Home Filosofen René Descartes
Rabia Al-Basra
Vorige

Rabia Al-Basra

René Descartes filosoof cogito ergo sum

René Descartes

31 maart 1596 - 11 februari 1650
Richard Sennett socioloog
Volgende

Richard Sennett

Quote

“Ik denk, dus ik ben”

René Descartes is de eerste filosoof van het zeventiende-eeuwse rationalisme, waartoe ook Spinoza en Leibniz behoren. Descartes wordt beschouwd als de vader van de moderne filosofie. In het boek Over de methode beschrijft de Franse denker de beginselen van een wiskundige methode voor zekere kennis, een methode die wij nu wetenschappelijk noemen: stap voor stap kennis ontleden tot zekere uitspraken en vanuit dat fundament wetenschap opbouwen.

Descartes krijgt als jongen een gedegen jezuïetenopleiding, gebaseerd op het werk van Aristoteles, maar hij besluit als twintiger met zijn studies te stoppen en iets van de wereld te zien. Als militair ingenieur belandt hij in het leger van Maurits en na een inspirerende ontmoeting met de Nederlandse wetenschapper Isaac Beeckman krijgt hij een visioen dat hem zijn roeping openbaart: de waarheid te zoeken. Om die te vinden besluit Descartes eerst aan alles te twijfelen. Niets blijkt zeker, behalve dat alles te betwijfelen is: cogito, ergo sum (‘Ik denk, dus ik ben’) is de enige waarheid die Descartes kan vinden.

Lichaam en ziel

Met dit brokje zekerheid weet Descartes zowel het bestaan van God (de ‘perfectie’ van God impliceert eveneens zijn bestaan) als het bestaan van de werkelijkheid af te leiden (God garandeert de echtheid van de buitenwereld). Vervolgens maakt hij ook het onderscheid tussen het denken (res cogitans) en alles dat zich in de ruimte bevindt (res extensa). Hieruit volgt een ander invloedrijk idee van Descartes: dat ziel en het lichaam gescheiden zijn; de één is onstoffelijk, de ander materieel. Descartes ontkent overigens niet dat het lichaam het denken beïnvloedt en vice versa; volgens hem was de pijnappelklier de plek waar de twee op elkaar inwerken.

Even tussendoor… Meer lezen over Descartes en andere grote denkers? Schrijf je in voor de gratis nieuwsbrief

Meld u aan voor onze nieuwsbrief

Ontvang elke woensdag het laatste filosofie nieuws, de beste artikelen van de week en af en toe een aanbieding.
Ontvang wekelijks het laatste filosofienieuws, de beste artikelen en af en toe een aanbieding.

Descartes sterft op 53-jarige leeftijd aan een longontsteking in Stockholm, waar hij op verzoek van koningin Christina van Zweden verbleef.