het grote euthanasiedebat tussen filosofen Paul van Tongeren en Bert Keizer (ook arts bij de levenseindekliniek).
Cover afbeelding voor 05-2018
Voorwoord: Stuntelig
Voorwoord: Stuntelig
Column
Voor leden

Voorwoord: Stuntelig

Toen mijn vader op zijn sterfbed werd gewassen, maakte de spons een ratelend geluid op zijn ribbenkas. Hij was de laatste weken broodmager geworden. De zuster probeerde het merkwaardige geluid te overstemmen met een ‘och menneke toch’, maar deze ietwat macabere xylofoon liet zich niet wegdrukken. In plaats van… Read More

Lees meer
Het Experiment: Leren van een onwetende meester
Het Experiment: Leren van een onwetende meester
Korte uitleg
Voor leden

Het Experiment: Leren van een onwetende meester

De wereld verandert snel, de arbeidsmarkt is flexibel, daarom moeten we een leven lang leren. EXPERIMENT Is uitleg overbodig? De Franse docent Jacotot leerde zijn Vlaamse studenten Frans zonder één enkele les te hebben gegeven. Illustratie: Bas van der Schot ‘Een leven lang… Read More

Lees meer
Postuum interview Max Weber: ‘Er zijn geen politici met een roeping meer’
Postuum interview Max Weber: ‘Er zijn geen politici met een roeping meer’
Interview
Voor leden

Postuum interview Max Weber: ‘Er zijn geen politici met een roeping meer’

Bijna een eeuw geleden hield Max Weber (1964-1920) in München zijn beroemde rede ‘Politiek als beroep’. Wat zou hij te zeggen hebben als hij die rede opnieuw zou moeten houden? ‘Ik ben bang dat er voor u weinig reden is om hoopvol te zijn.’ Illustratie: Pascal… Read More

Lees meer
Schrijver Jamal Mahjoub: ‘Onwetendheid is geen optie’
Schrijver Jamal Mahjoub: ‘Onwetendheid is geen optie’
Interview
Voor leden

Schrijver Jamal Mahjoub: ‘Onwetendheid is geen optie’

‘Afrika was gewend overheerst te worden.’ Jamal Mahjoub schreef A Line in the River, over zijn geboortestad Khartoem. Wat kan ik weten? ‘In A Line in the River vertel ik mijn verhaal over Khartoem. Mijn persoonlijke verhaal en de recente geschiedenis van Soedan. Wat ik erover weet… Read More

Lees meer
Stine Jensen: Trendje
Stine Jensen: Trendje
Korte uitleg
Voor leden

Stine Jensen: Trendje

Ik ontwaar een trend(je) in filosofieland. Steeds meer filosofen roepen op om niet de blik naar binnen te keren, maar om de aandacht naar buiten te richten. Na Thijs Lijster (De grote vlucht inwaarts) en Florentijn van Rootselaar (Filosofisch veldwerk) doen ook Lisa Doeland, Naomi Jacobs en Elize de Mul… Read More

Lees meer
Kun je eigenlijk wel dood willen?
Kun je eigenlijk wel dood willen?
Hoofdartikel
Voor leden

Kun je eigenlijk wel dood willen?

Filosofen Bert Keizer en Paul van Tongeren schreven beiden een boek over euthanasie. Een gesprek over proosten op het leven, ethiek en de dood. Filosofen Bert Keizer en Paul van Tongeren hebben veel en lang nagedacht over de dood. Dat is allesbehalve verwonderlijk: het is een onderwerp waar filosofen al… Read More

Lees meer
Kan het leven voltooid zijn?
Kan het leven voltooid zijn?
Korte uitleg
Voor leden

Kan het leven voltooid zijn?

Waarom zou een ‘voltooid leven’ een reden zijn om niet meer verder te willen leven? Volgens de stoïcijnen en de boeddhisten is voltooidheid iets om naar te streven, een voorwaarde voor geluk. Maar wat is een voltooid leven precies in hedendaagse termen? En zijn mensen eigenlijk wel in staat om… Read More

Lees meer
Hannah Arendt: ‘Niemand heeft het recht te gehoorzamen’
Hannah Arendt: ‘Niemand heeft het recht te gehoorzamen’
Recensie
Voor leden

Hannah Arendt: ‘Niemand heeft het recht te gehoorzamen’

Soms zijn we verplicht om ons te verzetten, schreef Hannah Arendt in de jaren zeventig – een boodschap die weer populair werd na de verkiezing van Trump. Toen eind 2016 Trump onverwachts tot president verkozen werd, schoten twee klassiekers omhoog in de Amerikaanse bestsellerlijsten: 1984 van George Orwell en The… Read More

Lees meer
De profeet van het Antropoceen: ‘Hou op met treuren over de ijsbeer’
De profeet van het Antropoceen: ‘Hou op met treuren over de ijsbeer’
Mens en natuur

De profeet van het Antropoceen: ‘Hou op met treuren over de ijsbeer’

De Britse filosoof Timothy Morton is de profeet van het Antropoceen, maar hij houdt niet van preken. Hij wil lachen om de ondergang. En daarna huilen. IJsberen die uitsterven? Daar maken we ons veel te druk over, vindt de klimaatfilosoof. ‘Als er straks geen ijs meer is kunnen we ze… Read More

