Boekenkast april 2025

Moeten we ons hele leven ernstig zijn? Of hoort frivoliteit bij het bestaan? Hoewel de antwoorden hierop zich wel laten raden, weet filosoof Peter Venmans de lezer van zijn nieuwe boek toch te verrassen. Aan de hand van filosofie, literatuur en hedendaagse cultuur laat hij zien dat onze hang naar vrolijke oppervlakkigheid vele dimensies heeft. Zo bespreekt hij Peter Sloterdijk, die betoogde dat we in het moderne leven tot frivoliteit veroordeeld zijn.

Frivoliteit. Waarom we niet altijd ernstig kunnen zijn
Peter Venmans
Atlas Contact
224 blz.
€ 23,99

De mens heeft niet genoeg aan eten, drinken en voldoende slaap. Nee, voor deze lastige wezens moet het leven ook ‘zin’ hebben. Dat komt erop neer dat we constant op zoek zijn naar vrijheid, waarheid en schoonheid, schrijft oud-filosofiedocent John van der Horst. Zijn gewichtige gids naar deze drie ietwat vage idealen brengt zinzoekers waarschijnlijk niet bij hun bestemming, maar ze kunnen er wel weer eventjes mee vooruit.

Zinwijzer. Filosofische handreiking voor een zinvol leven
John van der Horst
Noordboek
208 blz.
€ 22,90

Ons rijke en vaak ondoorgrondelijke gevoelsleven is wat de mens zo interessant maakt, meent filosoof Jacqueline Duurland. In Filosofisch gestemd bespreekt ze in verschillende essays telkens een emotie of stemming, die ze onderzoekt aan de hand van denkers en persoonlijke anekdotes. Hoewel dat soms interessante inzichten oplevert, zoals dat we hevig naar jaloezie kunnen verlangen, ondergraaft ze deze complexe materie door regelmatig tot hapklare conclusies te komen.

Filosofisch gestemd. Reflecties op het gevoelsleven
Jacqueline Duurland
Boom
224 blz.
€ 24,90

‘Niet Plato’s vragen zijn voor Apuleius van belang, maar zijn antwoorden,’ schrijven vertaler Vincent Hunink en filosoof Achim Lukoschus in de inleiding van de oudst bekende biografie van Plato, die nu voor het eerst in het Nederlands verschenen is. De Romeinse filosoof en redenaar Apuleius leefde in de tweede eeuw na Christus en beschouwde Plato’s woorden als ultieme waarheid. Verwacht van dit filosofische portret dus geen kritische analyses, maar wel een fascinerend en goedgeschreven kijkje in de geschiedenis van de filosofie.

Leven en leer van Plato
Lucius Apuleius
vert. Vincent Hunink
Noordboek
256 blz.
€ 22,90

Wie Medusa ooit tegenkomt, zal geneigd zijn weg te kijken. Maar, meende filosoof Hélène Cixous, wie het wel aandurft, zal tot zijn verrassing een mooi vrouwengezicht aantreffen en helemaal niet verstenen. Met haar herinterpretatie van de mythe wilde Cixous laten zien hoe de vrouw als ‘Ander’ wordt weggezet. In dit fascinerende en mooi geschreven boek laat Jacqueline Klooster, universitair onderzoeker klassieke talen, zien hoe moderne vrouwen zich in mythen en hun hervertellingen kunnen herkennen.

Medusa in de spiegel. Wat mythen ons vertellen over wie we zijn
Jacqueline Klooster
Athenaeum
224 blz.
€ 24,99

Rituelen maken de wereld tot een betrouwbare plaats, schrijft de Duits-Koreaanse filosoof Byung-Chul Han. Ze zorgen namelijk voor herkenning en gemeenschappelijkheid. ‘Ze zijn in de tijd wat een woning in de ruimte is.’ Maar rituelen zijn aan het verdwijnen, signaleert Han. In de neoliberale maatschappij is er geen tijd meer voor het mysterieuze en nutteloze. In dit prachtige boekje onderzoekt Han het verlies van die gebruiken ‘die het leven een feestelijk en betoverend aanzicht geven’.

