Home Auteurs Jeroen Hopster

Ik beschouw filosofie als strijd tegen vanzelfsprekendheid. Mensen zijn van nature geneigd om de status quo voor lief te nemen. Het vergt denkkracht om je alternatieven te verbeelden, en gearriveerde waarheden kritisch tegen het licht te houden.

Filosofie is taboedoorbrekend en grensverleggend: er zijn geen onderwerpen waar je je als filosoof niet aan kunt wagen. Samen met Maarten Boudry heb ik in Filosofie Magazine een aantal jaar de rubriek Denkfouten geschreven, over de cognitieve en retorische dwaalsporen waarop redeneringen en discussies vaak belanden. Met de Nederlandse boeddhist Han de Wit heb ik het boek Boeddhisme voor Denkers gepubliceerd, over de lessen die westerse denkers kunnen meenemen uit het boeddhistische gedachtegoed. En aan de Universiteit Utrecht doe ik promotieonderzoek naar evolutie en ethiek: wat zijn de evolutionaire bouwstenen van de menselijke moraal?

Wat als…

Mijn nieuwste project is een filosofie van ‘wat als-vragen’. Iedereen vraagt zich weleens af wat er gebeurd zou zijn als… Als je die bewuste dag niet in de auto was gestapt. Als je je geliefde niet tegen het lijf was gelopen. Als je je droom had nagejaagd.

Zulke ‘wat als-vragen’ kun je stellen over je eigen leven, maar ook over de menselijke geschiedenis, of over het evolutieproces. Wat als Hitler was toegelaten tot de kunstacademie? Wat als de meteoriet die de dinosauriërs deed uitsterven niet was ingeslagen? Zulke vragen spreken tot de verbeelding; zowel wetenschappers, schrijvers, als filmmakers zijn ermee aan de haal gegaan:  

Over historische ‘wat als-vragen’ heb ik het boek De andere afslag: hoe had het leven anders kunnen lopen? geschreven. Mijn stelling is dat het antwoord op zulke vragen geen pure speculatie is. Er bestaan denkgereedschappen waarmee we inzicht kunnen krijgen in hoe de dingen anders hadden kunnen lopen. En behalve het verschaffen van inzicht, dragen die antwoorden ook bij aan onze emotionele belevingswereld: ze geven een extra dimensie aan de schoonheid en tragiek van het bestaan.

Artikelen geschreven door Jeroen Hopster

Moreel dilemma: is compensatie voor slavernij nodig?
Moreel dilemma: is compensatie voor slavernij nodig?
Moreel dilemma
Voor leden

Moreel dilemma: is compensatie voor slavernij nodig?

De Amerikanen disussiëren over herstelbetalingen aan de zwarte bevolking. Moeten ze historisch onrecht compenseren?

Lees meer
bel bas van der schot
bel bas van der schot
Moreel dilemma
Voor leden

Moreel dilemma: moet klikken kunnen?

Bellen met een kliklijn of misstanden publiekelijk aankaarten – waar ligt de grens tussen een daad van geweten en een steek in de rug?

Lees meer
bol webwinkel bas van der schot
bol webwinkel bas van der schot
Moreel dilemma
Voor leden

Moreel dilemma: mogen webwinkels onzin verkopen?

Onder het motto ‘Wie zijn wij om iets te verbieden?’ verkopen platforms als bol.com desinformatie. Waar begint en eindigt hun verantwoordelijkheid?

Lees meer
Extinction Rebellion rode hand politie verzet protest
Extinction Rebellion rode hand politie verzet protest
Moreel dilemma
Voor leden

Moreel dilemma: ongehoorzaam doch rechtvaardig?

Mag je de wet overtreden om onrecht aan de kaak te stellen?

Lees meer
Aristoteles versus de trollen
Aristoteles versus de trollen

Aristoteles versus de trollen

De klassieke lijst van denkfouten is nog steeds handzaam,  maar ook een beetje sleets geworden. Hoog tijd voor een update, stellen Jeroen Hopster en Maarten Boudry.

Lees meer
Amazone Jezus
Amazone Jezus
Moreel dilemma
Voor leden

Moreel dilemma: is de Amazone alleen van Brazilië?

Na hevige bosbranden in de Braziliaanse tropen is er internationale discussie losgebroken: wie mag zich eigenlijk met het regenwoud bemoeien?

Lees meer
bril seksisme discriminatie
bril seksisme discriminatie
Moreel dilemma
Voor leden

Moreel dilemma: mag je vrouwen voortrekken?

Sommige gewilde beroepen worden vooral door mannen uitgeoefend. Mogen werkgevers ‘positief discrimineren’ om die scheefgroei te verminderen?

Lees meer
Moreel dilemma: mogen ouders hun kinderen indoctrineren?
Moreel dilemma: mogen ouders hun kinderen indoctrineren?
Moreel dilemma

Moreel dilemma: mogen ouders hun kinderen indoctrineren?

Dat ouders door hun manier van opvoeden het wereldbeeld van hun kinderen beïnvloeden, is onvermijdelijk. Maar mag je je kind elke ideologie meegeven?

Lees meer
vaccin vaccinatie boos antivaxxer antivaxxers
vaccin vaccinatie boos antivaxxer antivaxxers
Moreel dilemma

Moreel dilemma: vaccins voor freeriders

De volksgezondheid is gebaat bij inentingen tegen infectieziekten. Maar kan de overheid burgers dwingen om een prik te halen?

Lees meer
Moreel Dilemma: onze aandacht verdient meer aandacht
Moreel Dilemma: onze aandacht verdient meer aandacht
Aandacht
Voor leden

Moreel Dilemma: onze aandacht verdient meer aandacht

Internet stimuleert een vrij verkeer van informatie. Maar gaat die vrijheid niet ten koste van een andere: onze vrijheid van aandacht?

Lees meer
Jan Bransen filosoof filosofie
Jan Bransen filosoof filosofie
Taal
Voor leden

Jan Bransen: ‘Filosofie zit in ieder mens’

Waar mensen samenkomen ontstaat gedeeld begrip, maar ook gedeeld onbegrip. In dat onbegrip liggen de wortels van de filosofie, zegt filosoof Jan Bransen.

Lees meer
Denkfout: Twee perspectieven op gelijke voet zetten
Denkfout: Twee perspectieven op gelijke voet zetten
Denkfouten
Voor leden

Denkfout: Twee perspectieven op gelijke voet zetten

Dat een verhaal twee kanten heeft… …betekent niet dat die dezelfde aandacht verdienen Hoor- en wederhoor is een klassiek streven in de journalistiek: belicht twee kanten van een verhaal, geef beide partijen een stem. Dat is een vorm van journalistieke fairness, die op het eerste gezicht garant staat voor… Read More

Lees meer