Twintig beste ideeën
Scheiding lichaam en geest
Scheiding lichaam en geest René Descartes (1596-1650) Luisteren naar een mooi muziekstuk is meer dan een paar kleuren op een hersenscan. Wat is het idee? Geest en lichaam zijn voor Descartes twee verschillende zaken. De mens is niet zijn brein. Hoe passen… Read More
Schadebeginsel
Zo lang een ander er geen schade van ondervindt, mag ik doen en zeggen wat ik wil. Zo luidt het schadebeginsel van John Stuart Mill.
Gulden Middenweg
Gulden middenweg Aristoteles (384 v.Chr-322 v.Chr.)De deugd is het midden tussen twee extremen, maar Aristoteles pleit niet voor middelmatigheid! Wat is het idee? Volgens Aristoteles is de deugd het midden tussen twee extremen. Zo houdt moed het midden tussen lafheid en roekeloosheid. Hoe passen we het toe? Het is geen pleidooi voor middelmaat, maar juist voor een optimum. Daarom een uitstekend middel tegen de zesjescultuur. Wie zegt dat het onderwijs lijdt aan een zesjescultuur trapt een open deur in. Vind maar eens iemand die deze claim niet onderschrijft. De kunst is natuurlijk om hieraan voorbij te komen. Vanuit Den Haag komen richtlijnen, zoals selectie aan de poort, maar zijn die voldoende om de leergierigheid onder studenten te vergroten? Voeg daar dan tenminste een stevige dosis Aristoteles aan toe. Dat raadt Paul van Tongeren aan, hoogleraar wijsgerige ethiek in Nijmegen en Leuven. Het is de hoogste tijd voor een rehabilitatie van een kernnotie van Aristoteles: de gulden middenweg. Van Tongeren legt uit hoe we dit beginsel moeten begrijpen. Read More
Linguistic turn
Een roos heeft voor geliefden een andere betekenis dan voor biologen. Ludwig Wittgenstein (1889-1951) laat zien dat taal de werkelijkheid vormt. Dit idee is de aanzet van de talige wending (linguistic turn) in de filosofie. Wat is het?… Read More
Positieve en negatieve vrijheid
Positieve en negatieve vrijheid Isaiah Berlin (1909-1997)Van positieve vrijheid is volgens Berlin sprake als mensen ‘meester over zichzelf zijn’. Daartegenover plaatst hij de negatieve vrijheidsopvatting: de afwezigheid van dwang door andere mensen. Wat is het?Berlin laat zien hoe vrijheid in zijn tegendeel kan omslaan. Vrijheid kun je niet… Read More
Scheiding politiek en moraal
Scheiding politiek en moraal Niccolò Machiavelli (1469-1527) De grote waarde van Machiavelli is dat hij zich niet richt op de wenselijkheid van mooie vergezichten, maar op de haalbaarheid ervan. Wat is het? Machiavelli waarschuwt voor moralisme in de politiek. Het is heilloos als… Read More
Falsificatie
Wetenschapsfilosoof Karl Popper laat met zijn falsificatie-theorie zien dat een goede theorie weerlegd moet kunnen worden.
Categorische imperatief
Hoe formuleren we een publieke moraal? Volgens ethicus Frans Jacobs moeten we daarvoor te rade gaan bij Immanuel Kant.
Het scheermes van Ockham
Het scheermes van Ockham Willem Ockham (1288 – 1347)Het scheermes van Ockham zegt niet dat we nooit op zoek mogen naar complexe verklaringen, tenzij we daartoe genoodzaakt zijn. Wat is het? ‘Het scheermes’ stelt dat bij wetenschappelijke theorieën geen aannames mogen worden toegevoegd die niet noodzakelijk zijn. Read More
God is dood
God is dood en het christendom heeft zijn betekenis verloren, dacht de Duitse filosoof Friedrich Nietzsche (1844-1900).
