Boekenkast oktober 2025

‘Al het belangrijke dat we nodig hebben vertellen we onszelf; we hoeven er alleen maar naar te luisteren,’ schreef Michel de Montaigne. De Franse filosoof is de uitvinder van het essay, oftewel ‘probeersel’. Hoewel hij verkondigt zelf ‘de enige stof’ van zijn boek te zijn, raken zijn prachtige zoektochten aan een breed scala aan onderwerpen, van zelfmoord tot wagenziekte. Montaignes literaire en geestige schrijfstijl komt mooi naar voren in deze nieuwe uitgave van de klassieker.

Essays
Michel de Montaigne
vert. Frank de Graaff
Boom
1344 blz.
€ 49,90

‘Onze stad verdient bewondering,’ zegt Atheense staatsman Perikles in 431 v.Chr. Hij houdt een lofrede ter ere van de gesneuvelde soldaten in de oorlog met aartsrivaal Sparta. Deze vurige toespraak, waarin Perikles Athene als de vader van democratie, vrijheid en gelijkwaardigheid presenteert, is opnieuw uitgegeven en voorzien van een uitgebreid toelichtend essay van Bas Heijne. Hoe staat het er nu voor met de democratische beginselen die deze klassieke tekst poneert?

Voor de democratie
Perikles
inl. Bas Heijne
Prometheus
96 blz.
€ 15,-

Maak eens een rij met alle mogelijke getallen. Hoe lang is die rij? Oneindig lang. En nu een rij met alle tientallen. Hoe lang is deze rij? Ook oneindig lang. Maar hoe kunnen deze rijen nu even lang zijn? In dit uitstekend geschreven boek over de filosofie van oneindigheid laat Victor Gijsbers het de lezer al vanaf de eerste pagina’s duizelen. ­Gelukkig verschaft hij ook helderheid, met behulp van denkers als Aristoteles, Wittgenstein en Kant.

Oneindigheid. Een filosofische gids
Victor Gijsbers
Boom
240 blz.
€ 24,90

Op een ochtend krijgt Socrates merkwaardig nieuws. Het orakel van Delphi heeft hem aangewezen als wijste van alle mensen. En dat terwijl hijzelf het idee heeft maar heel weinig te weten. Om het orakel ongelijk te bewijzen gaat hij op pad om beroemde Atheners te ondervragen over het goede leven. Striptekenaar Barbara Stok, die eerder een filosofisch stripboek maakte over Hipparchia, volgt Socrates in dit mooie boek, dat deels uit verhalen en deels uit striptekeningen bestaat.

Wat is goed leven? Socrates en het belangrijkste
Barbara Stok
Nijgh & Van Ditmar
144 blz.
€ 22,99

De evolutie leidt naar steeds beter functioneren, maar toch heeft de mens nog altijd een hoop gebreken: gewrichten brokkelen af, tanden worden geel en struikelen is zo gebeurd. Volgens bioloog en schrijver Midas Dekkers proberen we onze onvolmaaktheden weg te werken met botox en sport, maar vergeten we dat de evolutie juist berust op tekorten. In dit pleidooi tegen saaie perfectie toont Dekkers met zijn kenmerkende humor de charme van de mens, ‘de knulligste soort op aarde’.

Het menselijk tekort
Midas Dekkers
Atlas Contact
320 blz.
€ 24,99

‘Wie geen plezier vindt in eenzaamheid zal niet van de vrijheid houden,’ schreef Arthur Schopenhauer, die opgroeide in een liefdeloos gezin. Er is veel door filosofen nagedacht over het idee dat we in ons eentje leven en sterven. In dit boek op de grens van psychologie, sociologie en filosofie toont Anja Machielse, emeritus hoogleraar humanisme en sociale weerbaarheid, dat eenzaamheid nog meer kanten heeft. Eenzaamheid kan volgens haar ook een drijvende kracht zijn voor persoonlijke groei.

