Waarom zou je stemmen als jouw stem het verschil niet lijkt te maken? Of debatten volgen, als politici ook niet naar jouw politieke discussies in de kroeg komen luisteren? De politiek lijkt soms ver weg van je dagelijks leven. Maar volgens politiek filosoof Hannah Arendt (1906-1975) is politiek iets voor alle mensen. Je doet volgens haar aan politiek wanneer je in het openbaar actief verschijnt en met anderen in gesprek gaat over gemeenschappelijke kwesties, bijvoorbeeld met een opinieartikel in de krant of door mee te doen aan een demonstratie. Dit openbare spreken en verschijnen noemt Arendt ‘handelen’ en is volgens haar de hoogste menselijke activiteit: handelen is wat de mens tot mens maakt. Politiek is dus niet iets dat alleen politici en partijen uitoefenen, het is een praktijk voor iedereen.
Publieke ruimte
In haar boek De menselijke conditie (1958) onderscheidt Arendt drie fundamentele activiteiten voor het ‘actieve’ menselijke leven: arbeid (onze dagelijkse bezigheden om te kunnen overleven, zoals eten en slapen), werken (het maken van duurzame goederen) en handelen. Waar Arendt arbeid en werk als privéaangelegenheden typeert, vindt het handelen altijd plaats in de publieke ruimte tussen mensen. Daardoor ontstaat er een gemeenschappelijke wereld. Zonder handelen is er dus geen gemeenschap en gedeelde wereld, en ook geen individu – door te handelen laat je namelijk zien wie je bent.
Fragment uit De menselijke conditie
‘De menselijke pluraliteit, de fundamentele voorwaarde voor zowel handelen als spreken, draagt het tweeledige karakter van gelijkheid en verscheidenheid. (…) Spreken en handelen openbaren deze unieke gevarieerdheid. Daarin onderscheiden mensen zich van elkaar, in plaats van alleen maar anders of verschillend te zijn; daarin verschijnen mensen aan elkaar, niet als fysieke objecten, maar als mensen. (…) Een leven daarentegen zonder spreken en zonder handelen (…) is letterlijk dood voor de wereld; het is geen menselijk leven meer omdat het niet meer onder mensen wordt geleefd. Met woord en daad treden wij de mensenwereld binnen (…) één daad, en soms één woord, volstaat om elke constellatie te veranderen.’
Uit: De menselijke conditie, Hannah Arendt, vert. C. Houwaard, Boom, 2009
