01-2002
Augustinus zag eens peren hangen
Augustinus doet zich in zijn Belijdenissen losbandiger en baldadiger voor dan hij in werkelijkheid was, stelt biograaf Garry Wills. We moeten zijn beschrijvingen van zichzelf niet lezen als persoonlijke bekentenissen, maar als parafrasen van bijbelse teksten. Denken gaat het beste in gezelschap, vond Augustinus. Hij zocht bij zijn… Read More
Wereldgeschiedenis op 2,5 m²
Na vier jaar werk is hij klaar: een enorme tijdsbalk, met daarop meer dan 3000 namen, gebeurtenissen, publicaties en stromingen die samen een overzicht geven van de hele wereldgeschiedenis. Vanaf het ontstaan van het universum tot en met de menselijke prestaties uit de tweede helft van de twintigste eeuw. De… Read More
De arme sloeber moet gehoorzamen
Zonder gehoorzaamheid vervallen samenlevingen tot poeder, aldus Roger Scruton. Tegenover de anarchie van de jaren zestig stelt de conservatief het beproefde recept van autoriteit en gezag. Maar achter deze vaderlijke bezorgdheid schuilt despotisme. Dit artikel is exclusief voor abonnees Dit artikel op Filosofie.nl is alleen toegankelijk… Read More
Kants categorieën in de bioscoop
Kant formuleerde in 1781 de categorieën die in ieder geval nodig zijn willen we überhaupt iets kunnen waarnemen. De Nederlandse filmregisseur Frans Weisz weet na vele jaren film maken inmiddels veel over de ‘Er-was-eenscategorie’ en de ‘montagewetten’: ‘Je ziet een huilend kind gevolgd door een bord pap. De kijker legt zelf een oorzakelijk verband: honger.’
‘In de hersenen zijn alfa en bèta niet zo strikt gescheiden’
Neuroloog Albert Hijdra treft dagelijks mensen die ‘anders’ waarnemen. Wat blijft er van Kants categorieën overeind na een infarct in de rechterhersenhelft? ‘Blijkbaar bepalen onze hersenen de ruimte die we ervaren.’
De wereld zien is haar veranderen
De rationalist meent dat de wereld met alleen de rede te doorgronden is, de empirist zegt dat alle kennis gefundeerd is op ervaring. Volgens Kant (1724-1804) zitten ze er allebei naast. Feit blijft, zegt hij, dat we objecten door onze zintuigen kunnen waarnemen, maar we vergissen ons als we denken… Read More
Een zintuig voor moraal
Het tastbare kunnen we voelen, het visuele zien, het auditieve horen, maar het 'morele', hebben we daar ook een orgaan voor? De achttiende-eeuwse Friese filosoof Frans Hemsterhuis ging op zoek. Dit artikel is exclusief voor abonnees Dit artikel op Filosofie.nl is alleen toegankelijk voor abonnees. Met… Read More
Het gedachte-experiment (8): Hoe voelt het om een vleermuis te zijn?
Een serie over geruchtmakende hersenbrekers. Deze keer: Theo Meijering over de vleermuis van Thomas Nagel.
‘Sire, geef hem zijn narrenvrijheid’
Einstein beschouwde hem als psychopaat, maar Gödel stelt hem jaren later in het gelijk. Voor Brouwer maakte het niet veel verschil. Onverschrokken walste de onconventionele wiskundige met zijn revolutionaire ideeën over de grondslagen van de wiskunde over iedereen heen. Dit artikel is exclusief voor abonnees Dit… Read More
‘Autoriteitsargumenten zijn verboden’
Kun je de sterren bezitten? Mag iedereen stemmen? Kan een schaakcomputer wereldkampioen zijn? Thecla Rondhuis filosofeert al twintig jaar met kinderen. Krijg je geen angstige kinderen van al dat getwijfel? ‘Het is een slechte zaak als ouders onzekerheid te lijf gaan door zekerheden te verkopen. Kinderen kunnen de wetenschap dat… Read More
Slaven en andere dieren
Bij zijn benoeming tot ambassadeur van de Stichting Varkens in Nood hield de Leidse rechtsfilosoof Paul Cliteur een pleidooi voor het opstellen van een Universele Verklaring van de Rechten van het Dier. Hij legde het plan op 15 december in het Amsterdamse Paradiso voor aan de Australische ethicus Peter Singer,… Read More
Haperende Verlichting
‘De gezellige Dark Ages zijn maar een kortsluiting ver weg binnen de kunstlichtmetafysica’. Volgens Patrick van IJzendoorn heeft de Verlichting nog steeds niet plaatsgevonden. In onze tijd vormen computervirussen de nieuwe pest, worden pedofielen als heksen verketterd en zijn de kunsten opnieuw aangewezen op de liefde van het mecenaat. Read More
Mensenrechten als evenwichtskunst
Ondanks het huidige conflict tussen het Westen en de radicale islam, gelooft de Israëlische rechtsfilosoof Alon Harel niet dat de mensenrechten serieus in gevaar zijn. Dankzij zijn ervaringen met het eindeloze conflict tussen Israël en de Palestijnen vertrouwt hij op de balans tussen universele aspiraties en particuliere belangen. Als we… Read More
Fascinerend, afschuwelijk
Is het kunst? Wetenschap? Verlangen naar onsterfelijkheid? Circus van commercie? De Duitse anatoom Gunther von Hagens brengt miljoenen bezoekers in verwarring met zijn tentoonstelling van geprepareerde mensenlichamen. Een wandeling langs de preparaten met cultuurfilosoof Erik Oger. Dit artikel is exclusief voor abonnees Dit artikel op Filosofie.nl… Read More
Uw dagelijkse portie filosofie
Elke dag de beste verhalen over filosofie. Word abonnee en krijg onbeperkt toegang tot alle artikelen van Filosofie Magazine.
