Home Filosofen Thomas Kuhn
Thomas Hobbes filosoof Leviathan
Vorige

Thomas Hobbes

Thomas Kuhn wetenschapsfilosoof filosoof natuurkundige paradigma paradigmawisseling

Thomas Kuhn

18 juli 1922 - 17 juni 1996
Thomas Piketty
Volgende

Thomas Piketty

Quote

“Normale wetenschap is gebaseerd op de veronderstelling dat de wetenschappelijke gemeenschap weet hoe de wereld eruitziet”

Door wetenschappelijk onderzoek komen we steeds meer over de wereld te weten. Onze kennis groeit door het testen van hypotheses in experimenten, waarbij juiste vermoedens worden bevestigd en onjuiste geëlimineerd. Dat verkondigt in ieder geval de klassieke wetenschapsopvatting. In zijn invloedrijke werk The Structure of Scientific Revolutions (1962) stelt wetenschapsfilosoof Thomas Kuhn dit model ter discussie. Hij presenteert er een nieuwe opvatting van wetenschappelijke ontwikkeling waarin niet langer sprake is van gestaag toenemende kennis. De geschiedenis van de wetenschap wordt volgens Kuhn juist gekenmerkt door revoluties en paradigma’s die elkaar schoksgewijs opvolgen. Paradigma’s bouwen niet op elkaar voort en bij elk nieuw paradigma begint de wetenschap min of meer opnieuw met het verzamelen van kennis. Dat is Kuhns principe van incommensurabiliteit.

Paradigma    

Dat van wetenschappelijke vooruitgang geen sprake is buiten een paradigma, komt omdat de vraag wat ‘vooruitgang’ betekent alleen binnen een paradigma beantwoord kan worden. Een wetenschappelijk paradigma is namelijk een geheel van gedeelde veronderstellingen, waarden en onderzoeksmethoden van de wetenschappelijke gemeenschap. Het heersende paradigma bepaalt wat belangrijke onderzoeksvragen zijn en op welke manier je de antwoorden daarop kunt vinden. Werkend binnen een paradigma, stellen wetenschappers volgens Kuhn geen fundamentele vragen, maar functioneren ze als oplossers van puzzels: ‘Under normal conditions the research scientist is not an innovator but a solver of puzzles, and the puzzles upon which he concentrates are just those which he believes can be both stated and solved within the existing scientific tradition.’

Even tussendoor… Meer lezen over Kuhn en andere grote denkers? Schrijf je in voor de gratis nieuwsbrief

Meld u aan voor onze nieuwsbrief

Ontvang elke woensdag het laatste filosofie nieuws, de beste artikelen van de week en af en toe een aanbieding.
Ontvang wekelijks het laatste filosofienieuws, de beste artikelen en af en toe een aanbieding.

Wetenschappelijke revoluties

In elk paradigma ontstaan op een gegeven moment echter problemen. Er verzamelen zich steeds meer onbeantwoorde vragen en tegenstrijdigheden. Eerst kunnen deze ‘anomalieën’ nog wel genegeerd worden, maar als het er te veel worden, barst de bom. Het heersende paradigma verliest zijn geloofwaardigheid en op dat moment ontstaat er ruimte voor nieuwe paradigma’s om voet aan de grond te krijgen. Wanneer er uiteindelijk een nieuw paradigma geaccepteerd wordt, is de wetenschappelijke revolutie compleet. Er begint opnieuw een periode van normale wetenschap waarin de puzzels van het nieuwe paradigma opgelost worden. Historische voorbeelden van wetenschappelijke revoluties zijn volgens Kuhn de omwenteling van het geocentrische wereldbeeld van Ptolemaeus naar het heliocentrisme van Copernicus en de overgang van de gravitatietheorie van Newton naar de relativiteitstheorie van Einstein.