Quote
“Wetenschap strekt de mens zo tot eer, dat het gerechtvaardigd is te stellen dat ze voor allen en iedereen bereikbaar moet zijn”
Wie was de eerste studente van Nederland? Niet Aletta Jacobs in de negentiende eeuw, maar Anna Maria van Schurman. Vanaf 1636 studeerde ze aan de Universiteit Utrecht; ze was ze niet alleen de eerste studente van Nederland maar van heel Europa. De colleges moest ze achter een gordijn volgen, zodat de mannelijke studenten niet te veel afgeleid werden.
Van Schurman was in haar tijd beroemd over heel Europa en werd ook wel de Utrechtse ‘Pallas’ – naar de Griekse godin van de wijsheid Pallas Athene – en de ‘tiende muze’ genoemd. Ze correspondeerde en had contact met geleerden vanuit heel Europa, zoals Elisabeth van de Pelts, Constantijn Huygens, koningin Christina van Zweden, Leibniz en Descartes.
In 1641 publiceerde Van Schurman haar Dissertatio over de geleerdheid van vrouwen. In dit betoog laat ze zien dat vrouwen geschikt zijn voor de wetenschap. Ze schrijft het in de vorm van syllogistische redeneringen, een stijl die gebruikelijk was aan de universiteit. In haar betoog maakt ze verwijzingen naar onder anderen Plutarchus, Plato, Aristoteles en Erasmus. Net als andere boeken van haar werd dit werk over heel Europa verspreid.
Even tussendoor… Meer lezen over Van Schurman en andere vrouwelijke denkers? Schrijf je in voor de gratis nieuwsbrief:
Meld u aan voor onze nieuwsbrief
Voor Van Schurman gingen geleerdheid en vroomheid altijd samen. Later in haar leven gaat het geloof een steeds grotere rol spelen. Uiteindelijk brak ze met de gereformeerde kerk en sloot zich aan bij een radicale protestantse groepering. In Eukleria verdedigt ze haar religieuze keuze. Dit autobiografische werk schrijft ze in de vorm van een filosofisch en theologisch traktaat. Ze ontwikkelt haar eigen christelijke filosofie met een concept van God die ‘bij alle dingen inwendig tegenwoordig is’.
Haar bekendheid dankte Van Schurman niet alleen aan haar geleerdheid, maar ook haar kunstzinnige kwaliteiten. Ze schreef poëzie, schilderde en tekende portretten en miniaturen.
Relevante berichten
Anna Maria van Schurman, de academische feminist
Anna Maria van Schurman was de eerste Nederlandse vrouw die mocht studeren. Ze betoogde dat alle vrouwen wetenschap kunnen beoefenen.
De eerste studente
‘Wetenschap strekt de mens zo tot eer, dat het gerechtvaardigd is te stellen dat ze voor allen en iedereen bereikbaar moet zijn’, schreef de zeventiende- eeuwse Anna Maria van Schurman. Verstand heeft geen geslacht, aldus deze zeer begaafde vrouw – die op haar derde jaar al de Bijbel las. Ze… Read More
Vrouwelijke denkers: geen talent voor ondergeschiktheid
Pas in de Verlichting konden feministes als Mary Wollstonecraft een plek opeisen voor de vrouwelijke denker.