De kracht van eenzaamheid. Hoe eenzaamheid ons uitdaagt en in beweging zet
Anja Machielse
Pelckmans
256 blz.
€ 24,50

Wat is intelligentie? In dit toegankelijke boek betoogt neurowetenschapper Sebastiaan Mathôt dat intelligentie breder is dan alleen nadenken. Ook communicatie en ruimtelijk inzicht vergen cognitieve vermogens, en dus is intelligentie niet alleen weggelegd voor mensen. Aan de hand van allerlei leuke feitjes laat Mathôt zien hoe planten, dieren en kunstmatige intelligentie denken. Zoals de honingbij, die al dansend communiceert waar de beste bloemen staan.

Een wereld vol denkers. Op zoek naar het bewustzijn van mens, dier en plant (en misschien zelfs AI)
Sebastiaan Mathôt
Uitgeverij Balans
256 blz.
€ 23,99

‘Voor Schopenhauer is het leven (…) uiteindelijk veroordeeld tot waardeloosheid en zinloosheid,’ schrijft Georg Simmel (1858-1918). Bij Friedrich Nietzsche staat daarentegen het leven omarmen centraal: het leven zelf is het doel van het leven. Door de ogenschijnlijk tegenstrijdige filosofieën van beide denkers tot de kern te destilleren, ze te vergelijken en elkaar aan te laten vullen, biedt Simmel een prachtig geschreven analyse van de existentiële twijfels van de moderne mens.

Schopenhauer en Nietzsche
Georg Simmel
vert. Tim de Jong
IJzer
251 blz.
€ 27,50

Veel filosofen vragen zich af of de geest bestaat. Maar wat is de geest eigenlijk? En wat onderscheidt de geest van het lichaam? In dit boek schetst hoogleraar filosofie aan de KU Leuven Pieter Adriaens een uitvoerige maar goed te volgen geschiedenis van het denken over de geest en het mentale. Geschikt voor iedereen die meer wil weten over het brein, psychische stoornissen en het lichaam-geestdebat.

This is mental! Een inleiding tot de wijsgerige psychologie
Pieter Adriaens
Pelckmans
200 blz.
€ 27,-

Individualisering, polarisatie en eenzaamheid hebben van ‘verbinding’ een modewoord gemaakt. Iedereen is tegenwoordig voor verbinding, maar hoe overbrug je onderlinge verschillen? Volgens filosoof Naud van der Ven is onze eerste reflex om geforceerd te omarmen wat we gemeenschappelijk hebben, maar dat vindt hij niet de juiste weg. Echte verbinding ontstaat door recht te doen aan verschillen. Een origineel maar wel wat abstract boek.

Genoeg verbinding. Waarom scheiding zo gek nog niet is
Naud van der Ven
Gompel & Svacina
181 blz.
€ 27,50

In deze gepolariseerde wereld verliezen we het contact met de ander, zien filosoof Stine Jensen en organisatiepsycholoog Ingeborg Herdingh. In dit prachtig geïllustreerde boek pleiten ze voor een reflectieve en open houding. Ogenschijnlijk onoverkoombare conflicten – verwelkte vriendschap of conflicten op werk – kunnen worden opgelost met openhartigheid. Het boek behandelt relevante vraagstukken, maar blijft filosofisch gezien wel wat aan de oppervlakte.

Open. Zachte woorden voor een harde tijd
Stine Jensen en ­Ingeborg Herdingh
ill. Jeska Verstegen
Pepper Books
144 blz
€ 19,99

Rebecca Solnit noemde het eens ‘de moeder van aller vragen’: heb je kinderen? Vrouwen die deze vraag ontkennend beantwoorden, worden al snel weggezet als zielig of raar, volgens schrijver Fiona Fortuin. In een wereld die is ingericht op stellen en gezinnen krijgen kinderloze vrouwen de boodschap dat ze gelukkiger zouden zijn als moeder. Maar is dat wel zo? In dit persoonlijke essay wijst Fortuin op de kracht van afwijken van de norm.

Niet moeder. Leven zonder kinderen in een wereld vol verwachtingen
Fiona Fortuin
Ten Have
104 blz.
€ 19,99