Home Filosofie en literatuur Boekenkast december 2023
Filosofie en literatuur Identiteit Politiek Vrouwelijke denkers

Boekenkast december 2023

De redactie signaleert elke maand de boeken die filosofisch het meest opvallen. Dit keer: van fake feminisme tot vragen over vlinders.

Door de redactie op 17 november 2023

boekenkast boeken signalementen beeld Henry Be/Unsplash

De redactie signaleert elke maand de boeken die filosofisch het meest opvallen. Dit keer: van fake feminisme tot vragen over vlinders.

FM12 FM 12 Filosofie Magazine cover
12-2023 Filosofie magazine Lees het magazine

Dit artikel krijgt u van ons cadeau

Wilt u onbeperkt toegang tot de artikelen op Filosofie.nl? U bent al abonnee vanaf €4,99 per maand. Sluit hier een abonnement af en u heeft direct toegang.

Schijnfeminisme  

Er is sprake van ‘schijnfeminisme’, volgens filosoof Frank Meester. Mannen denken dat ze feminist zijn, maar negeren of onderdrukken toch de stem van vrouwen. Bijvoorbeeld als een man in een gesprek aandachtig naar een vrouw luistert, om vervolgens te doen alsof zij er niets aan heeft bijgedragen. Meester laat zien hoe om te gaan met gedrag dat nu opeens als fout mannelijk geldt, maar waar de man in kwestie wel aan gehecht is. Ook toont hij wat befaamde feministen tegen mannen zeggen en hoe filosofie kan bijdragen aan meer gelijkheid.

Lees ook het interview met Frank Meester: ‘Zelfs de grootste feminist is seksistisch’

Feminisme voor mannen en andere wezens. Een handreiking 
Frank Meester 
Ten Have 
240 blz. 
€ 22,99

De nieuwe Hobbes

Mensen gaan ver voor het verdedigen en verspreiden van hun eigen gedachtegoed, met conflict tot gevolg. Dat zag Thomas Hobbes (1588-1679) al. De Britse filosoof John Gray verkent dit idee in zijn boek De nieuwe Leviathans. Het boek bestaat uit verschillende essays, die elk worden geopend met een citaat van Hobbes. Gray belicht het citaat vervolgens vanuit een eigentijds politiek fenomeen, zoals de invloed van het communisme of de woke-beweging. Dat levert een interessante duiding van de tijdsgeest op, al houdt Gray er wel een erg pessimistisch wereldbeeld op na.

De nieuwe Leviathans. Nieuwe visies na het liberalisme  
John Gray 
Spectrum 
192 blz. 
€ 22,99

Logisch denken 

Josina Carolina van Lynden was de eerste Nederlandse vrouw die een werk over logica publiceerde. In 1770 verscheen haar publicatie Logica of rekenkunde, die nu verschenen is als Handboek logica. De kunst van het redeneren. De bewerking en de inleiding zijn kundig verzorgd door Roek Vermeulen. Volgens tijdgenoten was Van Lynden ‘voor een vrouw heel geleerd’. Alhoewel uit Van Lyndens genummerde paragrafen een dogmatische geloofsopvatting en een geïnternaliseerd seksisme blijkt, laat haar werk ook zien: ‘De logica is de filosofie voor zover ze ons leert correct over de waarheid te denken.’

Handboek logica

Handboek logica. De kunst van het redeneren 
Josina Carolina van Lynden 
Noordboek 
240 blz. 
€ 27,50

Heilig boontje

Mag je liegen? Mag je stiekem filmen? En hoeveel is een hamsterleven waard? Het goede doen is niet altijd even makkelijk. Dat weet ook politieagent Ellie Lust, die in dit rijk geïllustreerde kinderboek over haar ervaringen vertelt. Samen met filosoof Stine Jensen denkt ze na over de grens tussen goed en kwaad. Gelukkig hoef je niet altijd een heilig boontje te zijn, meent Lust: iedereen doet weleens dingen die niet mogen. Dat betekent nog niet dat je een slecht mens bent – je hebt alleen een verkeerde keuze gemaakt. Voor kinderen vanaf 10 jaar.

