08-2001
Het eerste gedrukte boek
Over Johannes Gutenberg, de uitvinder van de boekdrukkunst, oftewel het 'kunstmatige schrijven', is weinig meer bekend dan enkele processtukken. Deze edelsmid en metaalbewerker bereidde zijn uitvinding, die eigenlijk uit meerdere onderdelen bestond, in het geheim voor. De uitvinding van de boekdrukkunst bestond niet alleen uit het gebruik van losse lettertypen. Read More
De cultuur van de Japanse aap
Frans de Waal, Nederlands bekendste apen-observator, draagt met De aap en de shusimeester opnieuw bij aan de uitgebreide analyse van de verhouding tussen mens en dier. Verplichte literatuur met hier en daar een schoonheidsfoutje. Dit artikel is exclusief voor abonnees Dit artikel op Filosofie.nl… Read More
De cactustuin van Lanzarote
Terwijl hij in zijn vorige romans nog een manier wist waarop we het in zijn ogen verderfelijke materialisme te boven konden komen, is er in de wereld van Michel Houellebecq nu echt geen plaats meer voor de mens. Dit artikel is exclusief voor abonnees Dit artikel… Read More
Een brief van Plato
Na een mislukte poging de ideale staat te stichten, schreef Plato een persoonlijke brief waarin hij twijfelde aan ons vermogen de waarheid te kennen. De vertaling van deze brief is het laatste waaraan de recent overleden Cornelis Verhoeven heeft gewerkt. Cornelis Verhoeven schreef ooit: ‘Er is geen ding… Read More
Niemand is rechtvaardig
Jacques Derrida zou met zijn ‘deconstructivisme’ de rechtvaardigheid vernietigen. Maar zo is het niet, meent hij zelf: deconstructie komt juist voort uit rechtvaardigheid. Wanneer wij de holocaust onrechtvaardig noemen, willen we dat over die veroordeling geen discussie mogelijk is. Maar als alle denkbeelden aangevallen kunnen worden, dan geldt… Read More
De tragiek van Frege’s eenheidsstreven
De negentiende-eeuwse universiteit was sterk beïnvloed door Goethes Bildungsideaal: de filosoof moest een generalist en een vakman op elk gebied zijn. Frege nam deze opdracht serieus, al werd hij nog zo onderbetaald. Dit artikel is exclusief voor abonnees Dit artikel op Filosofie.nl is alleen… Read More
De laatste Franse heilige
Ze zat bij Aron en Sartre in de klas, overstemde Trotski in een discussie en poeierde Simone de Beauvoir op bruuske wijze af. ‘Ik ben niet iemand om je lot aan te verbinden’, zei Simone Weil zelf al. Maar haar eigen leven verbond ze wel aan het zware lot van… Read More
De zwart-witwereld van Mary
Bij het woord 'experiment' denk je aan erlenmeyers, veiligheidsbrillen en proefkonijnen. Maar voor het gedachte-experiment heb je niet meer dan je gezond verstand nodig. Een serie over geruchtmakende hersenbrekers. Deze keer: Jan Sleutels over Mary. Dit artikel is exclusief voor abonnees Dit artikel op Filosofie.nl is… Read More
Moraal: een kwestie van hedonistisch calculeren
Bij moraal denk je als eerste aan het indammen van genot. In de ogen van Jeremy Bentham, de bedenker van het utilitarisme, dien je juist het algemeen belang als je het grootste plezier voor het grootste aantal mensen najaagt. Volgens een opiniepeiling die op 3 oktober 1995 werd gehouden door… Read More
‘De wereld van voor de zondeval’
Na de geweldhausse in de hedendaagse speelfilm zou nu pornografie aan de beurt zijn. Filmmakers en schrijvers doen verwoede pogingen geilheid met goede smaak te verbinden. Maar de pornografische utopie wordt nooit gezelliger of kunstzinniger dan het bordkartonnen interieur, waarbinnen de onvermoeibare loodgieter met het verkeerde kapsel zijn kunstjes doet. Read More
‘Ik wil niet worden aangeraakt door het kwaad’
‘We hebben monsters nodig om zelf goed te kunnen zijn’, Heikelien Verrijn Stuart, chroniqueur van het Joegoslavië Tribunaal, over onze worsteling met het dilemma Slobodan Milosevic – monster of mens? En over de parallel met Hannah Arendt, verslaggever van het Eichmann-proces. Vandaag staat ‘het monster’ terecht. Slobodan Milosevic… Read More
WTC: de pijnlijke noodzaak van een werelddemocratie
De aanslagen in de Verenigde Staten maken op een gruwelijke manier duidelijk dat geweld zich niets van landsgrenzen aantrekt. De meest logische reactie op het terrorisme is dan ook wereldomspannend: de vorming van een wereldparlement. Dit artikel is exclusief voor abonnees Dit artikel op Filosofie.nl is… Read More
Antieke wijsbegeerte in een notendop
De antieke wijsgeren legden de fundamenten waarop de hedendaagse bouwwerken van de logica, kenleer, antropologie, ethiek en politieke filosofie steunen. Maar wie waren die antieke filosofen eigenlijk? Classicus Piet Gerbrandy legt uit: aristocratische optimisten – machtsdenkers die geloofden in de maakbaarheid van een ideale samenleving. Wie met oog… Read More
Woede op papier
Van vaders oogappeltje wordt ze vaders schande, want haar grote liefde is een goj, een niet-jood. Hij verstoot haar, waarmee haar lijdensweg begint. Het romandebuut van de joodse Ariëlla Kornmehl is geen joods boek. Het is een boek over lijden, zelfs als er niets meer is om voor te lijden. Read More
Woede op papier
Van vaders oogappeltje wordt ze vaders schande, want haar grote liefde is een goj, een niet-jood. Hij verstoot haar, waarmee haar lijdensweg begint. Het romandebuut van de joodse Ariëlla Kornmehl is geen joods boek. Het is een boek over lijden, zelfs als er niets meer is om voor te lijden. Read More
WTC: de pijnlijke noodzaak van een werelddemocratie
De aanslagen in de Verenigde Staten maken op een gruwelijke manier duidelijk dat geweld zich niets van landsgrenzen aantrekt. De meest logische reactie op het terrorisme is dan ook wereldomspannend: de vorming van een wereldparlement. Dit artikel is exclusief voor abonnees Dit artikel op Filosofie.nl is… Read More
Uw dagelijkse portie filosofie
Elke dag de beste verhalen over filosofie. Word abonnee en krijg onbeperkt toegang tot alle artikelen van Filosofie Magazine en Wijsgerig Perspectief.