04-2001
‘De gewoonte om dieren in stukken te hakken’
‘We kunnen het hart van een mens beoordelen door naar zijn behandeling van dieren te kijken’, aldus Immanuel Kant. Woorden met een wrange actualiteit, gezien de klinische danse macabre op het Nederlandse platteland – door de overheid aangeduid als het ‘preventief ruimen inzake het mond- en klauwzeervirus’. Tien denkers over het eten… Read More
Problemen en oplossingen
Newton heeft nooit een appel op zijn hoofd gekregen. Evenmin ontwikkelde Einstein tijdens een tramritje in Zürich in 1905 ‘plots’ de speciale relativiteitstheorie door zich te realiseren dat hij, in vergelijking met een voetganger die in dezelfde richting ging, op relatief kortere tijd het gemeenschappelijke doel zou bereiken. Over wetenschappelijke ontdekkingen doen heel wat leuke verhalen de ronde, maar over het algemeen blijken dat historische kwakkels. In werkelijkheid is er meestal geen sprake van het ‘eureka’-gevoel: men is al een hele poos moeizaam op zoek naar de oplossing voor een bepaald probleem, en het is vaak door een analogieredenering dat de puzzelstukjes uiteindelijk op hun plaats vallen.
Aristoteles wellicht
Twee verhandelingen die misschien van Aristoteles zijn: de één over melancholie, de ander over kleuren. Dit artikel is exclusief voor abonnees Dit artikel op Filosofie.nl is alleen toegankelijk voor abonnees. Met liefde en zorg werken wij iedere dag weer aan de beste verhalen over filosofie. Read More
Wilt u wel een individu zijn?
Dat wij politiek passief zijn, is een logische reactie op de onmacht van politici, zegt Zygmunt Bauman. Hij wil 'nieuwe manieren van leven' aan ons openbaren en de politieke agenda 'radicaal verbreden'. Dit artikel is exclusief voor abonnees Dit artikel op Filosofie.nl is alleen toegankelijk… Read More
De ezel spreekt
Giordano Bruno is door de inquisitie tot de brandstapel veroordeeld. Sindsdien is hij de held van iedereen die zich tegen de macht verzet. Voor het eerst is een aantal van zijn boeken in het Nederlands vertaald. Dit artikel is exclusief voor abonnees Dit artikel op… Read More
‘Waarom ik hem mijn meester noem’
Als vrije denker stond hij eenzaam in een tijd van dogma’s. Desalniettemin is de ideeëngeschiedenis van de Lage Landen ondenkbaar zonder de ‘ketterse jood’ van Portugese afkomst. De grootsheid van Spinoza door de ogen van auteur en Spinoza-biograaf Theun de Vries. Wat voor gedachtegoed en inspiratie de joods-Portugese Bento de… Read More
Spinoza: ‘We kunnen slechts verlangen naar het noodzakelijke’
Wat Spinoza echt vond, durfde hij tijdens zijn leven zelfs aan zijn vrienden niet te openbaren. Pas na zijn dood verscheen zijn Ethica.
Een pijl die raakt in de borst
De Europese Unie biedt plaats aan vele religies en levensbeschouwingen. Hoe ontwerp je daarvoor één geldende grondwet? Jan Glastra van Loon pleit voor een aanpak van onderen af. Werk eerst aan een open, Europese cultuur die iedereen raakt als een pijl in de borst. Dit… Read More
Volkomen overbodige, en dus fascinerende details
Diogenes Laërtius beschreef in de derde eeuw na Christus het leven van de oude Griekse filosofen. Zijn boek is een aaneenschakeling van curieuze details, vreemde lijstjes en prachtige vertellingen. Een boek om na te reizen. Als je op reis gaat, moet je bagage meenemen die in geval van schipbreuk blijft… Read More
Het gedachte-experiment (1): De Chinese kamer
Bij het woord experiment denk je aan erlenmeyers en veiligheidsbrillen en aan proefkonijnen. Maar voor het gedachte-experiment heb je niet meer dan je gezond verstand nodig. Een serie over geruchtmakende hersenbrekers. Deze keer: Anne Ruth Mackor over de Chinese kamer. Stel je voor, je zit in een gesloten kamer en… Read More
Een geheugen van 45 seconden
Hoewel ons ‘zelf’ voortdurend verandert in de tijd, hebben we toch de indruk dat iets in ons ‘hetzelfde’ blijft. De conclusie luidt dat in ons brein twee ‘zelven’ huizen – een veranderlijke en een onveranderlijke. De paradoxale, maar innige verstrengeling van beide vormen ons bewustzijn. Dit… Read More
Smart technology
Met de voortschrijdende economische en vooral kenniseconomische voorspoed, in de vorm van ‘intelligente’ apparaten, wordt de ’testburger’ steeds dommer in zijn privatopia. Een koortsig pleidooi voor reflectie en bescheidenheid. Dit artikel is exclusief voor abonnees Dit artikel op Filosofie.nl is alleen toegankelijk voor abonnees. Met liefde en… Read More
De zinnen van Désanne van Brederode (slot): Het zesde zintuig
Met het zesde zintuig voelen we niet, met invoelingsvermogen heeft het ook niks van doen, we voelen er mee 'aan'. Je voelt bijvoorbeeld aan dat je vriendin een Latijns-Amerikaans vuur in haar gemoed heeft, je vertelt het haar, en geheid dat ze terugkomt met verhalen over haar eerste tango-lessen. Read More
Edmund Burke wilde niet terug naar vroeger
Terug naar vroeger, toen men nog wist van waarden. Dit willen de neo-conservatieven die zich beroepen op de achttiende-eeuwse filosoof Edmund Burke, fel tegenstander van de Franse Revolutie. Maar hebben ze Burke wel goed begrepen? Nee, meent Frank Ankersmit: 'Burke was conservatief, de Burke-stichting eerder reactionair.'… Read More
Toerist naar de sterren
De 60-jarige Amerikaan Dennis Tito gaat alleen al om curieuze redenen de geschiedenis in: hij is de eerste ruimtetoerist. De multimiljonair betaalde het Russisch Ruimtevaartagentschap 20 miljoen dollar en vliegt mee naar het Internationale Ruimtestation ISS – ondanks protesten van Amerikanen en ‘beroeps’kosmonauten. Overigens onderzoeken wereldwijd tientallen bedrijven de haalbaarheid… Read More
Uw dagelijkse portie filosofie
Elke dag de beste verhalen over filosofie. Word abonnee en krijg onbeperkt toegang tot alle artikelen van Filosofie Magazine.
