Quote
“Het leven moet naar achteren begrepen worden, maar naar voren geleefd”
De belangrijkste vraag in het werk van Søren Kierkegaard is misschien wel ‘hoe wordt de mens zichzelf?’ De existentie van de mens, zijn bestaan en de manier waarop hij dit vorm geeft, staan centraal in de filosofie van de Deense filosoof. Volgens Kierkegaard is de mens echt zichzelf wanneer hij een enkeling is. Daarom wordt hij door velen gezien als de grondlegger van het existentialisme, dat later met Sartre en De Beauvoir vooral bekend zal worden als de stroming die de mens doemt tot vrijheid.
Kierkegaard verzet zich tegen de alomvattende systeemfilosofie van zijn voorgangers (met name Hegel) waarmee alles vanuit één uitgangspunt wordt begrepen. De filosofie van Kierkegaard moet daarom ook niet gelezen worden als een samenhangend geheel, maar dit wordt wel vaak gedaan.
Even tussendoor… Meer lezen over Kierkegaard en andere grote denkers? Schrijf je in voor de gratis nieuwsbrief:
Meld u aan voor onze nieuwsbrief
De manier waarop het werk van Kierkegaard tot stand is gekomen, geeft al aan dat hij het niet zag als een groot project. Kierkegaards oeuvre bestaat uit verschillende kleinere publicaties verspreid over een relatief lange periode met veel intermezzo’s waarin hij niets publiceerde. Hij publiceerde ook veel werken onder verschillende pseudoniemen, waarin zijn stijl, de ik-vorm, goed tot zijn recht kan komen.
Geloof
Een ander belangrijk thema in het werk van Søren Kierkegaard is het christelijk geloof. Wat betekent het om te geloven en hoe beïnvloedt dit het leven van een mens? De verschillende werken van Kierkegaard worden vaak uitgelegd alsof ze onderdeel zijn van één theorie: een proces dat uiteenvalt in drie stadia, namelijk het esthetische (het driftleven), het ethische (zedelijke bewustwording) en het religieuze (schuldig voor God). De mens zou zich gedurende zijn leven door deze stadia bewegen en van de ene fase kunnen opstijgen naar de volgende. Om het laatste stadium te bereiken is echter een sprong nodig (een leap of faith), waarbij men de rede achter zich laat en zich overgeeft aan het idee God.
Søren Kierkegaard quotes
- ‘De waarheid is als een valstrik: je kunt haar niet verwerven zonder zelf gevangen te worden.’
- ‘Oneindig groter dan de afstand tussen diepe onwetendheid en helder begrip, is de afstand tussen het helderste begrip en het handelen daarnaar.’
- ‘Helaas denkt menigeen dat het eeuwige een inbeelding is en geld de realiteit: terwijl als het om de eeuwigheid en de waarheid gaat juist geld een inbeelding is!’
- ‘Sterven is het lot van ieder mens en wat dat betreft is het maar een koud kunstje. Maar goed te kunnen sterven is de hoogste levenswijsheid.’
- ‘Niemand keert terug uit de dood, niemand is zonder geschrei op de wereld gekomen; niemand vraagt je of je erin wilt, niemand of je eruit wilt.’
Geïnspireerd door Søren Kierkegaard
Relevante berichten
Historisch profiel: Kierkegaard
Vertrouw niet op schijnzekerheden als geld, bravoure of schoonheid, schreef Søren Kierkegaard. Hij riep op tot een ‘sprong in het bestaan’.
Het moment… waarop Kierkegaard mij leerde wat er op het spel stond
Schrijver Sheila Heti zocht haar heil bij de Deense filosoof Kierkegaard toen ze op het punt stond om haar man te verlaten.
Kierkegaard & Sinatra: I did it my way
Søren Kierkegaard zocht verlossing. De gedachten van de Deense denker hebben onze cultuur diepgaand beïnvloed – ook Frank Sinatra.
Joakim Garff: ‘Kierkegaard heeft mij verleid’
De Deen Joakim Garff schreef de definitieve biografie van Søren Kierkegaard, die als geen ander de moderne mens wist te beschrijven.