04-2007
Eufemismen: Marktconform
De topman van een groot bedrijf maakt soms een salarissprong van een slordige miljoen, terwijl de vakbonden voor de werknemers na lang onderhandelen en een paar spandoeken hooguit een procentje loon erbij weten te ritselen. Hoe kan de topman dat verschil verdedigen? Dit artikel is… Read More
Achteruit naar voren gaan
‘Inconsequent scepticisme en een inconsequent universalisme’, die woorden van Leszek Kolakowski zouden kunnen dienen als motto voor zijn net vertaalde essaybundel. Daarin deinst hij niet terug voor de absolutische uitspraken van het christendom, maar hij schrijft er nooit anders dan ironisch over. Dit artikel is… Read More
De ‘verheven onbeschaamdheid’ van Voltaire
Voltaire wist als geen ander de juiste mensen te vleien en de juiste mensen te schoppen. Frederik de Grote vleide én schopte hij. Voltaires spot was wel zo intelligent – en ook heel amusant – , dat Frederik hem die telkens vergaf. Dit artikel is… Read More
‘De revolutie is een imitatie van wat onze voorouders deden’
‘Alle revoluties hebben een betekenis gehad, ook in hun falen.’ Een gesprek met Claudio Magris over de moeizame maar noodzakelijke drang om de wereld te veranderen. ‘De Geschiedenis is een reanimatiekamer en je kunt je gemakkelijk in de doseringen vergissen en de patiënten die je wilde redden naar… Read More
Wees niet bang voor bevoogding
Wordt de individuele vrijheid bedreigd door het nieuwe kabinet? Nee, betoogt Simone van der Burg: in het recent vertaalde Bronnen van het zelf laat Charles Taylor zien dat individuele vrijheid pas mogelijk is dankzij een gemeenschap. Dit artikel is exclusief voor abonnees Dit artikel op… Read More
Samuel Pufendorf en Karel Lodewijk
Op 24 oktober 1648 maken de Verdragen van Westfalen een einde aan de Dertigjarige Oorlog in Duitsland (en de Tachtigjarige Oorlog in Nederland). De grote religieuze verdeeldheid blijft echter bestaan. In navolging van met name Hugo de Groot neemt Samuel Pufendorf deze onenigheid tot uitgangspunt, en leidt er de… Read More
De vijand is nabij
Popper is in, vooral de politieke Popper oefent veel invloed uit op het denken van politici en denkers. Reden om zijn hoofdwerk De open samenleving en haar vijanden – dat deze maand in vertaling verschijnt – nog eens zorgvuldig te lezen. Dan blijkt dat Popper soms genuanceerder is dan zijn… Read More
‘Onze godsdienst zal heidens zijn of zij zal niet zijn’
‘Bij een icoon kan ik mijn woede, mijn haat, mijn eenzaamheid, mijn jaloezie neerleggen en achterlaten.’ Paul Moyaert bezoekt de Amsterdamse Sint Nicolaaskerk en denkt na over beelden in de religie en foto’s van onze geliefden. Dit artikel is exclusief voor abonnees Dit artikel op… Read More
‘Dat, wat gebeurde’
Tastend zoekt Paul Celan naar de betekenis van de holocaust, die zich volgens hem eigenlijk niet laat uitdrukken. Toch schrijft Celan zijn gedichten: ‘Werkelijkheid is niet, werkelijkheid wil gezocht en gewonnen zijn.’ Dit artikel is exclusief voor abonnees Dit artikel op Filosofie.nl is alleen toegankelijk… Read More
‘Nederlanders kunnen zich gelukkig prijzen dat geweld hun niet is overkomen’
Om het geweld van de twintigste eeuw en de groeistuipen van de globalisering te begrijpen, moeten we te rade bij de sociologie en de psychoanalyse, aldus emeritus hoogleraar Abram de Swaan. Groepsvorming gaat immers altijd gepaard met identificatie, maar ook met het afzetten tegen anderen, op wie de eigen… Read More
Onverstoorbaar, maar niet onverschillig
De wereld van alledag is zo onoverzichtelijk, dat het moeilijk is je niet verloren te voelen. De Griekse en Romeinse Stoa leert hoe je je zelf weer terug kunt vinden: geef gewoon toe dat je niet alles kunt controleren. Mijn gespaarde pensioentegoed zwerft in Hedgefondsen over de wereld op zoek… Read More
Politiek: retorica of universele rechtvaardigheid?
In het regeerakkoord is afgesproken dat er geen onderzoek komt naar de Nederlandse steun aan de oorlog in Irak. Toch eisen politici én burgers openheid. ‘Waarheidsvinding’, noemt SP-Kamerlid Harry van Bommel dat. Wat is de relatie tussen politiek en waarheid? Twee paradigma’s: de retorica van Machiavelli en de universele rechtvaardigheid… Read More
Ton Lemaire: ‘Ik ben hartstikke rationeel en tegelijk een romanticus’
‘Het idee om me aan de consumptiemaatschappij te onttrekken, leefde bij mij al heel lang.’ Ton Lemaire brengt in Frankrijk zijn cultuurfilosofische overtuigingen in praktijk. Dit artikel is exclusief voor abonnees Dit artikel op Filosofie.nl is alleen toegankelijk voor abonnees. Met liefde en zorg werken… Read More
‘Wouter Bos is retorisch onthand – maar er is weinig reden daar smalend over te doen’
De documentaire De Wouter tapes zijn volgens vele commentatoren een bewijs van het politieke nihilisme dat de PvdA in de greep heeft. Maar volgens politiek filosoof Pieter Pekelharing is die kritiek gemakzuchtig. ‘Bos heeft de moed gehad de huidige politieke onmacht in een door populistische media gedomineerde samenleving op… Read More
Loof de dwazen
Erasmus steekt met alles en iedereen de draak, behalve met theologen. Want het is beter geen ‘slapende honden wakker te maken en niet in die beerput te roeren.’ ‘Een sukkel ging eens op bezoek bij een zieke vriend. Toen zijn vrouw hem zei dat die al was heengegaan, zei… Read More
Uw dagelijkse portie filosofie
Elke dag de beste verhalen over filosofie. Word abonnee en krijg onbeperkt toegang tot alle artikelen van Filosofie Magazine en Wijsgerig Perspectief.