01-2022
Hoofdredacteur Coen Simon: ‘Taal zegt niets, maar doet iets’
Iets meer dan dertig jaar geleden schreef ik met potlood mijn eerste krabbel in de kantlijn van een filosofisch werk. ‘Prachtig’ noteerde ik achter stelling 2.0232 in de Tractatus Logico-Philosophicus van Ludwig Wittgenstein. De stelling, nog in de vertaling van Willem Frederik Hermans, was een van die raadselachtige zinnen die… Read More
Teun Toebes woont op de gesloten afdeling van een verpleeghuis. ‘Je moet de mens blijven zien’
Student zorgethiek Teun Toebes wil de zorg voor mensen die leven met dementie van binnenuit veranderen. Hij schreef er het boek VerpleegThuis over.
Filosoof en antropoloog Jos de Mul vraagt zich af of het leven in ons brein doorgaat na de dood
Na het uitblazen van je laatste adem blijven bepaalde hersencellen nog actief, ontdekten onderzoekers. Volgens filosoof en antropoloog Jos de Mul is er meer nodig om van leven te kunnen spreken. ‘Sommige hersencellen worden actiever nadat je bent gestorven – toen onderzoekers van de Universiteit van Chicago dit bekendmaakten, verwachtten… Read More
Denker des Vaderlands Paul van Tongeren: ‘Wat onmogelijk is kan toch werkelijk bestaan’
Midden in Toscane, halverwege een etappe van een wandeling over de Via Francigena, loopt een jongeman mij tegemoet. Hij voert een ezel aan een touw met zich mee. Als ik hem aanspreek vraagt hij me even te wachten. Hij doet zijn oortjes uit, zet de smartphone af waarop hij naar… Read More
Moeten we het leed van wilde dieren verzachten?
Als de mens ingrijpt in de natuur kan leed voorkomen worden. Moet je wilde dieren te hulp schieten in benarde situaties? Beeld Bas van der Schot Op een verlaten strand graven pasgeboren schildpadden zich uit het zand een weg omhoog. Meeuwen cirkelen boven de branding en duiken omlaag zodra de… Read More
Wittgenstein, de man die filosofeerde aan het front
Niemand dacht oorspronkelijker, speelser en scherper dan Ludwig Wittgenstein. Bert Keizer vindt dat iedereen deze lastige, maar ontroerende man moet leren kennen en schreef het boek Leven en werk van Ludwig Wittgenstein over hem.
Vertaler Victor Gijsbers: ‘Wittgenstein laat de onzinnigheid van de filosofie zien’
In zijn Tractatus probeerde Wittgenstein het ondenkbare te denken en het onzegbare te zeggen. De filosofische klassieker bestaat honderd jaar en verschijnt opnieuw in Nederlandse vertaling. Vertaler Victor Gijsbers: ‘We hebben volgens Wittgenstein ten onrechte het idee dat we uitspraken doen die betekenis hebben.’
Waarom er geen bruine verkeerslichten bestaan
Wittgenstein schreef zijn hele leven over kleur. Met zijn kleurraadsels tart hij de grenzen van ons voorstellingsvermogen, zeggen filosoof Michel ter Hark en kunstenaar Tine Wilde. Wittgenstein laat daarmee zien dat filosofie niet alleen draait om nadenken, maar ook een creatieve prestatie is.
Wat Wittgensteins tekeningetjes ons vertellen
Op zoek naar de grenzen van het denken schieten woorden tekort. Tekeningen ook, maar Wittgenstein maakt er wel graag gebruik van. ‘Mijn visuele indruk is toch niet die tekening?’ Beeld Ludwig Wittgenstein Wittgenstein is denk ik de enige filosoof die zijn betoog hier en daar onderstreept met behulp van een eenvoudige… Read More
Waarom we moeten leren om te ‘ontweten’
Menno van der Veen ziet dat de mens geneigd is zich in te graven in vertrouwde kennis en zelfbeelden. Met socratische bezinning wil hij dit ‘loopgraafweten’ te lijf gaan. Een pleidooi voor ontweten. En een spoedcursus.
Een algoritme heeft geen noodrem, en dat is een probleem
Kunstmatige intelligentie is overal en kan dingen die het menselijke brein niet kan. Maar zelfs als slimme technologie en algoritmes onze wereld bepalen, beschikken wij nog steeds over een vrije wil. Het vijfde deel van een serie.
Miriam Rasch: ‘Het niets valt meer op tijdens feestdagen’
Waarom is er eigenlijk niets veeleer dan iets, hoorde ik mezelf vragen. Niet hardop, maar gewoon in mijn hoofd. De korte dagen roepen als vanzelf de vraag naar het niets op, dat immers eerder de afwezigheid van licht en warmte lijkt aan te duiden dan de afwezigheid van donker en… Read More
Striptekenaar Barbara Stok en filosoof Marije Martijn over de cynische levensfilosofie van Hipparchia
Dat een filosoof als Hipparchia relatief onbekend is, hoeft geen belemmering te zijn om haar verhaal te vertellen. Striptekenaar Barbara Stok en filosoof Marije Martijn over de cynische levensfilosofie van de vrouw die verliefd werd op de woorden en het leven.
Susan Sontag (1933-2004) was een denker die wilde voelen
Filosoof Susan Sontag was wars van interpretatie, verhullende woorden en vertekenende beeldvorming. Je kunt je beter overgeven aan de sensaties die kunst oproept. Beeld Hajo de Reijger We moeten leren om meer te zíén, meer te hóren, meer te vóélen,’ schreef de Amerikaanse Susan Sontag in het openingsstuk van de… Read More
Charlie Chaplin toonde de arbeider als kuddedier
Niemand kan aan de geïndustrialiseerde samenleving ontsnappen, laat de film Modern Times (1936) zien. Dat een zenuwinzinking erin wordt gekoppeld aan repetitief werk komt verrassend hedendaags op Jannah Loontjens over.
Elke Wiss: ‘Alles wat je aandacht geeft groeit.’ Klopt dat wel?
Ik sta gedesillusioneerd naar mijn tuintje te kijken. Waar ik vorige week fanatiek op mijn knieën onkruid heb zitten wieden, steken de eerste plantjes alweer boven de grond. Dezelfde soort als die ik er de week ervoor heb uitgetrokken. Zevenblad, een plantje waar je naar het schijnt heerlijke pesto van… Read More
De nieuwe vertaling van Wittgensteins Tractatus is verrijking van onze taal
Honderd jaar na het verschijnen van de Tractatus logico-philosophicus van Ludwig Wittgenstein zijn er twee nieuwe Nederlandse vertalingen verschenen. Anders dan de houterige vertaling van Willem Frederik Hermans, vindt filosofisch vertaler Jabik Veenbaas deze nieuwe versies een verrijking van onze taal.
Rationaliteit is volgens Steven Pinker geen superkracht
Een beter gebruik van onze rationaliteit is essentieel voor een beter leven, betoogt Steven Pinker. Al biedt zijn boek geen pasklaar antwoord op mondiale problemen, zijn redelijkheid is wel een goed begin. Perfect getimed. Zo kun je het tijdstip omschrijven waarop Steven Pinkers nieuwste boek Rationaliteit verscheen. Want in een… Read More
Filosoof en jurist Rinske Hillen: ‘Nietzsche leerde mij om te vinden’
Rinske Hillen (46) is jurist, filosoof en schrijver. Mannenmaal is haar tweede roman.
Uw dagelijkse portie filosofie
Elke dag de beste verhalen over filosofie. Word abonnee en krijg onbeperkt toegang tot alle artikelen van Filosofie Magazine en Wijsgerig Perspectief.
