Een boek over feminisme geschreven door een man? Correctie: een witte, hoogopgeleide cisman? Dat feit alleen kan al op weerstand stuiten, zoals gebeurde met De zeven vinkjes. Hoe mannen zoals ik de baas spelen van Joris Luyendijk. Waarom moest Luyendijk een boek schrijven over privilege; we hebben toch al de boeken van bell hooks, Audre Lorde en Gloria Wekker? Betere boeken, bovendien? Wel, omdat zevenvinkers liever boeken lezen van zevenvinkers. Noem het idioot, maar het is de realiteit. Het is diezelfde realiteit die filosoof Frank Meester reden gaf tot het schrijven van Feminisme voor mannen en andere wezens.
Meester houdt van Italo Svevo, Marcel Proust, Arthur Schopenhauer, Michel Foucault en nog een hele trits andere figuren die allemaal wit en man zijn, zo realiseerde hij zich onlangs. Gek toch, om daar nu pas achter te komen? Ook Luyendijk kreeg deze kritiek. Het is apart dat mannen voor wie zoveel deuren wagenwijd openstonden pas op hun vijftigste achterom kijken en opmerken: verrek, deuren! En vervolgens al die anderen geblokkeerd in de rij zien staan. Maar nog aparter is onze eigen snoeiharde reactie op mannen die daarover eerlijk proberen te zijn en zich kwetsbaar opstellen. Een man die fouten en blinde vlekken toegeeft? Bah, wat soft.
Huilen
Het sterkste stuk uit Meesters boek is wanneer hij schrijft over mannelijkheid en jezelf ‘groothouden’. Sterk, omdat Meester hier eindelijk vanuit de eerste persoon schrijft, maar ook omdat het feit dat mannen zich zo vaak groothouden de kern van het probleem is. Van het probleem dat vrouwen ’s avonds niet graag alleen op straat lopen, dat mannen vaker en luider aan het woord zijn, dat in Nederland elke acht dagen een vrouw wordt vermoord. Doorgaans door hun oer-Hollandse, witte partner.
Meester heeft de neiging om ‘de leuke luchtige jongen uit te hangen, die overal een geintje van kan maken zodat alles lekker luchtig blijft’. Maar het leven is niet altijd luchtig, en wat dan? Hij schaamt zich niet meer wanneer hij huilt, maar het blijft lastig. Hij durft bepaalde emoties niet te uiten, want dan is hij ‘zwak’. Het zou fijn zijn ‘als mannen zich minder verplicht voelen zich groot te houden, niet alleen voor henzelf, maar uiteindelijk ook voor de mensen om hen heen’.
Als je verdriet niet mag tonen, uit het zich vaak in boosheid
Het wekt mogelijk irritatie op om te lezen over de verdrietige man die zich erover beklaagt dat hij niet goed verdrietig durft te zijn. Die betreurt dat een man geen vrouwenkleding ‘kan’ dragen, maar andersom wel. En ook nog eens de plank misslaat wanneer hij zegt dat vrouwen meer vrijheid hebben wat make-up betreft, want ‘naturel is ook goed’ (right). Het is met name jammer dat het sterkste stuk van een feministisch boek niet over de pijn van vrouwen en andere wezens gaat, maar over het kleine lijden van de witte man.
Toch moeten we blij zijn dat Meester dit aankaart, want hij heeft gelijk wanneer hij schrijft: ‘Als je verdriet niet mag tonen, uit het zich vaak op een andere manier, bijvoorbeeld in boosheid en zelfs geweld.’ Met de recente verkiezingsuitslag in het achterhoofd is dit bepaald geen loze opmerking. Een ander kleineren, schreeuwen als iets je te hoog zit of intimideren als je je zin niet krijgt: het zijn allemaal varianten van jezelf groothouden. Mannen moeten leren om kleiner te worden. En een kleine vertelling van één zo’n man zet waarschijnlijk meer zoden aan de dijk dan uitweidingen over de verschillende feministische golven of Meesters’ weinig hoopvolle poging om de termen ‘mannelijk’ en ‘vrouwelijk’ te vervangen door ‘narcistisch’ en ‘echoïstisch’.
Even tussendoor… Meer lezen over feminisme? Schrijf je in voor de gratis nieuwsbrief:
Meld u aan voor onze nieuwsbrief
Meester heeft het hart op de goede plaats en zijn feministische hart schittert op vele pagina’s. Vrede voor iedereen, helemaal mee eens. Maar als helpende hand voor welwillende mannelijke wezens is het boek weinig concreet. Alle mannen moeten er bijvoorbeeld voor ‘proberen te zorgen dat de cultuur verandert’. Ook in het hoofdstuk met de titel ‘Wat moeten we doen’ staan tips als: ‘Ga praten met iedereen die je kent en vooral ook met we je niet kent.’
Toch is de echte tragiek van het boek dat de mannen die dit boek het meest nodig hebben, er het best maar ver van weg kunnen blijven. Dit boek is zo lief en respectvol dat die mannen ter compensatie bij voorbaat al uit elkaar zullen knappen. Onbedoeld stelt dit boek daarom een ontzettend moeilijke, confronterende vraag: als je met de beste bedoelingen deze wezens niet kunt bereiken, hoe in godsnaam dan wel?
Lees ook het interview met Frank Meester over Feminisme voor mannen en andere wezens: ‘Zelfs de grootste feminist is seksistisch’
Feminisme voor mannen en andere wezens. Een handreiking
Frank Meester
Ten Have
240 blz.
€ 22,99
