Quote
“"Niemands kennis kan voorbij de ervaring."”
“Bestuur heeft geen ander doel dan het beschermen van eigendommen.”
John Locke is een belangrijke filosoof van de Verlichting en wordt beschouwd als vader van het liberalisme. Samen met George Berkeley en David Hume behoort hij tot het Britse empirisme, dat traditioneel tegenover het continentale rationalisme staat.
Locke – geboren als zoon van een plattelandsadvocaat – was tijdens zijn studie in Oxford meer geïnteresseerd in de moderne, wetenschappelijke methode van tijdgenoten Descartes en Newton dan in het klassieke curriculum. Maar in weerwil van Descartes’ twijfel aan de zintuiglijke waarneming, houdt Locke vast aan de ervaring als bron van kennis. Hij bestrijdt de rationalistische theorie van ‘aangeboren ideeën’. Volgens Locke is het bewustzijn een ‘onbeschreven blad’ (tabula rasa): onze ideeën zijn afkomstig uit combinaties van denkbeelden, die gebaseerd zijn op indrukken van de zintuiglijke waarneming. Wat de precieze aard is van de werkelijkheid laat Locke buiten beschouwing.
Dezelfde common sense toont Locke in zijn politieke verhandelingen. Absolutisme wijst hij af (er bestaat geen ‘aangeboren’ goddelijk recht om te regeren), burgers moeten enkel worden beschermd om hun recht op ‘Life, Health, Liberty, or Possessions’ na te streven. Lockes politieke filosofie bereidt de weg voor de Amerikaanse Onafhankelijkheidsverklaring in 1776.
Locke sterft op 72-jarige leeftijd, op het platteland in Essex. Hij is nooit getrouwd en heeft geen kinderen.
Geïnspireerd door John Locke

Voltaire

Michael Sandel

John Rawls

Bertrand Russell

George Berkeley

Gottfried Wilhelm Leibniz

Mary Wollstonecraft

David Hume
Relevante berichten


John Locke: Denk als een rebel
John Locke komt in verzet tegen de macht van de traditie en pleit ervoor zelf te denken. Maar, waarschuwt de Britse filosoof: met deze vrijheid van denken en spreken komt de plicht om ook goed na te denken. En dat is lastiger dan je denkt. John Locke wordt in 1632… Read More


De mens is groots in zijn kleinheid
De geschiedenis van de filosofie is vooral een geschiedenis van toenemende ontnuchtering, betoogt Leon Heuts. En dat is zo slecht nog niet in deze tijd van fake news en een dreigende klimaatramp. U die dit stuk leest – en ik die het schrijf. We zijn eigenlijk een beetje verwant… Read More


Nuchterheid en gezond verstand
We denken al te snel dat de filosofen van de Verlichting deel uitmaken van onze wereld. Anthony Gottlieb probeert – met succes – in hun schoenen te gaan staan. Het wachten op deel 2 duurde zo lang dat ik me afvroeg of Anthony Gottlieb eraan herinnerd moest worden dat… Read More


Scheiding tussen Kerk en Staat
Scheiding tussen kerk en staat John Locke (1632-1704) De staat mag zich in beginsel niet bemoeien met de kerk en omgekeerd. Wat is het idee? Locke formuleert een richtsnoer voor de multireligieuze samenleving. De staat mag zich in beginsel… Read More