Boekenkast november 2025

Kiezen we echt wie we zijn? Vanuit die vraag benadert filosoof Farah Focquaert de vrije-wilkwestie. Door het soms wat stijve academische debat over de vrije wil te verbinden aan de alledaagse praktijk en herkenbare vragen over schuld en morele verantwoordelijkheid, maakt ze de discussie levendiger en relevanter. In hoeverre wordt je handelen bepaald door je genen, opvoeding en levensloop? En is schuldgevoel terecht als je iets slechts hebt gedaan?

Beter leven zonder vrije wil. Een filosofie van loslaten: voor een leven zonder (zelf)schuld
Farah Focquaert
Borgerhoff & Lamberigts
240 blz.
€ 24,99

We weten dat de natuur het zwaar te verduren heeft, maar doen er weinig aan. Bewuster nadenken over hoe we onszelf zien in relatie tot de natuur, kan helpen om daadkrachtiger te zijn, meent journalist Elke van Riel. In gesprek met natuurfilosoof Matthijs Schouten, die tot voor kort huisfilosoof was bij Staatsbosbeheer, onderzoekt ze hoe we beter over de natuur kunnen nadenken en welke existentiële vragen de natuur bij ons oproept.

Anders kijken. Matthijs Schouten over partnerschap met de natuur
Elke van Riel
Noordboek
160 blz.
€ 22,90

Filosoof Rodante van der Waal draagt dit boek op aan haar vroedvrouwen Froukje en Madyasa, dankzij wie ze kon bevallen zoals ze hoopte. Een mooi gebaar, dat perfect aansluit bij de boodschap van haar boek. Geweld in de geboortezorg, dwingende maatschappelijke normen en de criminalisering van abortus zorgen ervoor dat vrouwen nog altijd geen baas zijn in eigen buik. Alleen door liefdevolle en geweldloze zorg, schrijft Van der Waal, kunnen vrouwen weer zelf beschikken over hun vruchtbaarheid.

Baas in eigen buik. Een essay over reproductieve rechtvaardigheid
Rodante van der Waal
Nijgh & Van Ditmar
272 blz.
€ 17,50

Filosofie draait om het verlangen te begrijpen – en zelden lees je dat verlangen zo indringend terug als in dit boek van Maarten Doorman. In Mijn vader en ik vraagt de schrijver en filosoof zich af wie die bescheiden, spirituele man was in wiens nabijheid hij opgroeide. Zijn zoektocht voert langs de tropen en herinneringen aan samen voetbal kijken op tv, en levert een ontroerend portret op, dat herkenbaar zal zijn voor de vele mannen van zijn generatie met stille vaders.

Mijn vader en ik
Maarten Doorman
Prometheus
256 blz.
€ 25,99

Ik en Rome bundelt de bijna duizend brieven van de Romeinse staatsman en filosoof Cicero (106-43 v.Chr.), nu voor het eerst volledig in het Nederlands vertaald. Door hun volgorde, hoeveelheid en persoonlijke toon geven de brieven een verrassend intieme inkijk in het leven van iemand die ruim tweeduizend jaar geleden leefde. Deze brieven mogen dan niet zijn meest filosofische teksten zijn, Cicero’s ambivalente houding tegenover de Romeinse politiek blijft boeien.

Ik en Rome. Alle brieven
Cicero
vert. Piet Gerbrandy, Daan den Hengst e.a.
Van Oorschot
1216 blz.
€ 99,-

‘Je geest moet rondreizen en uitgedaagd worden om veranderingen en opnieuw beginnen mogelijk te maken,’ schrijft pedagogisch wetenschapper Marjolein Steenveld. In dit prachtig geschreven reisverslag van haar fietstocht door Italië laat ze zien hoe reizen tot verwondering en nieuwe gedachten leidt. Zo ontfutselt de voet van een standbeeld dat ze onderweg tegenkomt gedachten over tijd en blijkt in een spookstad grote schoonheid te schuilen.