Lees meer
Bert Keizer: Stokpaard
Bert Keizer: Stokpaard
Korte uitleg
Voor leden

Bert Keizer: Stokpaard

Naast mensen die denken dat ze het geest-lichaamprobleem hebben opgelost vind ik denkers die menen dat filosofie belangwekkende positieve maatschappelijke gevolgen heeft nog moeilijker te volgen. Nou is dat toevallig mijn hobbelpaard en ik grijp dus elke kans aan om mijn gelijk te bewijzen. Stokpaard, zegt u? Whatever. O, in… Read More

Lees meer
Thijs Lijster: Toets
Thijs Lijster: Toets
Korte uitleg
Voor leden

Thijs Lijster: Toets

Een van de meest gestelde vragen door studenten is: ‘Komt dit ook op het tentamen?’ Is het antwoord ontkennend, dan verdwijnt de belangstelling voor de besproken stof dikwijls als sneeuw voor de zon. Menig student denkt immers: als het niet getoetst wordt, is het ook niet belangrijk. Dit valt de… Read More

Lees meer
Wereldcanon van de filosofie (deel 2)
Wereldcanon van de filosofie (deel 2)
Korte uitleg
Voor leden

Wereldcanon van de filosofie (deel 2)

Er klinkt een brede roep om de canon van de filosofie uit te breiden en meer divers te maken. Filosofie Magazine maakt een begin: op zoek naar een nieuwe wereldcanon van de filosofie.   Hayy ibn Yaqzan, ofwel (letterlijk): ‘Levend, zoon van de waakzame’, door Ibn Tufayl Deze filosofische… Read More

Lees meer
Waarom Europa een republiek moet worden
Waarom Europa een republiek moet worden
Interview
Voor leden

Waarom Europa een republiek moet worden

Willen we meer of minder Europa? De Duitse denker en politicoloog Ulrike Guérot vindt dit een ar­moedige vraag. Ze legt uit waarom het tijd is om de Europese eenwording nu eens echt compleet te maken. Als je politicoloog en filosoof Ulrike Guérot (1964) hoort praten, zou je bijna vergeten… Read More

Lees meer
Een ideale staat – volgens kunstenaars
Een ideale staat – volgens kunstenaars
Reportage
Voor leden

Een ideale staat – volgens kunstenaars

Kunstenaars riepen de wijk Užupis in Vilnius, hoofdstad van Litouwen, uit tot een onafhankelijke republiek. Een ludieke actie? Een serieuze zoektocht naar vrijheid? Of allebei? Toen Litouwen zich in 1990 van de toenmalige Sovjet-Unie had afgescheiden, moest het land zichzelf opnieuw uitvinden na jaren van onderdrukking. Een commune kunstenaars… Read More

Lees meer
Herakleitos Heraclitus filosoof vuur
Herakleitos Heraclitus filosoof vuur
Historisch Profiel

Alles is in beweging volgens Herakleitos

Het werk van de Griekse filosoof Herakleitos raakte na zijn dood verloren bij een brand. Het past bij de denker die in het veranderlijke vuur de essentie zag.

Lees meer
De lezer bepaalt de betekenis
De lezer bepaalt de betekenis
Korte uitleg
Voor leden

De lezer bepaalt de betekenis

Is het belangrijk om te weten of een verhaal ‘waargebeurd’ is? Voor de Franse denker Roland Barthes zou het er niet toe doen.  Jannah Loontjens bespreekt de filosofen die haar aan het denken hebben gezet Fotografie: Martin Dijkstra Het is nu bijna niet meer voor… Read More

Lees meer
Mencius filosoof confucianist confucianisme
Mencius filosoof confucianist confucianisme
Korte uitleg

Close Reading Mencius: Onderhoud je goede natuur

De Chinese denker Mencius gaat uit van de aangeboren goedheid van de mens. Maar die goedheid blijft niet vanzelf intact.

Lees meer
Rassen zijn irrelevant, maar alles wordt bepaald door ras
Rassen zijn irrelevant, maar alles wordt bepaald door ras
Reportage
Voor leden

Rassen zijn irrelevant, maar alles wordt bepaald door ras

‘Als je op straat loopt en je denkt dat je wit bent, leef je in een fantasie.’ De Amerikaanse videokunstenaar Arthur Jafa vertelt waarom zwart-witdenken belangrijk en tegelijkertijd onmogelijk is. You gotta stop the things you do, ’cause I put a spell on you.’ De zangeres Alice Smith zingt… Read More

Lees meer
Het Moment…dat filosofie helpt in het rouwproces
Het Moment…dat filosofie helpt in het rouwproces
Korte uitleg
Voor leden

Het Moment…dat filosofie helpt in het rouwproces

Fotografie: Merlijn Doomernik Marleen Moors (38) is filosoof en geestelijk verzorger. Ik kwam terug van een feestje en dacht: dit leven wil ik niet meer. Dit ben ik niet. Ik was vijftien en ik had een gewoon puberleven; ik was vooral bezig met school, kleding en… Read More

Lees meer