Boekenkast maart 2025

Het zijn verwarrende tijden, volgens Rik Peels en Jeroen de Ridder, hoogleraren filosofie aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Het lijkt alsof er steeds meer misinformatie rondgaat over zaken als vaccins en klimaatverandering – maar zelfs over de mate van verwarring bestaat onder wetenschappers verwarring. Om je te helpen denken, stelden Peels en De Ridder zeven – redelijk praktische – regels op voor het vinden van de waarheid, van ‘verander wekelijks van mening’ tot ‘negeer het nieuws’.

Wat is nou waar? Zeven regels om helder te denken in verwarrende tijden
Rik Peels en Jeroen de Ridder
Balans
240 blz.
€ 22,99

Giorgio Agamben geldt dankzij zijn maatschappijkritiek als een invloedrijk filosoof, maar wordt door weinigen echt begrepen. Ype de Boer, docent filosofie aan de Radboud Universiteit, schreef een welkome introductie op Agambens poëtische denken. Centraal staat het idee dat we geluk niet vinden door iets aan het leven toe te voegen – zoals meer welvaart of zelfdiscipline – maar door beter te zoeken in het leven zelf. Verwacht geen toegankelijke samenvatting, maar eerder aanknopingspunten voor eigen studie.

Een filosofisch rariteitenkabinet. Agambens zoektocht naar geluk
Ype de Boer
Boom
216 blz.
€ 24,90

‘Dat wonderlijke gedoe dat dan voor het gemak maar “denken” heet,’ schrijft filosoof Hein van Dongen, ‘kan niet als iets enkelvoudigs of als een eenmanszaak worden bedreven’. Van Dongen pleit in dit boekje voor een vorm van denken waarbij ook andere perspectieven en culturen aan bod komen. Van Dongen is zeker niet de eerste met dat idee, maar zijn pleidooi voor meer diversiteit en inclusiviteit in de filosofie is wel aanstekelijk.

Denken in veelvoud
Hein van Dongen
ISVW Uitgevers
128 blz.
€ 17,95

Is het doden van een dier even erg als het doden van een mens? Zelfs de grootste dierenliefhebbers zullen hier met moeite voluit ‘Ja!’ op antwoorden. Maar toch pleiten genoeg dierethici voor keiharde gelijkheid. In deze bewerking van zijn masterscriptie vraagt filosoof Johannes Derboven om meer vertrouwen in je morele gevoel. Om dieren juist te behandelen heb je geen strenge, rationalistische theorieën nodig. Het resultaat is een genuanceerde en tolerante dierethiek.

Dierwaardigheid. Het morele aanvoelen als kompas
Johannes Derboven
Ertsberg
240 blz.
€ 22,95

De Moderne Devotie is grotendeels vergeten. De aanhangers van deze christelijke stroming, die in de veertiende eeuw in Deventer ontstond, streefden naar gelijkwaardigheid en morele groei. Ze inspireerden daarmee de humanist Erasmus. Ronald van Raak, hoogleraar erasmiaanse waarden aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, schetst een mooi beeld van deze ontbrekende schakel in ons filosofisch en theologisch verleden, al geeft zijn boek vooral een historisch en geen wijsgerig perspectief.

Het begon in Deventer. De waarden van de Moderne Devotie
Ronald van Raak
Boom
160 blz.
€ 22,90

Toen cognitief gedragspsycholoog Donald Robertson de socratische dialogen voor ogen kreeg, ontdekte hij dat Socrates al aan cognitieve gedragspsychologie deed, 2500 jaar voordat het werd ­uitgevonden. Socrates stelt namelijk met zijn vragen de aannames van mensen ter discussie, die hun vaak door anderen zijn aangepraat. Robertson leert je te leven en denken als Socrates, in deze opmerkelijke maar geslaagde mix van een Socrates-­biografie en een levensgids met praktische oefeningen.