De omweg naar Rome
Marjolein Steenveld
Uitgeverij Roelants
200 blz.
€ 19,99

Hoe kun je een land het best besturen? Die vraag staat centraal in Spinoza’s Politiek traktaat. Tegelijk met een nieuwe vertaling van deze klassieker publiceert hoogleraar moderne letterkunde Maarten van Buuren dit inleidende boek, waarin hij laat zien in welke historische context het traktaat tot stand is gekomen. Van Buuren beschrijft hoe Spinoza pleit voor een combinatie tussen een democratie, aristocratie en monarchie.

Spinoza en de Republiek. Het ideaal van een gemengde staatsvorm
Maarten van Buuren
Damon
168 blz.
€ 22,90

In de ideale staat zijn volgens Plato de filosofen aan de macht. Als er een denker is die dat idee heeft waargemaakt, is het de Romeinse keizer-filosoof Marcus Aurelius (121-180). Marcus probeerde deugden te ontwikkelen en redelijk te handelen om zo het rijk beter te besturen. In dit boek schetst de Franse socioloog en filosoof Frédéric Lenoir een mooi portret van Marcus Aurelius, waarin hij uitgebreid aandacht besteed aan Marcus’ persoonlijke notities.

De droom van Marcus Aurelius
Frédéric Lenoir
Athenaeum
224 blz.
€ 22,50

Als migrant leer je al gauw dat je niet kunt ontkomen aan twijfelen, schrijft de Palestijns-Belgische journalist Majd Khalifeh. Opgroeiend tussen twee werelden is er minder vanzelfsprekend en dus meer te kiezen. Dat voelt vaak vervelend, maar inmiddels heeft Khalifeh het omarmd. Met de oorlog in Gaza als uitgangspunt pleit hij voor meer twijfel; alleen zo kunnen we terugkeren naar universele menselijke waarden als empathie, rechtvaardigheid en verantwoordelijkheid.

Het licht van de twijfel. Mijn zoektocht in een onzekere wereld.
Majd Khalifeh
Lannoo
256 blz.
€ 22,99

In de film Past lives komt een getrouwde vrouw in een lastige positie wanneer haar jeugdliefde haar terugvindt via sociale media en in Iron Man heeft de superheld zijn kracht te danken aan technologie. In films kun je zien hoe de mens zijn relatie tot technologie begrijpt. Maar welke mogelijkheden en angsten over technologie leggen films precies bloot? In deze bundel gaan elf denkers, onder wie Marli Huijer en Miriam Rasch, op die vraag in.

Denken over film
Kees Buitendijk en Ward Huetink (red.)
De Nieuwe Wereld
140 blz.
€ 18,-

Je kunt er tegenwoordig bijna niet omheen: de woorden ‘hoop’ en ‘optimisme’. Zeker in het klimaatdebat hoor je voortdurend de oproep om optimistisch te blijven. Maar helpt dat ook echt? Mara van der Lugt, filosoof aan St. Andrews University in Schotland, vindt van niet. Ze houdt een pleidooi voor pessimisme: verdriet en kwetsbaarheid moeten erkend worden om vooruit te kunnen. Een goed geschreven en intelligent boek, maar niet zo verrassend.

Hoopvol pessimisme
Mara van der Lugt
Boom
256 blz.
€ 24,90

Wat gebeurt er met je na de dood? Vroeger viel er over de bestemming van je ziel heel wat te bediscussiëren, maar je lichaam ging simpelweg in een doodskist het graf in. Tegenwoordig is ook dat een goed gesprek waard: je kunt de ruimte in gelanceerd worden of opgelost worden in water. Aan de hand van filosofische theorieën over leven, sterfelijkheid en afscheid onderzoekt filosoof Katrien Schaubroeck nieuwe lichaamsbestemmingen voor na de dood.

De groene dood
Katrien Schaubroeck
Letterwerk
72 blz.
€ 19,99