Alle processen in de hersenen werken samen, net zoals orkestleden die een symfonie uitvoeren. Die samenwerking, dat is bewustzijn, volgens de vermaarde neurowetenschapper Antonio Damasio.
‘Net zoals beweging, emoties en spijsvertering biologisch verklaard kan worden, kan bewustzijn dat ook’, zegt Antonio Damasio in de grote achttiende-eeuwse salon van het Ambassade hotel in Amsterdam. Een dergelijke uitspraak was pakweg 15 jaar geleden nog een knuppel in het hoenderhok. Een biologische verklaring voor het bewustzijn? Maar dat levert ons toch uit aan de wetten van de natuur, aan oorzaak en gevolg, en daarmee is onze vrijheid van denken toch aan banden gelegd? In 1994 was er dan ook veel ophef over de bestseller van Damasio (1944) De vergissing van Descartes – genoemd naar de archetypische filosoof die in de zeventiende eeuw stelde dat lichaam en geest twee gescheiden zaken zijn. Enerzijds de ratio, anderzijds het lichamelijke, het emotionele, zo was eeuwenlang de dominante gedachte.
Dit artikel is exclusief voor abonnees
