John Locke

“Bestuur heeft geen ander doel dan het beschermen van eigendommen.”

John Locke is een belangrijke filosoof van de Verlichting en wordt beschouwd als vader van het liberalisme. Samen met George Berkeley en David Hume behoort hij tot het Britse empirisme, dat traditioneel tegenover het continentale rationalisme staat. 

Locke – geboren als zoon van een plattelandsadvocaat – was tijdens zijn studie in Oxford meer geïnteresseerd in de moderne, wetenschappelijke methode van tijdgenoten Descartes en Newton dan in het klassieke curriculum. Maar in weerwil van Descartes’ twijfel aan de zintuiglijke waarneming, houdt Locke vast aan de ervaring als bron van kennis. Hij bestrijdt de rationalistische theorie van ‘aangeboren ideeën’. Volgens Locke is het bewustzijn een ‘onbeschreven blad’ (tabula rasa): onze ideeën zijn afkomstig uit combinaties van denkbeelden, die gebaseerd zijn op indrukken van de zintuiglijke waarneming. Wat de precieze aard is van de werkelijkheid laat Locke buiten beschouwing. 

Dezelfde common sense toont Locke in zijn politieke verhandelingen. Absolutisme wijst hij af (er bestaat geen ‘aangeboren’ goddelijk recht om te regeren), burgers moeten enkel worden beschermd om hun recht op ‘Life, Health, Liberty, or Possessions’ na te streven. Lockes politieke filosofie bereidt de weg voor de Amerikaanse Onafhankelijkheidsverklaring in 1776. 

Locke sterft op 72-jarige leeftijd, op het platteland in Essex. Hij is nooit getrouwd en heeft geen kinderen.