Alles wat (niet) mag. Het grote boek over goed en fout 
Stine Jensen en Ellie Lust 
ill. Marijke Klompmaker 
Kluitman 
160 blz. 
€ 21,99

Waardigheid

Is filosofie bedoeld om de werkelijkheid te onderzoeken of om maatschappelijke problemen op te lossen? Het is een vals dilemma, vinden Gerard Drosterij en Bob van Geffen. In dit boek vertellen ze het verhaal van de ‘werelddenkers’: filosofen die streven naar waarheid, maar die zich ook waardig gedragen naar de wereld. ‘Filosofie,’ schrijven ze, ‘gaat over hoe je het beste kunt denken over de dingen en over hoe die het beste gedaan kunnen worden.’ Werelddenkers is een toegankelijke geschiedenis van de filosofie vanaf de Oudheid tot het ontstaan van de Nederlandse Republiek.

Werelddenkers. Een nieuwe geschiedenis van de filosofie, tot aan Descartes 
Gerard Drosterij en Bob van Geffen 
Amsterdam
University Press 
902 blz.
€ 69,99

Even tussendoor… Meer lezen over het beste dat er verschijnt in de filosofie? Schrijf je in voor de gratis nieuwsbrief:

Meld u aan voor onze nieuwsbrief

Ontvang elke woensdag het laatste filosofie nieuws, de beste artikelen van de week en af en toe een aanbieding.
Ontvang wekelijks het laatste filosofienieuws, de beste artikelen en af en toe een aanbieding.

Striptekenaar

In het tweede en laatste deel van de graphic novel De wereld van Sofie, gebaseerd op de beroemde roman van Jostein Gaarder, vinden we hoofdpersoon Sofie terug bij filosofieleraar Alberto, die in alle staten is. Sofie heeft net ontdekt dat ze beiden slechts personages zijn in een strip. ‘Ben ik het die nu spreekt?’ vraagt Alberto zich af. Of is het de striptekenaar ‘die via mij spreekt?’. Om zijn verbijstering te boven te komen gaat Alberto verder met zijn lessen in de geschiedenis van de filosofie, vanaf Descartes. Scenario door Vincent Zabus en getekend door Nicoby.

Lees ook de recensie van het eerste deel van de graphic novel De wereld van Sofie: Denken in beelden

De wereld van Sofie. Deel 2 
Nicoby en Vincent Zabus 
Scratch Books 
264 blz. 
€ 27,50

Vrij denken

Liefhebbers van Hannah Arendt konden de laatste jaren hun geluk niet op met de vele vertalingen van haar werk. Als kers op de taart verschijnt er nu ook een bundeling van niet eerder uitgegeven politieke essays onder de prachtige titel Denken zonder leuning. Voor Arendt betekent denken altijd vrij denken – zonder de houvast van traditie, religie of morele aannames. Die vrijheid lees je terug in deze diepgravende essays over onder meer vrijheid, arbeid en cultuur. Ze maakt voortdurend ruimte voor nuanceringen en zijpaadjes, en neemt de twintigste-eeuwse geschiedenis mee in haar denken.

Denken zonder leuning. De Amerikaanse essays
Hannah Arendt
vert. W. Hansen
Atlas Contact
288 blz.
€ 29,99

Sprekende details

Simone de Beauvoir was bij bijeenkomsten met medefeministen vaak de radicaalste. Terwijl ze zich vurig uitliet over bijvoorbeeld het moederschap liet ze haar handen keurig rusten op de tas op haar schoot. Het zijn dit soort sprekende biografische details die de bundeling van de gesprekken tussen feminist en journalist Alice Schwarzer en de Franse filosoof zeker de moeite waard maakt. De Beauvoir licht in deze gesprekken, die plaatsvonden tussen 1972 en 1982, niet alleen haar ideeën toe over feminisme, socialisme en ouderdom, maar spreekt ook openlijk over haar relatie met Sartre.

De legendarische gesprekken met Alice Schwarzer
Simone de Beauvoir
Tzara
120 blz.
€ 22,99

Vlinder

Wat betekent het dat een rups in een vlinder kan veranderen? En wat moeten we met het feit dat wij niet de enigen zijn ‘die rondlopen met een neus, ogen en longen’? De Italiaanse filosoof Emanuele Coccia doordenkt deze vragen in Metamorfosen. Volgens hem dwingt de evolutieleer ons op een nieuwe manier naar de wereld en naar onszelf te kijken: er bestaan geen vastomlijnde soorten of identiteiten, alles is in beweging, alles metamorfoseert. Het is boeiende materie, al stuiten zijn hoogdravende zinnen op den duur tegen de borst.

Metamorfosen
Emanuele Coccia
Octavo
192 blz.
€ 24,-