Leer denken als Socrates. Filosofie als een manier van leven
Donald Robertson
Ten Have
336 blz.
€ 24,99

Als slimste jongetje van de klas leerde Philibert Schogt al snel dat je hoge cijfers beter niet kunt rondbazuinen. Jaren later, als afgestudeerd filosoof en schrijver, houdt de kwestie van de slimheid hem nog altijd bezig. Leidt intelligentie altijd tot goede uitkomsten? Of zouden wetenschappers en AI-ontwikkelaars er goed aan doen sommige inzichten voor zichzelf te houden? Een persoonlijke en maatschappelijk betrokken essaybundel over de keerzijde van slimheid.

Hoe slim is het om slim te zijn
Philibert Schogt
De Arbeiderspers
144 blz.
€ 19,99

Mensen vormen graag groepen, op basis van huidskleur, nationaliteit, familiebanden of muzieksmaak. Dat zorgt voor solidariteit en samenwerking, maar ook voor conflict met iedereen die buiten je clubje valt. De Vlaamse filosoof Patrick Loobuyck laat zien dat we het hokjesdenken wellicht nooit helemaal achter ons kunnen laten, maar wel kunnen afzwakken. Hij ontwikkelt een alternatief: ‘combinatiedenken’, en geeft meteen wat tips om dit in praktijk te brengen.

In de ban van Wij en Zij. Een pleidooi voor combinatiedenken
Patrick Loobuyck
Pelckmans
260 blz.
€ 29,50

Moederschap komt in het patriarchaat vaak neer op dwangarbeid, schrijft de Amerikaanse dichter Adrienne Rich, maar dat hoeft niet zo te zijn. In deze klassieker maakt ze onderscheid tussen moederschap als instituut, dat vrouwen in beknellende rolpatronen dwingt, en als ervaring, de authentieke manier waarop vrouwen zich tot hun kind verhouden. Haat, woede en schuldgevoel maakten bij Rich uiteindelijk plaats voor een vrijer moederschap. Een belangrijk en potentieel bevrijdend boek.

Uit vrouwen geboren. Moeder­schap als ervaring en instituut
Adrienne Rich
vert. Maaike Meijer en Martha Vooren
Nijgh & Van Ditmar
376 blz.
€ 24,99

Friedrich Nietzsche staat bekend als de filosoof die de dood van God verkondigde, maar volgens filosoof Victor Kal is Nietzsche juist een religieus denker. In dit boek geeft Kal een prikkelende nieuwe interpretatie van Nietzsches werk. In een grondige en meeslepende studie toont Kal Nietzsches ‘religie’: een religie gegrond in het besef ‘dat een mens zich in zijn betovering, zijn rijkdom en zijn verlangen verhoudt tot iets wat buiten zijn moedwillige bereik ligt’.

Nietszches ogenblik
Victor Kal
Prometheus
288 blz.
€ 24,99

Waarom zijn we verslaafd aan technologie? Is oorlogsvoering eigen aan de menselijke natuur? In dit boek stelt filosoof Gabriël van den Brink heel wat grote filosofische vragen. Aan de hand van wetenschappelijke inzichten onderzoekt hij ‘het verschijnsel mens’: onze evolutionaire geschiedenis en de betekenissen van ons handelen. Van den Brinks kennis van filosofie en wetenschap imponeert, maar de hoeveelheid onderwerpen is wel wat overweldigend.

De actualiteit van het archaïsche. Tegen de moedeloosheid van de moderne tijd
Gabriël van den Brink
Prometheus
744 blz.
€ 44,99

Stel je een kwetsbaar weefsel voor dat voortdurend wordt ontrafeld en weer aan elkaar geregen. Zo moeten we de democratie zien, volgens filosoof Bonnie Honig. Om de democratie te handhaven moeten we actief strijden tegen antidemocratische krachten. In een avontuurlijk en relevant betoog laat Honig zien dat niet alleen burgers of eerlijke verkiezingen hierbij van belang zijn, maar ook openbare voorzieningen die ‘mensen samenbrengen om gezamenlijk te handelen’.

Publieke dingen. Democratie ontregeld
Bonnie Honig
Boom
240 blz.
€ 24,90