Over het verdwijnen van rituelen
Byung-Chul Han
vert. Mark Wildschut
Ten Have
128 blz.
€ 14,99

Onze eerste klanken bestaan uit gekir, geschrei en gebrabbel – vormloze spraak. Het is dan ook een opluchting voor onze ouders als we woorden beginnen te vormen, schrijft filosoof René ten Bos. Ten Bos signaleert overal in de maatschappij dit verlangen naar vormvastheid. We willen geen onduidelijkheid, maar heldere antwoorden – en krijgen die ook. Ten Bos pleit daarentegen voor ‘de frisse lucht van de twijfel’ om het dogmatisme te doorbreken.

Het laatste woord. Twijfelen aan zekerheden
René ten Bos
Boom
312 blz.
€ 29,90

‘De romanciers die er werkelijk toe doen hebben nooit genoegen genomen met schoonheid alleen,’ schrijft filosoof en vertaler Jabik Veenbaas. Schrijvers als Steinbeck, Kafka en Proust laten volgens hem zien ‘wat het voor de moderne mens betekent om te leven’. In dit boek, dat roman-analyse combineert met filosofie, bespreekt Veenbaas negentien beroemde schrijvers en hun inzichten over het leven. Een boek voor liefhebbers van de grote romans van de vorige eeuw.

Meer dan mooie woorden. De moderne roman als levensgids
Jabik Veenbaas
Nieuw Amsterdam
288 blz.
€ 25,99

Isa zit vol vragen: zijn cijfers uitgevonden? Wat is tijd voor iets? Hoe komen ideeën in je hoofd? Dit kleurrijke kinderboek met mooie illustraties van Marieke van Diepen laat zien dat vragen stellen een goede zaak is. Voor de volwassenen heeft schrijver en filosofiejuf Sabine Wassenberg tips voor het voeren van socratische gesprekken met kinderen. Vanaf circa 6 jaar.

Alle vragen van de regenboog. Een verhaal voor jonge filosofen
Sabine Wassenberg
ill. Marieke van Diepen
Samsara
32 blz.
€ 17,99

Letterlijk betekent euthanasie in het Grieks ‘de goede dood’. En wat een dood goed maakt, is niet het resultaat (dat immers altijd hetzelfde is), maar de weg ernaartoe, meent filosoof Ton Vink. Puttend uit zijn ervaring als levenseindeconsulent en twee eerdere boeken over euthanasie, schetst Vink de huidige stand van het euthanasiedebat. Een genuanceerd boek, met naast filosofische en juridische kwesties ook krachtige voorbeelden uit Vinks eigen praktijk.

Over de grens van het leven. Ethiek, rechten en plichten in het euthanasiedebat
Ton Vink
Damon
208 blz.
€ 24,90

Het nieuwe havo-eindexamenboek filosofie windt er geen doekjes om: we moeten meer aandacht besteden aan de natuurlijke wereld. Filosofiedocent Dyane Til en opleidingscoördinator Marloes Boere bieden geen definitieve oplossing voor klimaatcrises of dierenleed, maar bespreken een breed scala aan filosofen – van Aristoteles tot Val Plumwood – en laten de lezer zelf nadenken over de wereld waar we deel van uitmaken.

Dier, natuur en mens. Milieufilosofie en dierethiek
Dyane Til en Marloes Boere
Boom
272 blz.
€ 34,90

Filosoof Eva Meijer nam ex-laboratoriummuizen in huis. Ze beschrijft het gedrag van de muizen en hoe ze langzaam een band met ze opbouwt. En ze heeft het ook over muizenrechten, -taal en -tijd. We zien muizen onterecht als eendimensionale wezens, betoogt Meijer, die bekend is van haar werk over dierethiek. Na dit boekje zie je muizen inderdaad als complexe wezentjes, die je aan het denken zetten over mens en dier, en over wat een ‘plaagdier’ eigenlijk is.

Muizenleven
Eva Meijer
Cossee
160 blz.
€ 24,99