George Berkeley

George Berkeley verzette zich in zijn filosofie tegen het heersende materialisme uit zijn tijd. De corpusculaire filosofie van onder anderen John Locke ging ervan uit dat wij primaire en secundaire kwaliteiten van een waargenomen object kunnen onderscheiden. De kleur, smaak en geur van bijvoorbeeld een pizza zitten niet in het ding zelf. Die zijn er alleen als wij ze waarnemen. Het zijn secundaire kwaliteiten. De omvang en dergelijke zijn primaire kwaliteiten. Ze zouden onafhankelijk van onze zintuiglijke waarneming bestaan. Berkeley meent echter dat zo’n onderscheid zinloos is en dat wat wordt waargenomen alleen maar in de geest bestaat, inclusief de ‘primaire’ kwaliteiten. Dit leidt tot zijn beroemde dictum esse est percipi – ‘zijn is waargenomen worden’.

Het idee dat Berkeley een idealist was moet echter wat genuanceerd worden. Volgens Berkeley zorgt God er namelijk voor dat alles ‘echt’ bestaat, ook als we de wereld even niet waarnemen.

Meer lezen over Berkeley en andere grote denkers? Schrijf je in voor de gratis nieuwsbrief: