Artikelen geschreven door Filip Buekens
Linguistic terms: Beeld je in dat je dood bent
Kun je dat? Filosoof Thomas Nagel beweert van niet. In een kort maar krachtig artikel over de dood vraagt hij zich af wat het onderscheid zou kunnen zijn tussen je voorstellen dat je dood bent, en je inbeelden dat je dood bent. Het eerste is heel eenvoudig. Je kunt een… Read More
Linguistic terms: Jacques Derrida vs. John Searle
‘Niets staat buiten de tekst’ (‘Il n’y a pas de hors-texte’), stelde Jacques Derrida in De la grammatologie. De slogan werd (en wordt) door analytische filosofen vaak gebruikt om Derrida als een intellectuele oplichter te beschouwen. ‘Een misverstand’, hield Derrida altijd vol. ‘Ik bedoelde: er is niets buiten de context.’ Wat de wenkbrauwen nog meer deed fronsen. Kun je niet dingen uit zijn context halen en in andere contexten plaatsen? Impliceert dit niet dat er juist wél iets buiten de context is? Dat er andere contexten bestaan?
Linguistic terms: Vreemde zinnen
Een van Freges geniale ideeën was zo eenvoudig dat niemand voor hem ooit de moeite nam om het op te schrijven en er verder over na te denken: de betekenis van een zin is compositioneel opgebouwd. Wie ‘Jan snijdt het brood’ begrijpt, begrijpt wat ‘Jan’ ‘snijdt’ en ‘het brood’ betekent. Read More
Linguistic terms: Lullen over Heidegger
Harry Frankfurt heeft ooit een essay geschreven over gelul – de vertaling die Van Dale geeft voor bullshit. Als analytische filosoof vraagt hij zich af wat gelul – voor de Vlaamse lezers van FM: gezever – is. Wat voor een taalhandeling is dat? Welke intenties liggen aan lullen ten… Read More
Linguistic terms: Logische verkeersregels
Sommige mensen denken dat werkelijk alles op losse schroeven staat. Zo hoorde ik onlangs iemand boudweg beweren dat modus ponens een conventie is. Modus ponens is een van de bekendste en meest gebruikte redeneerregels. Hij gaat als volgt: als p het geval is, dan is ook q het geval. Welnu,… Read More
Linguistic turns: welkom in mijn wereld!
Wie of wat zijn fictionele entiteiten als Sherlock Holmes of Vito Corleone? Het begrip ‘mogelijke wereld’ biedt uitkomst.
Linguistic terms: Kunnen vlinders rupsen worden?
Intuïties over voorstelbaarheid en mogelijkheid zijn bijzonder fragiel. De teletijdmachine van professor Barrabas is het product van de voorstelbaarheid van reizen in de tijd. In Die Verwandlung creëert Franz Kafka ene Gregor Samsa, die op een ochtend verbijsterd vaststelt dat hij in een kever is veranderd. (Zijn familie maakt zich… Read More
Linguistic terms: De vooronderstelling van Rumsfeld
Zelfs een hol in de grond kon Saddam Hoessein niet uit handen houden van de Amerikaanse troepen. De massavernietigingswapens die zijn leger zou bezitten zijn daarentegen nog steeds niet gevonden. Tegenstanders van de oorlog zien dat als het bewijs dat hij ze überhaupt niet had, maar die redenering gaat natuurlijk… Read More
Linguistic terms: Is Jansen thuis?
Taalfilosoof Charles Travis is gevreesd onder vakgenoten omdat hij met eenvoudige voorbeelden en gedachte-experimenten principes aanvalt die veel (taal)filosofen nooit in vraag durven stellen. Zo zegt het zogeheten ‘compositionaliteitsprincipe’ dat de betekenis van de onderdelen van een zin de betekenis van de zin bepalen. Bijna iedereen die aan semantiek doet,… Read More
Linguistic terms: Er is iets gebeurd!
Sommige uitspraken zijn triviaal omdat ze noodzakelijkerwijs waar zijn. ‘Alle vrijgezellen zijn ongehuwd’ is het saaie, bekende voorbeeld. Maar soms verbergt een triviaal ware uitspraak onderliggende informatieve bedoelingen. ‘Dat zal wat tijd kosten!’ opper je wanneer je buurman je vraagt de puinhoop in je tuin op te ruimen. Wat je… Read More
Linguistic terms: Elk nadeel heeft zijn voordeel
Waarom zeg je ‘Iemand heeft gebeld!’ als er iemand heeft gebeld? Je zit rustig thuis en iedereen heeft de bel gehoord. Je vaststelling is triviaal, want iedereen heeft de relevante kennis verworven. Waarom zeg je dat dan? In de eerste plaats zegt het iets over jezelf: dat je niet… Read More
Linguistic terms: Ben jij van plan toxine te drinken? (2)
De toxine-puzzel die ik in de vorige column presenteerde, werd ontworpen door de Amerikaanse filosoof Gregory Kavka. De vraag waarmee de vorige column eindigde, luidde als volgt: kun je op tijdstip t de intentie vormen om het onsmakelijke drankje toxine op een later tijdstip t' te drinken, als je… Read More