Epictetus

In de eerste eeuw na Christus werd Epictetus als Griekse slaaf naar Rome gebracht. Daar studeerde hij bij Musonius Rufus, een Romeinse senator en stoïsche filosoof. Na zijn vrijlating onderwees hij zelf in Rome. Later zou hij samen met andere filosofen als Seneca en Marcus Aurelius tot de leidende figuren in de stoïsche filosofie gaan horen.

Even tussendoor… Meer lezen over Epictetus en andere grote denkers? Schrijf je in voor de gratis nieuwsbrief:

Filosofie was voor Epictetus geen theoretische discipline, maar een manier van leven. Hoewel hij zelf geen geschriften naliet, bleek uit aantekeningen van zijn leerlingen dat hij vooral praktische aanwijzingen gaf voor het dagelijks leven die ook voor de hedendaagse mens nog uiterst toepasbaar zijn. Met zijn ideeën inspireerde hij onder meer psycholoog Albert Ellis (1913-2007), grondlegger van de Rationeel-Emotieve Therapie waaruit de cognitieve gedragstherapie is voortgekomen.

Thema’s waar Epictetus zich mee bezig hield waren integriteit, zelfdiscipline en persoonlijke vrijheid. Hij geloofde dat alle externe gebeurtenissen door het lot werden bepaald en dat feiten niet te veranderen zijn. Toch benadrukte hij dat we onze meningen omtrent de feiten en onze wijze van observeren wel kunnen veranderen. Dus wanneer ons iets overkomt – ik verlies mijn baan of mijn moeder sterft – dan hebben we daar geen controle over. Dit soort gebeurtenissen kunnen dus niet goed of slecht zijn, volgens Epictetus. Wat wel goed of slecht kan zijn, is onze reactie op de gebeurtenissen. De meest vruchtbare houding is volgens hem actief willen wat er gebeurt. Hij hield bovendien iedereen verantwoordelijk voor zijn eigen daden, die we door strenge zelfdiscipline zouden moeten onderzoeken en beheersen.