Desiderius Erasmus

“De dieren die het minst op de mens lijken, zijn het gelukkigst.”

Desiderius Erasmus is filosoof en een van de belangrijkste humanisten van de Renaissance. Hij breekt met de ernst die zo kenmerkend is voor de Middeleeuwen en bepleit een levenshouding zonder dogma’s: niets is namelijk zeker in het leven, en dat ontkennen is ijdelheid en hoogmoed. In zijn klassieker Lof der zotheid neemt hij priesters, pausen en geleerden van zijn tijd op de hak. Het boekje maakt hem zo populair dat hij als eerste schrijver in Europa kan leven van de pen.

Omdat volgens Erasmus de gangbare Latijnse bijbelvertaling (de Vulgaat) vol fouten zit, brengt hij een nieuwe, tweetalige bijbel uit, zodat mensen zelf de vertaling kunnen controleren. Ook schrijft hij een vernietigend boek over Paus Julius II, de oorlogspaus die met legers steden binnentrok.

Erasmus’ kritiek op de katholieke kerk maakt de weg vrij voor de Reformatie. Toch doet hij zijn best om een kerkscheuring te voorkomen. Met Luther raakt hij in een stevige discussie over de vrije wil. Luther meent dat de menselijke wil een slaaf is van de zonde, totdat God ons redt; volgens Erasmus is de mens in staat een eigen keuze te maken voor het goede.

Erasmus overlijdt op 70-jarige leeftijd in Bazel. Laatste woorden: ‘Lieve God.’