Artikelen geschreven door Pieter Hoexum
Spinoza: ‘De wijze denkt aan niets minder dan de dood. H.t.b.w.’
Werd Spinoza, die betoogt dat de wijze mens de dood niet hoeft te vrezen, zelf op zijn sterfbed door angst overvallen? De geruchten gaan dat hij smeekte om Gods genade, en opiumhoudende middelen gebruikte. Een dominee vond en zocht de waarheid over de dood van Nederlands grootste filosoof. De titel… Read More
‘Leef zo dat de dood u nooit onvoorbereid kan vinden’
De middeleeuwse geestelijke Thomas van Kempen deelde met de Stoa een sobere levensopvatting en een preoccupatie met de dood. Eeuwige rust werd hem niet gegund: ondanks zijn afkeer van uiterlijk vertoon viel zijn skelet ten prooi aan reliekenjagers. Dit artikel is exclusief voor abonnees Dit… Read More
Goed sterven is gewillig sterven
Tussen leven en leer van Seneca gaapt een kloof. De filosoof predikte soberheid, maar was gefortuneerd. Bovendien was hij als Romeins staatsman en opvoeder van Nero zeer machtig. Hij stierf uiteindelijk toch zoals een stoïcijn betaamt: kalm en moedig. Dit artikel is exclusief voor… Read More
Hier en nu, luidt het enige antwoord
Isaiah Berlin zag zichzelf als een vos die langs vele ideeën huppelt. Een ultieme zin van het bestaan wees hij daarbij resoluut van de hand. Hij meende dat het leven stap voor stap wordt gemaakt, en stierf uiteindelijk stukje bij beetje. Dit artikel is exclusief… Read More
Blaise Pascal: ‘Zekerheid, zekerheid, gevoel, vreugde, vrede’
Blaise Pascal was ziek van zijn geboorte tot zijn dood. Het belette hem niet om naast filosoof en wiskundige een groot onderzoeker te zijn.
‘Death comes for the philosopher’
Tot wanhoop van een vrome biograaf wijst de ‘godloochenaar’ David Hume zelfs op zijn sterfbed de mogelijkheid van een leven na de dood af.
Op weg naar het einde: Het laatste huis
Wittgenstein schrok toen hij op zijn zestigste te horen kreeg dat hij prostaatkanker had. Maar hij schrok nog meer van het bericht dat daarvoor een behandeling bestond. Hij wilde zijn laatste jaren niet slijten in een ziekenhuis, dus bleef hij zwerven tot kort voor zijn dood. Read More
Adam Smith en William Pitt jr.
Op 9 maart 1776 verschijnt van de Schotse filosoof Adam Smith An Inquiry into the Nature and Causes of the Wealth of Nations. Zeventien jaar eerder had hij zijn Theory of Moral Sentiments gepubliceerd, waarin het onder andere ging om sympathie; dit tweede grote boek gaat echter over bijna het… Read More
Lodewijk XVI, Turgot & Condorcet
Op 18 juni 1774 laat Lodewijk XVI, sinds enkele weken koning van Frankrijk, zich inenten tegen pokken – een vooruitstrevende daad, revolutionair bijna, maar ook begrijpelijk, aangezien zijn voorganger aan die ziekte is bezweken. Net zo begrijpelijk en verstandig is het om aan de armen van Parijs een grote som… Read More
Voltaire en Frederik II
8 augustus 1736 schrijft de kroonprins van Pruisen, Frederik, een brief aan zijn idool: Voltaire. De dan 24-jarige Frederik heeft al van jongs af aan grote interesse voor (met name Franse) cultuur en literatuur, tot afgrijzen van zijn vader, bijgenaamd ‘de soldatenkoning’. In 1730 had Frederik geprobeerd zijn vaders… Read More
‘Het wonder van Holland’
Zijn leven en denken zijn gereduceerd tot een anekdote: Hugo de Groot, de man die in een boekenkist ontsnapte uit slot Loevestein. Een erg dikke, nieuwe biografie van De Groot toont een man wiens leven ‘een strijd om de vrede’ was. Dit artikel is exclusief… Read More
Robespierre en Rousseau
Op 9 juni 1762 veroordeelt het hooggerechtshof van Parijs het pas verschenen boek Emile, en vaardigt een arrestatiebevel uit tegen de schrijver ervan, Jean-Jacques Rousseau. Dezelfde dag ontvlucht Rousseau Frankrijk, richting Zwitserland. Hij belandt uiteindelijk in het (bij Pruisen behorende) prinsdom Neuchâtel. Frederik II, koning van Pruisen, biedt hem asiel… Read More